سینمایی شوید

نیلوفر ذوالفقاری

جادوی هزاررنگ سینما، سال‌هاست شیفتگانش را در رؤیای قدم‌گذاشتن به این دنیای پرهیجان فرو برده است. از پرطرفدارترین رشته سینمایی یعنی بازیگری گرفته، تا فعالیت‌های پشت دوربین، واردشدن به هنر سینما همیشه برای افراد زیادی جذاب و دوست‌داشتنی بوده است. زندگی در دنیای نقش‌های سینمایی، درست مثل تصورکردن خود در نقش قهرمانان قصه‌های معروف، برای علاقه‌مندان به سینما جذابیت دارد. به همین دلیل هم هست که آموزشگاه‌ها و کارگاه‌های سینمایی پر از شور و هیجان نوجوانان و جوانانی شده که رؤیای سینماگرشدن در سر دارند. اساتید و پیشکسوتان این هنر هم قدم به میدان گذاشته‌اند تا حاصل سال‌ها تجربه‌خود را در قالب آموزش‌های حرفه‌ای، در اختیار هنرجویان قرار دهند و سینماگران متخصص تربیت کنند. تعداد این کارگاه‌ها و آموزشگاه‌ها آن‌قدر زیاد است که ممکن است هر علاقه‌مندی را در شروع کار سردرگم کند. این راهنما قرار است به شما بگوید اگر قصد دارید وارد فعالیت در سینما شوید، باید الفبای آن را از کجا و چطور یاد بگیرید. منظورمان هم از سینماگری، فقط بازیگری نیست، بلکه بعضی از پرطرفدارترین و اصلی‌ترین شاخه‌های این هنر جذاب است.

تصویربرداری و صدابرداری
سینما، هنری هزارشاخه است که شاید بازیگری و کارگردانی در آن طرفداران بیشتری داشته باشد، اما فعالیت در بخش‌های متنوع آن هم علاقه‌مندان خود را دارد. برای افرادی که قصد دارند پشت دوربین بایستند و نه جلوی لنز، گذراندن دوره‌های آموزش فیلمبرداری و صدابرداری ضروری است. آکادمی هنر هزاره، یکی از آموزشگاه‌هایی است که خودش را نخستین آکادمی صدابرداری ایران معرفی می‌کند. در این فضا دوره‌های صدابرداری استودیو توسط تورج اسدیان و مهرداد رنجبر در 3ماه و صدابرداری اجرای زنده توسط میلاد زنده‌نام در 2‌ماه برگزار می‌شود. کتاب‌های مرجع علوم صدابرداری، میکس و ساخت موسیقی هم توسط این آکادمی تهیه شده است. این آکادمی در یوسف‌آباد، خیابان فتحی شقاقی، پلاک 32واقع شده است. تصویربرداری هم شاخه‌ای پرطرفدار در سینماست. دیدگاه هنری، توانایی مفهوم‌سازی‌، خلاقیت، توجه به جزئیات و توانایی فردی ازجمله مهارت‌هایی هستند که پیش‌نیاز ورود به رشته تصویربرداری محسوب می‌شوند. در کانون سینماگران جوان، دوره تصویربرداری در 2سطح مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شود که هرکدام 2‌ماه طول می‌کشد. آشنایی با انواع دوربین‌های فیلمبرداری و تصویربرداری، اندازه‌های فیلم و سیستم‌های پرده نمایش، مدل‌های نمونه از دوربین‌های مختلف و تشریح سازوکار آنها، آشنایی با تکنیک فیلمبرداری شامل فوکوس‌کشی، اکسپوز کردن و...، زبان فیلم، نورپردازی در سینما و تلویزیون، فیلمبرداری به‌عنوان هنر، کادربندی، کمپوزیسیون، ترکیب‌بندی صحنه، نقطه طلایی و نسبت طلایی، موضوعاتی هستند که در این دوره‌ها درباره آنها صحبت می‌شود. مؤسسه فرهنگی هنری کارنامه، دوره‌های فیلمبرداری سینما را در 30جلسه 3ساعته برگزار می‌کند و تکمیل دوره تقریبا یک سال طول می‌کشد. این دوره هم از سطح مقدماتی تا پیشرفته ادامه دارد و مبانی و تکنیک‌های فیلمبرداری دیجیتال، آشنایی و کار عملی با همه تجهیزات فیلمبرداری و نورپردازی روز سینمای ایران و نحوه ارتباط و کار با تمامی تخصص‌های فیلم، بعضی از سرفصل‌هایی هستند که آموزش داده می‌شوند. مدرس این دوره هومن بهمنش است. در این مؤسسه دوره صدا در سینما هم در یک دوره سه‌ماهه برگزار می‌شود و در آن تعریف صدا و واحد آن در محیط، چگونگی اندازه‌گیری شدت صدا در سیستم صوتی، تشخیص رنگ‌های صدا، چگونگی انتخاب میکروفون‌ها براساس مشخصات فنی و شرایط استفاده و چگونگی روند یک پروژه صدابرداری حرفه‌ای توسط محمدرضا دلپاک به علاقه‌مندان تدریس می‌شود.

