اصلاح زنجیره تولید به جای قیمت‌گذاری دستوری

 در 2هفته گذشته، در کنار سقف‌شکنی‌های پی‌درپی قیمت دارایی‌های سرمایه‌ای نظیر ارز، سکه، مسکن و خودرو، تخم‌مرغ و کره نیز به‌عنوان کالاهای مصرفی پا به دور رشد قیمت گذاشتند و تا صددرصد گران‌تر شدند. در این شرایط، بازهم متولیان بازرگانی داخلی ساده‌ترین و البته تنها راه معمول در کشور را انتخاب کردند و عاقبت با دستور کارگروه ستاد تنظیم بازار، خط و مرز مشخصی برای قیمت این کالاها تعیین شد. قیمت هر شانه تخم‌مرغ باید از حوالی 40هزار تومان به 26هزار تومان برگردد و قیمت هر کیلوگرم کره داخلی نیز باید نهایتا 80هزار تومان باشد.
به‌گزارش همشهری، در جلسه اخیر کارگروه ستاد تنظیم بازار که با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل جلسه داد، صادرات بی‌رویه تخم‌مرغ به‌عنوان عامل اصلی شارژ قیمت این محصول در بازارهای داخلی معرفی ‌و مقرر شد با هماهنگی وزارت جهادکشاورزی و انتقال مسئولیت نظارت بر صادرات تخم‌مرغ به این وزارتخانه، اقدامات لازم برای تنظیم قیمت تخم‌مرغ در بازار داخلی انجام شود. پیش‌ازاین در مورد کره نیز با استناد به اینکه حذف ارز دولتی برای واردات کره از یک سال پیش متوقف شده، دلیل موجهی برای تأیید افزایش قیمت این محصول به تأیید نرسیده بود و درنهایت مصوب شد قیمت هر کیلوگرم کره داخلی برای فروش در بسته‌بندی‌های خرده‌فروشی 80هزار تومان باشد؛ قیمتی که گرچه نسبت به قبل افزایش قابل‌توجهی دارد، اما ازنظر تولیدکنندگان کره هیچ حاشیه سودی برای تولیدکننده به همراه نخواهد داشت.

نگاه ستاد تنظیم بازار به معادله تخم‌مرغ
از اظهارات وزیر جهادکشاورزی درباره تصمیم ستاد تنظیم بازار برای قیمت تخم‌مرغ چنین برمی‌آید که در نشست اخیر، کمبود نهاده‌ها و صادرات بی‌رویه به‌عنوان 2متهم اصلی برای آشفتگی بازار تخم‌مرغ شناسایی شده و قرار است برای هرکدام به فراخور وضعیت موجود تصمیم‌گیری شود. کاظم خاوازی می‌گوید: سالانه یک‌میلیون و ۳۰هزار تن تخم‌مرغ در کشور تولید می‌شود که ۶۰هزار تن آن مازاد بر مصرف داخلی است، اما در هفته‌های اخیر، تقاضای صادرات زیاد بوده و صادرات بی‌رویه موجب به‌هم‌ریختگی بازار تخم‌مرغ و افزایش قیمت آن شده است. طبق گفته خاوازی، در همین راستا رئیس‌جمهوری به معاون اول خود دستور پیگیری داده و درنهایت با نظر ستاد تنظیم بازار مقرر شده صدور مجوز صادرات تخم‌مرغ در اختیار وزارت جهادکشاورزی باشد تا میان تولید و صادرات توازن ایجاد شود. وزیر جهادکشاورزی می‌گوید: صادرات تخم‌مرغ به‌اندازه قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد و به‌اندازه‌ای انجام می‌شود که بازار داخلی اشباع شده و قیمت‌ به حالت تعادل برگردد.

تولید کره با نرخ دولتی توجیه ندارد
پیش از تشکیل جلسه ستاد تنظیم بازار برای تصمیم‌گیری در مورد بازار تخم‌مرغ، این ستاد مصوبه‌ای برای تنظیم بازار کره ابلاغ کرد که براساس آن قیمت خرده‌فروشی هر قالب کره 100گرمی از 4500تومان به 8هزار تومان افزایش یافت. این مصوبه در حالی ابلاغ شد که در فضای مجازی شایعاتی مبنی بر سهمیه‌بندی فروش کره در فروشگاه‌های زنجیره‌ای دست‌به‌دست می‌شد، اما تصویب نرخ نسبتا معقول برای کره باعث شد مشکلی در زنجیره توزیع این کالا ایجاد نشود. حذف ارز ترجیحی از واردات کره در سال98 و اتمام موجودی کره‌های وارداتی در گمرک و کارخانه‌های لبنیات، دلیل اصلی درخواست تولیدکنندگان کره برای افزایش قیمت این محصول بود که بخشی از آن موردقبول ستاد تنظیم بازار قرار گرفت. البته تولیدکنندگان کره معتقدند قیمت‌های جدید برای کره ایرانی همچنان صرفه اقتصادی ندارد و با احتساب هزینه بسته‌بندی، توزیع و سود خرده‌فروشی، هیچ حاشیه سودی برای کارخانه‌های لبنیاتی به همراه ندارد.

