زیست‌بوم
حریف شکارچیان نمی‌شویم،کمک کنید
همزمان با ورود نخستین دسته از پرندگان مهاجر به تالاب‌های ایران، سازمان حفاظت محیط‌زیست از شورای تأمین استان‌ها و مردم برای حفظ جان پرندگان درخواست کمک کرد
زهرا رفیعی- خبرنگار
با آغاز فصل سرما و شروع یخبندان در سیبری و روسیه، پرندگان مهاجر برای زمستان‌گذرانی و دستیابی به غذا برای بقا به مناطق گرم‌تر مهاجرت می‌کنند. هفته گذشته هم ورود نخستین گروه از پرندگان مهاجر به تالاب‌های ایران در خوزستان، مازندران و همدان گزارش شد.
مهاجران درحالی به ایران رسیده‌اند که سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌تنهایی توان حفاظت از جان پرندگان مهاجر را ندارد و به همین دلیل است که این سازمان برای چندمین سال پیاپی از شورای تامین هر استان به‌خصوص از استان مازندران خواسته است که برای مقابله با متخلفان به کمک سازمان حفاظت محیط‌زیست بشتابند.
فصل ورود پرندگان مهاجر به ایران شروع شد و به قاعده هر سال انواع دامگاه‌ها و تورهای صیادی برای کشتار این پرندگان در تالاب‌ها و آبگیرها پهن شده است. شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر سال‌هاست به‌صورت بی‌رویه و فراگیر رخ می‌دهد و سازمان حفاظت محیط‌زیست با امکانات موجود، توان مقابله با آن را ندارد.
سرهنگ جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور درخصوص اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شکار پرندگان مهاجر در فصل زمستان‌گذرانی به همشهری می‌گوید: شکار غیرمجاز جرمی است که ما در حد توان با آن برخورد می‌کنیم، اما گستردگی این تخلف چنان زیاد است که نیاز جدی به ورود شورای تامین هر استان به‌ویژه شورای تامین استان مازندران دارد؛ چون حفاظت کامل از پرندگان مهاجر در فصل زمستان‌گذرانی از عهده 200محیط‌بانی که در مازندران حضور دارند، برنمی‌آید.
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور این‌بار نیز از دستگاه‌های امنیتی می‌خواهد با جدیت به موضوع شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر ورود پیدا کنند. جمشید محبت‌خانی می‌گوید: شکار غیرمجاز در همه نقاط کشور وجود دارد و در فصل شکار نیز به‌رغم آنکه تمامی نیروها در حالت آماده‌باش کامل قرار دارند، اما وجود 3هزار محیط‌بان موجود در کشور برای پیشگیری از شکار گونه‌های جانوری و پرندگان مهاجر کافی نیست؛ چون آنها قادر به انجام معجزه نیستند.
او با اشاره به مطالب منفی منتشر شده در رسانه‌های جهان از شکار پرندگان مهاجر در فصل زمستان‌گذرانی می‌گوید: صلاح نیست ایران در رسانه‌های بین‌المللی به‌عنوان قتلگاه پرندگان معرفی شود؛ چون سازمان حفاظت محیط‌زیست هر ساله در ابتدای پاییز با دستگاه‌های مختلف در استان‌ها برای تامین امنیت پرندگان مهاجر نامه‌نگاری می‌کند؛ اگرچه همراهی آنها بسیار اندک است.
سود زیاد؛ تخلف بی‌شمار
تجارت گوشت شکار بسیار سودآور است. سال گذشته، قیمت هر کیلوگرم گوشت غاز 150هزار تومان بود و امسال با تورم‌های چندبرابری و مختل شدن اقتصاد خانوارها با شیوع کرونا پیش‌بینی می‌شود این مبلغ افزایش بیشتری داشته باشد. پس دور از انتظار نیست که شکارچی‌ها و صیادان متخلف برای قتل‌عام پرندگان مهاجر صدها میلیون تومان برای خرید دام‌های صیادی هزینه کنند.
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: این تخلف سود خوبی برای بسیاری از افراد دارد و اینجا باید پرسید که بازار پرندگان فریدونکنار در اختیار چه‌کسی است؟ چون شهرداری آن منطقه به متخلفان غرفه اجاره می‌دهد و با وجود چنین اتفاقی، چه کاری از سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور برای حفظ جان پرندگان مهاجر ساخته است؟
جمشید محبت‌خانی با تأکید بر اینکه عزم جدی و همگانی برای مبارزه با کشتار پرندگان مهاجر در کشور وجود ندارد، می‌گوید: حجم تهدید به قدری بالاست که 2سال پیش از شورای امنیت ملی درخواست کمک کردیم. سازمان حفاظت محیط‌زیست هر سال با تمام توان خود به مقابله با پدیده کشتار پرندگان مهاجر اقدام می‌کند، اما دستگاه‌های مسئول نیز باید به اندازه امکاناتی که در اختیار می‌گذارند از سازمان حفاظت محیط‌زیست انتظار داشته باشند.
در شرایطی که هیچ نظارتی بر فرایند اجرای پروتکل‌های بهداشتی صید و شکار وجود ندارد، حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی، مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، تجارت پرندگان مهاجر را قاچاق سودآوری خوانده است که امسال به‌دلیل افزایش تورم، سود متخلفان در این حوزه دوبرابر خواهد شد.
مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان مازندران به همشهری می‌گوید: با شهرداری مذاکره کرده‌ایم، ولی آنها تنها کاری که کردند تجمیع و ساماندهی واحد‌های فروش پرندگان از کنار خیابان به بازار بود. سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی کشور نیز هیچ نظارتی بر مراکز عرضه پرندگان ندارند و فعلا تنها سازمان حفاظت محیط‌زیست و در سال‌های اخیر نیز دادستانی، استانداری و فرمانداری برای مقابله با کشتار و فروش پرندگان مهاجر پای کار
هستند.