بازیگری
جذاب‌ترین شاخه سینما برای بسیاری افراد، بازیگری است. دیدن تصویر خود بر سر در سینماها و زندگی‌کردن در نقش‌های مختلف، رؤیای هر هنرجوی بازیگری است. برای بازیگرشدن در سینما، انتخاب‌های متعددی پیش‌روی شماست. بیشتر بازیگران شناخته‌شده در یکی از آموزشگاه‌های هنری، بازیگری تدریس می‌کنند. داریوش ارجمند در مدرسه سینمایی خود در چهارراه بهار شیراز، خیابان کاج، سال‌هاست دوره‌های بازیگری دارد. خودشناسی، تصویر و تصور‌سازی‌، بازیگری مستند و بازیگری داستانی، رنگ‌آمیزی نقش، بازیگری مونولوگ و بازیگری دیالوگ، بازیگری در کمدی، تراژدی و درام بعضی از سرفصل‌هایی هستند که در کارگاه‌های بازیگری تدریس می‌شوند. کارگاه آزاد بازیگری امین تارخ، یکی دیگر از قدیمی‌ترین گزینه‌های علاقه‌مندان به بازیگری است که در نشانی خیابان جهان‌آرا، کوچه سی و پنجم، پلاک ۵۹ برگزار می‌شود. دوره‌های مقدماتی، متوسطه و پیشرفته بازیگری توسط امین حیایی در مؤسسه هنرگستر حیایی برگزار می‌شود. در مؤسسه کارنامه، مسترکلاس بازیگری در یک دوره سه‌ماهه برگزار می‌شود که باید برای انتخاب مدرس، با مؤسسه در ارتباط باشید. در خانه فرهنگ آوا، افرادی مثل حامد بهداد، علی سرابی، سیما تیرانداز، سعید داخ، سعید روستایی و منوچهر هادی، دوره‌های بازیگری با سرفصل‌های متفاوت برگزار می‌کنند. یکی دیگر از گزینه‌های آشنا برای علاقه‌مندان به بازیگری، مؤسسه فرهنگی و هنری برگ است که دوره‌های بازیگری آن با موضوعات مختلف، توسط مدرسینی مثل محمدحسن معجونی، هانیه توسلی، محمد چرمشیر، ‌رؤیا نونهالی و مسعود دلخواه برپا می‌شود. میدان فردوسی، خیابان موسوی، بن‌بست اعتماد مقدم، پلاک ١، نشانی مؤسسه برگ است. در کانون سینماگران جوان، دوره‌های بازیگری در سطح مقدماتی و حرفه‌ای برگزار می‌شود. در دوره سه‌ماهه مقدماتی، کارگاه‌های بدن و بیان و تحلیل نقش برپا می‌شود و در دوره حرفه‌ای که شش‌ماهه است، سرفصل‌های تخصصی‌تر تدریس می‌شوند. گوهر خیراندیش، افشین هاشمی،‌ رؤیا تیموریان، مهتاب نصیرپور، سروش صحت، سیما تیرانداز، پرویز پورحسینی، ناصر هاشمی و محمود پاک‌نیت، بعضی از اعضای شورای آموزش این کانون هستند. در آموزشگاه آزاد سینمایی 8میلی‌متری که هومن سیدی مدیرمسئول آن است، کارگاه بازیگری «گام‌های نخست» توسط علی سرابی برگزار می‌شود؛ کارگاهی که قرار است به این پرسش پاسخ دهد که آیا من یک بازیگر هستم؟ این دوره از مهرماه آغاز می‌شود. دوره‌های بازیگری بداهه‌پردازی هم در این آموزشگاه به عهده هوتن شکیبا است. در 8میلی‌متری یک کارگاه صد جلسه‌ای بازیگری هم از مهر‌ماه فعالیت خود را آغاز می‌کند. این آموزشگاه در بلوار آرش شرقی، خیابان دلیری، خیابان رسولزاده، پلاک 32واقع شده است.

