روز جهانی بهداشت، اهمیت و ضرورت

مجید فراهانی|عضو شورای شهر تهران:

هجدهم فروردین ‌ماه مطابق ۱۷آوریل روز جهانی بهداشت نامیده شده است. در سال۱۹۸۴ نخستین اساسنامه کنفرانس بین‌المللی از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین و تصویب شد و نخستین مجمع عمومی آن با مشارکت بیش از 61 کشور جهان برگزار شد. همه‌ساله این روز به‌عنوان روز جهانی بهداشت تکریم می‌شود، اما این نکوداشت اساسا چه مفهوم و پیامی دارد؟ واقعیت این است که بهداشت به‌عنوان یکی از شاخص‌ها و معیارهای توسعه پایدار، همواره در برنامه‌های توسعه‌ای از سوی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران و واضعان جهت‌گیری‌های کلان مورد توجه بوده‌است. گرچه ما در مباحث کلان و در مفاهیم استراتژیک و مهم به دلایل فراوانی که از حوصله این تقریر خارج است، نیازمند بازخوانی یا باز تعریف برخی مفاهیم و موضوعات مهم و کلیدی هستیم که اتفافا بهداشت هم یکی از این مفاهیم است اما در سال‌های اخیر و به‌خصوص در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در بحث بهداشت اقدامات خوبی انجام شده‌است، هر چند تا رسیدن به نقطه مطلوب و نیل به استانداردهای جهانی فاصله زیادی داریم، اما این فاصله به منزله نفی دستاوردهای سال‌های اخیر تبیین نمی‌شود. مقایسه نرخ رشد سخت‌افزاری حوزه بهداشت در مقایسه با رشد کیفی آن نشان می‌دهد که اصولا برخلاف آمار‌سازی‌‌های نادرست و جعلی که در سال‌های گذشته و مشخصا در دولت‌های نهم و دهم به جامعه ارائه شد، سیاست‌های توده‌گرایانه و پوپولیستی که در این حوزه حساس به‌کار گرفته شد نه‌تنها به رشد شاخص‌های بهداشتی کمکی نکرد، بلکه با آسیب به وجوه مختلف بهداشت ازجمله بهداشت روانی جامعه و ترویج خشونت کلامی لطمات جبران‌ناپذیری بر پیکره بافت اجتماعی وارد کرد؛ بنابراین تقلیل و ساده‌سازی مسائل مختلف چه در حوزه بهداشت و چه حوزه‌های دیگر که به فروکاستن محتوای آن منجر می‌شود به نوعی بازی با سرنوشت فردی و اجتماعی جامعه محسوب می‌شود که دوری و اجتناب از آن یقینا در راستای توسعه کشور در حوزه‌های مختلف و بخش‌های متنوع کارساز خواهد بود. اگر توسعه بهداشت را فرایندی مبتنی بر پیشرفت پیوسته شرایط جامعه و در نتیجه افزایش سطح رفاه تعریف کنیم که در دولت‌های کشورهای توسعه‌یافته هم همواره در کانون توجه قرار دارد قطع به یقین به عملکرد مطلوب اقتصادی و میزان رضایت اجتماعی هم پیوسته بودن آن معنا پیدا می‌کند. عواملی مانند غذای کافی، مسکن، شیوه زندگی سالم، صیانت در برابر خطرات زیست‌محیطی و بیماری‌های همه‌گیر در سیاست‌های بهداشتی نقش محوری دارند که از خلال این نقش‌ها می‌توان اینگونه اشاره کرد که نسبت توسعه بهداشتی و بهداشت توسعه دو مفهوم مکمل و هم عرض یکدیگر هستند. در عرصه توسعه هم این خطرات وجود دارد که سلامت آن را با مخاطره مواجه می‌کند که ازجمله این خطرات، فساد، نداشتن شفافیت، نبود نگاه کلان و بلندمدت و قوت نگاه‌های پروژه‌ای به حوزه‌های استراتژیک است.