یادبودی برای میرزا کوچک‌خان
در یازدهم آذر 1300شمسی میرزا کوچک‌خان جنگلی در راه خلخال بر اثر سرما درگذشت و نهضت آزادیخواهی جنگل که با قدرت‌گرفتن رضاخان به‌شدت تحت فشار بود، به پایان رسید. میرزا کوچک‌خان شخصی وطن‌پرست و آزادیخواه بود و از محبوبیت بسیاری نزد مردم گیلان برخوردار بود. پس از مرگ رضاشاه، برگزاری مراسم یادبودی برای میرزا مورد توجه مردم گیلان قرار گرفت. در سال1336 شمسی، در مسجد سلیمان‌داراب رشت، مراسم یادبودی برای میرزا برگزار شد. شهربانی رشت که به‌طورکامل برگزاری این مراسم را زیر نظر داشت، در گزارشی به استانداری گیلان شرحی از این مراسم ارائه کرد: «[در این مراسم] از مبارزات و فداکاری‌های کوچک جنگلی در راه استقلال میهن و نجات برادران مسلمان از دست کفار سخنرانی و سپس مدعوین به‌طور دسته‌جمعی در مزار او حاضر شده، آقای مدنی مدیر سابق روزنامه پرورش پس از نثار دسته‌گل به آرامگاه شهدا، از رشادت و نبرد او با بیگانگان سخنرانی و اضافه نموده که چون دشمنان نمی‌توانستند میرزا را دستگیر و نابود نمایند، به او پیشنهاد حکومت گیلان نموده، لیکن نامبرده از قبول چنین حکومتی خودداری و با ادامه مبارزات وطن‌پرستی و آزادیخواهی در سال1300 شمسی در جنگل، شربت شهادت نوشید». در این مراسم بسیاری از سرشناسان شهر رشت از جمله رئیس شرکت بیمه، کارکنان اداره دارایی، مدیران روزنامه فکر جوان و بدر منیر حضور داشتند.
منبع: اسناد آرشیو ملی ایران، پرونده 3554/290.
نهضت جنگل و اتحاد اسلام، به کوشش فتح‌الله کشاورز، تهران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 1391.
در همینه زمینه :