دوره های آنلاین در روزگار کرونایی
از ابتدای امسال که شیوع ویروس کرونا، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، تئاتر و سینما و بسیاری از فعالیت‌های هنری را تعطیل کرد، شکل فعالیت آموزشگاه‌های سینمایی هم دچار تغییراتی شد. در نبود کلاس‌ها و کارگاه‌های حضوری، بعضی آموزشگاه‌ها تولید محتوای آموزشی آنلاین را شروع کردند. بسیاری از هنرمندان هم خودشان در صفحه‌های شخصی در فضای مجازی، آموزش‌ها را به‌صورت پراکنده ادامه دادند. اما حالا بعد از گذشت این چند ماه، برگزاری دوره‌های غیرحضوری رشته‌هایی مثل فیلمنامه‌نویسی، فن بیان، کارگردانی و مفاهیم بازیگری، به روند معمول فعالیت آموزشگاه‌ها تبدیل شده است. مثلا مدرسه فیلمسازی و پژوهش‌های سینمایی هیلاج، آموزش آنلاین فیلمبرداری را در 12جلسه با تدریس مسعود امینی تیرانی برگزار کرده، یا دوره‌های مبتدی، میانی و پیشرفته کارگردانی سینما، توسط امیرشهاب رضویان به شکل آنلاین برگزار می‌شود. دوره‌های غیرحضوری، انتخاب خوبی برای علاقه‌مندان به سینماگری در روزهای کرونایی هستند.

سینماگر شدن؛ انتخابی پرهزینه
حرف و حدیث‌های زیادی درباره هزینه دوره‌های سینمایی وجود دارد، بعضی معتقدند هزینه کلاس‌ها منطقی نیست و این نام مدرسان است که باعث می‌شود برای یک دوره کوتاه، شهریه‌ای چند ده میلیونی تعیین شود. اما به هر حال بدون آموزش هم نمی‌توان وارد سینما شد. دوره‌های آموزش کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی، بسته به مدرس، طول دوره و آموزشگاه، با هزینه‌ای از 2میلیون تومان تا 20میلیون تومان برگزار می‌شوند. اگر قصد یاد گرفتن تدوین را داشته باشید، احتمالا باید چند دوره با سرفصل‌های مختلف و نرم‌افزارهای متنوع را پشت‌سر بگذارید که هزینه یادگیری هر دوره از یک میلیون تومان تا 7میلیون تومان متغیر است. هزینه دوره‌های گریم در سطح مبتدی یک میلیون و 500هزار تومان است اما در سطح حرفه‌ای، تا 10میلیون تومان هم می‌رسد. برای انتخاب آموزشگاه مناسب، به سابقه فعالیت و تجربه اساتید آن توجه کنید و اگر می‌توانید با هنرجویان قبلی مشورت کنید تا آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید.

تدوین
یکی از جذاب‌ترین و تأثیرگذارترین شاخه‌های فعالیت سینمایی، تدوین است. انتخاب صحنه‌ها و زاویه‌های مناسب در نمایش و ضرباهنگ تصاویر، می‌تواند یک فیلم معمولی را به اثری درخشان تبدیل کند. به همین دلیل هم یاد گرفتن این هنر موردتوجه علاقه‌مندان به سینما قرار می‌گیرد. برای یادگیری تدوین، جز داشتن خلاقیت و نگاه هنری، توجه به زاویه نگاه مخاطب هم اهمیت دارد. در مؤسسه کارنامه دوره‌های تدوین، اصول زیبایی‌شناسی و نرم‌افزار برپاست. استودیو تدوین و صداگذاری فیلم کانون سینماگران جوان با برخورداری از تجهیزات کامپیوتری حرفه‌ای و اتاق صدای آکوستیک درخصوص تدوین و صدا‌گذاری و تبدیل و تیتراژنویسی فیلم‌های داستانی و سینمایی، کوتاه و بلند فعال است. در کانون سینماگران جوان دوره تخصصی آموزش تدوین سینما و تلویزیون شامل یک دوره 9ماهه است که اصول کارگردانی، اصول فیلمنامه‌نویسی، اصول زیبایی‌شناسی و مبانی، تدوین، مبانی فیلمبرداری اصول و مبانی صداگذاری و صدابرداری، گریم، طراحی صحنه و لباس سرفصل‌های آن هستند. کار با نرم‌افزارهای تخصصی تدوین هم در این دوره آموزش داده می‌شود. بهرام دهقانی، حسن حسندوست و سهراب میرسپاسی، تدوینگران باسابقه سینما و محمدرضا دلپاک، صدابردار، تدریس سرفصل‌های این دوره را برعهده دارند. برای یادگیری کار با نرم‌افزارهای تخصصی تدوین، مجتمع فنی تهران هم دوره آموزش تدوین دیجیتال برگزار می‌کند. این مجتمع در خیابان ولیعصر(عج)، پایین‌تر از میدان ونک، خیابان گاندی پلاک 16واقع شده است. آموزشگاه هنر و سینما هم دوره آموزش تدوین را در 12جلسه به شکل کارگاهی برگزار می‌کند؛ دوره‌ای که آرش معیریان در آن حضور دارد و برای راهنمایی هنرجویان، از اساتید سینمایی هم برای حضور در کارگاه دعوت می‌شود. در پایان دوره، هنرجو یک فیلم کوتاه را با اجرای نکات فنی زیرنظر استاد خود تدوین می‌کند. این آموزشگاه در ابتدای دربند، نزدیک به متروی تجریش قرار دارد. مرکز آموزش‌های هنری و سینمایی دارالفنون هم، دوره‌های جامع تدوین و جلوه‌های ویژه را برگزار می‌کند. در این دوره 18جلسه‌ای هنرجویان در این رشته ضمن آشنایی با روش‌های کپچر حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای، آموزش میکس و تدوین به وسیله نرم‌افزارهای مخصوص این رشته قادر خواهند بود توانایی خود را در این زمینه بالا ببرند. نشانی این آموزشگاه، میدان انقلاب است. یادتان باشد یاد گرفتن کار با نرم‌افزارهای تدوین به تنهایی از شما یک تدوینگر نمی‌سازد بلکه باید خلاقیت و نگاه هنری به سینما را چاشنی مهارت خود کنید.