الزامات شکست قیمت تخم‌مرغ
در گزارشی که هفته گذشته با عنوان «نگاه نگران تولید به دروازه واردات» در روزنامه همشهری منتشر شد، براساس آمار مشخص شده بود که از ابتدای سال‌جاری تا 20شهریور، واردات کنجاله سویا به‌عنوان اصلی‌ترین نهاده مورداستفاده در مزارع مرغداری 60درصد نسبت به‌مدت مشابه سال قبل کاهش یافته و فضای تولید را برای واحدهای مرغ تخم‌گذار به‌شدت نامساعد کرده است؛ تا جایی که عظیم حجت، عضو هیأت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی کشور به خبر آنلاین می‌گوید: به‌واسطه مشکلات مرغداران درخصوص تأمین نهاده‌‎ها، مرغداری‌ها جیره غذایی مرغ‌های تخمگذار را کاهش داده‌اند. به‌گفته او، از آنجایی ‌که ۸۵درصد جیره غذایی مرغ تخمگذار ذرت و سویاست، وقتی جیره کاهش می‌یابد یا تغییر می‌‌کند، مرغ تخم نمی‌گذارد و وقتی پروتئین جیره غذایی کاهش می‌یابد، سایز تخم‌مرغ ریز می‌شود. بر همین اساس در جلسه ستاد تنظیم بازار برای قیمت تخم‌مرغ، مقرر شده نیاز تولیدکنندگان به نهاده‌های دامی تا ۱۰روز آینده برطرف شود تا زمینه عملی برای کنترل قیمت تخم‌مرغ بدون آسیب‌زدن به تولید مهیا باشد. وزیر جهادکشاورزی با اشاره به تأمین منابع مالی برای واردات نهاده‌های موردنیاز دامداران و مرغداران کشور می‌‌گوید: حداکثر تا ۱۰روز آینده محموله‌های عظیم نهاده‌های دامی مخصوصا کنجاله سویا وارد کشور می‌شود و به‌سرعت در اختیار دامداران و مرغداران قرار می‌گیرد. به‌گفته خاوازی، این نهاده‌ها نیاز دامداران و مرغداران را به‌طور کامل برطرف کرده و واردات آنها به‌طور مستمر ادامه می‌یابد. نکته قابل‌توجه اینکه این نهاده‌ها طبق روال قبلی، با دلار 4200تومانی وارد کشور شده و با قیمت مصوب در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرند، ضمن اینکه قرار است فرایند تأمین نهاده‌های دامی به‌صورت هفتگی در دفتر معاون اول رئیس‌جمهور پایش ‌شود.

وعده ساماندهی بازارگاه
نحوه توزیع نهاده‌های دامی از طریق سامانه بازارگاه وزارت جهادکشاورزی و جولان دلالان در زنجیره توزیع نیز از مواردی است که فعالان حوزه دام و طیور نسبت به آن انتقاد جدی دارند، اما وزیر جهادکشاورزی بدون ذکر جزئیات، می‌گوید: تغییرات اساسی در سامانه بازارگاه اتفاق افتاده و ملاحظات نهاد‌های نظارتی و تشکل‌های صنفی درخصوص بازارگاه‌ اعمال و مشکلات آن برطرف شده است و به‌این‌ترتیب نهاده دامی که وارد می‌شود، لحظه‌به‌لحظه تا مصرف مورد پایش قرار می‌گیرد. او اظهار می‌کند: برنامه‌ مفصلی برای توزیع نهاده‌های دامی داریم که قوه قضاییه، تعزیرات و نهاد‌های نظارتی نیز با ما ‌در این خصوص همکاری می‌کنند. گِرم به گِرم نهاده‌هایی را که امروز وارد کشور می‌شود، می‌توانیم رهگیری کنیم که به کجا رفته است. خاوازی همچنین وعده داده است: برای گروه‌هایی که درخصوص توزیع نهاده‌های دامی تخلف کرده‌اند، تشکیل پرونده شود و با ارجاع به قوه قضاییه، تخلف آنها مورد پیگرد قانونی قرار ‌گیرد.