3 قطره خون

در سال کودتا، بازگشایی دانشگاه همزمان شد با شروع دادگاه فرمایشی موسسان جهبه ملی، دکتر محمد مصدق، دکتر علی شایگان و مهندس احمد رضوی؛ از اینرو جنب و جوش زیادی در میان دانشجویان برای فعالیت‌های سیاسی و برگزاری راهپیمایی‌ها و تجمعات اعتراضی پدید آمد. این اعتراض‌های پراکنده با ورود دنیس رایت، کاردار جدید سفارت انگلیس به ایران در روز 14 آذر شکل تظاهرات گرفت. دانشجویان دانشکده‌های حقوق و علوم سیاسی، دندانپزشکی، فنی، پزشکی و داروسازی در دانشکده‌های خود میتینگ‌های پر شوری علیه دولت کودتا برپا کردند و شعارهایی مثل «مصدق پیروز است» و «مرگ بر شاه» سر دادند.
فردای آن روز تظاهرات به خارج از دانشگاه کشیده شد و ماموران انتظامی در زد و خورد با دانشجویان، شماری را مجروح و گروهی را دستگیر و زندانی کردند. اقدام دانشجویان در 15 آذر موجب شد نیروهای لشکر ۲رزهی ارتش در محوطه دانشگاه تهران مستقر شوند. با این حضور برنامه تظاهرات در دانشگاه لغو شد اما بهانه آغاز درگیری در روز 16 آذر این بود که دانشجویان برای سربازانی که آنجا مستقر بودند، شکلک درآوردند.
سربازان برای تلافی یا تنبیه دانشجویان، وارد کلاس درس مهندس شمسی، استاد نقشه‌برداری در دانشکده فنی شده و خواسته بودند چند نفر را دستگیر کنند. مهندس شمسی عصبانی شده، کلاس را تعطیل و پیش مهندس خلیلی، رییس دانشکده می‌رود که خودش از طرفداران دکتر مصدق بود. او هم عصبانی می‌شود؛ خود ایشان یا معاونش دکتر عابدی، زنگ دانشکده را می‌زند. دانشجویان می‌ریزند در کریدور دانشکده فنی. در همین حین سرباز‌ها وارد صحن دانشکده می‌شوند. دانشجویان شعارهایی از جمله «مرگ بر شاه» سر می‌دهند؛ تیراندازی آغاز می‌شود و در این درگیری دانشجویان بی‌سلاح با سربازان مسلح، 3 دانشجوی دانشکده فنی دانشگاه تهران، به نام‌های مهدی شریعت‌رضوی، مصطفی بزرگ‌نیا و احمد قندچی شهید و گروه دیگری مجروح و بازداشت شدند.
دو روز بعد، ریچارد نیکسون معاون رییس‌جمهور آمریکا طی سفری دو هفته‌ای به آسیا و آفریقا و قبل از پرواز به سوی آفریقا، 18 آذر به ایران آمد. وی ضمن دیدار با محمدرضا پهلوی، با اشخاص دولتی و افرادی نظیر سید حسن تقی‌زاده و شهردار وقت تهران و سید مصطفی کاشانی پسر آیت‌الله کاشانی ملاقات داشت. نیکسون به دانشگاه تهران هم رفت و دانشکده حقوق به او دکترای افتخاری داد.
نیکسون آن‌گونه که در کتاب «جنگ واقعی» (۱۹۸۰) بیان کرده، شاه را در آذر ۱۳۳۲ «فاقد اعتمادبه‌نفس کافی»‌ می‌یابد. او پس از بازگشت به واشنگتن در گزارش به شورای امنیت ملی آمریکا، شاه را فردی توصیف کرد که تازه در حال به دست آوردن جسارت خویش است.