کارگردانی و فیلمنامه نویسی

خیلی وقت‌ها نام فیلم‌ها را با نام کارگردان آنها به یاد می‌آوریم و برزگ‌ترین کارگردانان سینمای دنیا، حتی از بازیگران مطرح هم شناخته‌شده‌تر هستند. برای طرفداران کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی، دوره‌های آموزشی متنوعی برگزار می‌شود. در این دوره‌ها حوزه‌هایی مثل آشنایی با همه اصطلاحات رایج سینما، نماها کاربرد لنزها در تصویر، آشنایی با دکوپاژفیلم، شناخت انواع فیلم و ژانرها، چگونگی هماهنگ‌شدن بازیگر با دوربین، آشنایی با حرکات دوربین و حرکات بازیگر، آموزش و آشنایی با میزانسن و کارگردانی هنری، آشنایی با کستینگ در سینما و... آموزش داده می‌شود. در کانون سینماگران جوان، دوره‌های اصول کارگردانی و اصول فیلمنامه‌نویسی در یک دوره 9ماهه کامل می‌شود. خیابان احمد قصیر، کوچه نهم، پلاک 4، نشانی کانون سینماگران جوان است. خسرو معصومی، محمدعلی سجادی، محمدعلی نجفی، سروش صحت، احمد طالبی‌نژاد، علی ژکان و پرویز شهبازی، بعضی از اعضای هیأت اساتید این کانون هستند. انجمن صنفی هنرمندان تئاتر شهر تهران هم کلاس‌های کارگردانی سینما با تمرکز بر فیلم کوتاه را با تدریس مسعود آب‌پرور برگزار می‌کند. نیاوران، سه‌راه یاسر، کوچه زیبا، مجتمع اداری تجاری آرش محل برگزاری این دوره است. کیانوش عیاری و هومن سیدی هم در آموزشگاه 8میلی‌متری که به یاد عباس کیارستمی برپا شده، کارگاه کارگردانی سینما برگزار می‌کنند. این آموزشگاه در محله ظفر است. در آموزشگاه سینمایی و فیلمسازی هنر و سینما هم، دوره‌های کارگردانی توسط محمدحسین لطیفی برگزار می‌شود. این آموزشگاه در میدان قدس، ابتدای دربند، پلاک 46 واقع شده است. در مدرسه‌ کارگاهی فیلمنامه‌ که با همکاری دانشگاه صداوسیما و سازمان هنری اوج، هنرجویان نگارش یک فیلمنامه را از مرحله ارائه ایده تا تبدیل به طرح، سیناپس و فیلمنامه به‌صورت عملی زیرنظر یکی از استادان راهنما که افرادی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش، بهروز افخمی، رضا میرکریمی، محمدمهدی عسگرپور، پرویز شیخ‌طادی، هادی مقدم‌دوست و محمدحسین مهدویان هستند، یاد می‌گیرند. خانه بین‌الملل بامداد هم که پریسا بخت‌آور آن را تاسیس کرده، این روزها ثبت‌نام دوره‌های فیلمنامه‌نویسی را با تدریس سعید رحمانی انجام می‌دهد. در این آموزشگاه، اصغر فرهادی مدرس کارگردانی است. این آموزشگاه در شمال میدان تجریش، خیابان غلام جعفری، کوچه سعادتی قرار دارد. کارگاه فیلمنامه از طرح تا نگارش با تدریس فرهاد توحیدی و فیلمنامه‌نویسی پیشرفته با تدریس شادمهر راستین در مؤسسه کارنامه به نشانی سعدآباد، خیابان افراز، کوچه انوش برپاست. در خانه هنر کاج هم، کاوه سجادی حسینی دوره‌های آموزش کارگردانی برگزار می‌کند. این خانه هنر در خیابان ایرانشهر، کوچه بوشهر واقع شده است. اگر می‌خواهید کارگردانی را از علیرضا امینی یا فرزاد موتمن یاد بگیرید، خانه فرهنگ آوا انتخاب مناسبی است. بلوار میرداماد، خیابان حصاری، نبش کوچه هجدهم پلاک 3، نشانی آن است.