مقابله بدون بودجه
خوتکا، فیلوش، گیلار، تنجه، اردک تاجدار، اردک بلوطی، اردک سرسفید، انواع غازها، چنگر، چنگر نوک‌سرخ، بوتیمار بزرگ، طاووسک، حواصیل خاکستری و حتی پرندگان حرام‌گوشت چون باکلان‌ها، اگرت بزرگ و اگرت کوچک در بازار شکارفروشی فریدونکنار عرضه می‌شوند. حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران شکار غیرمجاز و بی‌رویه در فریدونکنار را چالشی از چندین دهه قبل می‌داند و به همشهری می‌گوید: از 3سال پیش با مصادیق تخلف مانند احداث دام هوایی، کرس و گذر برخورد شد و فقط برای استفاده از روش گزینشی «دوما»، تعداد محدودی مجوز صید صادر شد؛ چون در این روش صدمه جدی به بنیان‌های تجدید زادآوری حیات‌وحش وارد نمی‌آید. سایر روش‌ها هیچ‌کدام مورد تأیید سازمان حفاظت محیط‌زیست نیست.
او تأکید کرد: متأسفانه صید پرندگان مهاجر به روش‌های غیرانسانی در فریدونکنار را عده‌ای به ناحق حق خود می‌دانند.
او با اشاره به اینکه سال گذشته با صیادانی که دام‌های هوایی در محل گذر پرندگان مهاجر نصب کرده بودند برخورد جدی شد، افزود: امسال هم تلاش می‌شود همه روش‌های غیرمجاز در به دام انداختن پرندگان مهاجر حذف شود و به همین دلیل مکاتبه با مقامات استانی و شهرستانی و برگزاری جلسه با دامگاه‌دارها انجام شده است. درصورت اقدام افراد به تخلف در صید و شکار پرندگان مهاجر نیز علاوه بر جمع‌آوری ادوات شکار، این افراد به دستگاه قضایی تحویل داده می‌شوند.
به اعتقاد این مدیر استانی، حل شدن معضل ده‌ها‌ساله شکار بی‌رویه پرندگان مهاجر یک باید است که تاکنون هیچ بودجه مستقلی برای این موضوع ضروری، اختصاص داده نشده
است.
حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی می‌گوید: همه عملیات‌های مقابله با قاچاق پرندگان مهاجر با همان منابع سالانه و محدود سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام می‌شود و باید بدون تعارف بگویم که این وضعیت خیلی دوام نمی‌آورد و حفاظت از جان پرندگان مهاجر همچنان نیازمند فرهنگسازی است تا متخلفان شناسایی شده و مردم نیز خرید گوشت شکار را
تحریم کنند.
مکث
سازمان جهانی پرندگان مهاجر: حدود 1800 گونه از 11 هزار گونه پرنده جهان مهاجرت می‌کنند و برخی از آنها مسافت 6800کیلومتری بین آلاسکا و نیوزیلند را پرواز می‌کنند. پرندگان مهاجر اکوسیستم‌های جهان را در مسیر مهاجرت خود به یکدیگر متصل می‌کنند. بنابراین پرندگان مهاجر باید شبکه‌های کافی از سایت‌ها و زیستگاه‌های مناسب مانند تالاب‌ها، مناطق ساحلی، جنگل‌ها و علفزارها داشته باشند تا از حیات آنها پشتیبانی کرده و آنها را قادر به حرکت و زنده‌ماندن کنند.
رئیس اداره حیات‌وحش حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی: آذربایجان غربی در مسیر۷کریدور مهم مهاجرت پرندگان دنیا است و امسال ۱۵۰ هزار قطعه پرنده میهمان این استان می‌شوند و پیش بینی می‌کنیم 15 هزار درنا امسال به این منطقه مهاجرت کنند. در سال‌های اخیر نیز به دلیل بهبود وضعیت دریاچه ارومیه تعداد فلامینگوها به بالای ۶۰ هزار قطعه رسیده است.
رئیس اداره حیات‌وحش حفاظت محیط‌زیست استان گلستان: نخستین گروه پرندگان مهاجر زمستان‌گذران از چند روز قبل وارد آب‌بندان‌ها و تالاب‌ها بویژه در خلیج گرگان شده‌اند و حدود ۲هزار قطعه در سواحل بندرگز و بندرترکمن فرود آمده‌اند.
رئیس اداره حیات‌وحش حفاظت محیط‌زیست مازندران: بیش از ۱۰ گروه از پرندگان مهاجر زمستان‌گذران با جمعیت بیش از ۱۰ هزار بال در آب‌بندان‌ها و تالاب بین‌المللی میانکاله فرود آمده‌اند. سالانه بیش از ۱.۵ میلیون بال پرنده با بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه وارد استان مازندران می‌شوند.
اسماعیل کهرم؛ پرنده‌شناس: هر سال در فصل زمستان‌گذرانی، 4.5 تا 5 میلیون پرنده مهاجر میهمان ایران می‌شوند. برآوردها نشان می‌دهد هر سال تا یک میلیون و 750 هزار قطعه از پرندگان مهاجر در ایران شکار می‌شوند. وضعیت شکار پرندگان مهاجر در ایران حتی یک‌بار موجب اعتراض دولت شوروی سابق به ایران شد و آنها یک‌بار در اعتراض به کشتار پرندگان مهاجر در ایران اعلام کردند: 5 میلیون پرنده فرستاده‌ایم ولی 2 میلیون پرنده بازگشته و 3 میلیون پرنده مهاجر در ایران شکار شده‌اند.