گریم، طراحی صحنه و لباس

یکی از شاخه‌های جذاب سینما، طراحی صحنه و لباس است. خلاقیت و تنوع نگاه هنری در این هنر باعث شده جذابیت این کار بیشتر شود. البته که اهمیت این رشته هم غیرقابل انکار است تا آنجا که در بسیاری از شاهکارهای سینمایی، طراحی صحنه به یاد‌ماندنی بوده و به شناسنامه فیلم تبدیل شده است. در خانه هنر کاج، پیام فروتن که برای سینمایی‌ها نام شناخته‌شده‌ای است، دوره یک‌ساله صفر تا صد طراحی صحنه تئاتر و سینما را برگزار می‌کند. مبانی طراحی صحنه تئاتر و سینما، سبک‌های معماری و طراحی صحنه، پرسپکتیو و اسکیس، کارگاه نور و نورپردازی، کارگاه ساخت ماکت، پتینه، کهنه‌کاری و ساخت اکسسوار، درس‌هایی هستند که در این دوره تدریس می‌شوند. در مؤسسه کارنامه هم دوره طراحی صحنه در 3ترم برگزار می‌شود. یکی دیگر از شاخه‌های حساس سینمایی، گریم و طراحی چهره است. اینکه تصویر شخصیتی که قرار است بیننده ببیند، باورپذیر و در خدمت قصه باشد، موضوع مهمی است. خیلی از نقش‌های ماندگار سینما هم، با گریم ویژه و به یاد‌ماندنی‌ای که داشته‌اند در ذهن مخاطبان ثبت شده‌اند. کانون سینماگران جوان دوره‌های چهره‌آرایی و گریم را در 3ترم برگزار می‌کند، ترم‌های مقدماتی و پیشرفته هر کدام 45روز و ترم تکمیلی 6‌ماه طول می‌کشد. متعادل‌سازی‌ همراه چهره‌آرایی، جوان‌شدن به وسیله سایه‌کاری و لیفتینگ، چهره‌آرایی فرم‌های مختلف صورت، چهره‌پردازی سینمایی، روانشناسی رنگ‌ها در گریم و انواع رنگ‌ها و ایجاد تغییرات اساسی و حرفه‌ای در چهره، سرفصل دروسی است که در این ترم‌ها آموزش داده می‌شود. بعد از پایان دوره هم هنرجویان گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای دریافت می‌کنند. پروین نویدی و مهین نویدی، گریمورهای باسابقه سینما، اساتید این دوره‌ها هستند. در مؤسسه کارنامه هم دوره‌های گریم توسط سودابه خسروی برگزار می‌شود. در مجتمع فنی تهران نمایندگی نیاوران هم سال‌هاست دوره آموزش گریم سینمایی برگزار می‌شود. مدرس این دوره شیما شریفی است که سال‌ها سابقه فعالیت در گریم سینمایی دارد. در مؤسسه دارالفنون، مدت دوره گریم 3‌ماه است. برای یادگیری طراحی لباس، معمولا دوره‌های طراحی صحنه شامل سرفصل‌هایی از این رشته هم هستند. اما به طور جداگانه می‌توان طراحی لباس را در آموزشگاه‌های هنری طراحی پارچه و لباس یاد گرفت.