آفت‌ها بلای جان چنارهای ولیعصر

پریسا امیرقاسم‌خانی- خبر‌نگار

تهران را با چنارها و چنارهایش را با خیابان ولیعصرش می‌شناسند. خیابانی که در مرحله ثبت جهانی قرار دارد و برای همین نگاه یونسکو بر آن متمرکز است و طبق نظر متخصصان و کارشناسان یکی از معدود خیابان‌ها در دنیاست که شمال شهر را به جنوب آن وصل می‌کند و سرتا سر این پیوستگی با فضای سبز و نماد درخت چنار اتفاق افتاده است.
اما چندی است که خبر  و شایعاتی باعنوان «قتل عام درختان چنار پارک ملت» در منابع خبری دیده می‌شود. خبری که هر ایرانی را دچار سردرگمی می‌کند و برای یک لحظه می‌مانید که چطور می‌شود... درختان و خیابانی که یکی از نمادهای اصلی تهران به‌شمار می‌روند و دارای ارزش تاریخی و هویتی برای مردم هستند. تهرانی‌های دیروز و امروز بارها با این درختان خاطره، روایت، قصه و حکایت دارند.
عباس فخارمنش، معاون خدمات شهری و فضای سبز منطقه3 شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: «مساحت منطقه3 بیش از 30کیلومتر است که نزدیک به 8کیلومتر آن فضای سبز است و سرانه فضای سبز ما بیش از 25متر است. محدوده درختان چنار خیابان ولیعصر در منطقه حدود 4.5کیلومتر است که از چهارراه پارک‌وی تا اتوبان همت را شامل می‌شود. در دوره مدیریت شهری جدید از ابتدا هدف، توسعه فضای سبز شهر بوده است؛ به همین منظور کمیته صیانت از درختان ولیعصر تشکیل شد.»
او ادامه می‌دهد: «درخت‌های چنار پارک ملت که تاج آنها برداشته شده است، ‌درحقیقت درختان خشکی بودند که برای شهروندان ایجاد خطر می‌کردند. در ماه‌های قبل برخی از این درختان بر اثر برف و توفان سقوط کرده بودند. البته خوشبختانه خسارت جانی نداشتیم.»
 فخارمنش اضافه می‌کند: «بعد از سقوط برخی درخت‌های چنار در ماه‌های قبل و بیم خطر جانی برای شهروندان، با کمیسیون ماده7 هماهنگ کردیم و دستور گرفتیم که با سربرداری آنها رفع خطر کنیم. به همین منظور حدود 10اصله از درختان چنار خشکیده سربرداری شدند. این درختان طی سالیان طولانی با اقلیم و شرایط آب و هوایی سازگاری داشتند، ولی به‌علت تغییرات اقلیمی به مرور دچار انواع آفت شدند.»
معاون شهرداری منطقه3 در پایان می‌گوید: «برای جبران درخت‌های از بین رفته سال قبل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران اقدام به کاشت هزار درخت چنار 5ساله کرد.»

حقوق شهروندی هم مدنظر قرار گیرد
خیابان ولیعصر در مسیر جهانی‌شدن قرار دارد. به همین دلیل هر عملکردی در این خیابان باید با دقت تمام صورت بگیرد. حتی برای قطع یک درخت هم باید دقت و برنامه‌ریزی منسجم وجود داشته باشد. در شرایطی که افکار عمومی نسبت به قطع درختان واکنش نشان می‌دهد و هر گمانه‌زنی ازجمله ساخت برج‌ها و ساختمان‌های تجاری یا دیده‌شدن برندها و منافع اقتصادی یا حتی ازبین‌بردن امکان برخورد وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند اتوبوس با درختان وجود دارد، به‌نظر می‌رسد برای قطع هر درخت نظر کارشناسان و متخصصان فضای سبز یا حتی میراث فرهنگی و... و اطلاع‌رسانی صحیح به افکار عمومی از الزامات کار است. هرچند دلایل خشکی و آفت‌های درختان چنار می‌تواند مربوط به سوءمدیریت در دوره‌های مختلف مدیریت شهری، مجوز ساختمان‌سازی‌‌های مرتفع و تجاری‌سازی‌، آلودگی هوا، تمرکز بر خودرومحوری به‌جای انسان‌محوری در شهر و... باشد که آسیب‌های آن دامن درختان بیش از صدساله سبز خیابان ولیعصر را گرفته و رها نمی‌کند؛ تا آنجا که شاهد جان‌دادن آنها می‌شویم.

جوسازی علیه چنارهای ولیعصر
محمودرضا سابقی- کارشناس فضای سبز و حفظ نباتات
خشکی درختان چنار قطع‌شده به‌خاطر 3عامل قارچی است. جالب است بدانید بعد از سربرداری درختان خشکیده، نخستین کاری که انجام می‌شود این است که به درخت خشک سربرداری‌شده درصورت امکان و وجود علائم حیاتی اجازه رشد و سرزندگی دوباره داده شود. بدین صورت که بعد از سربرداری با قارچ‌کش آن را تیمار می‌کنند. البته اینکار 2سال طول می‌کشد و کار یک‌ماه و 2ماه نیست. عامل قارچی در درختان نه‌تنها باعث خشک‌شدن آنها می‌شود بلکه باعث می‌شود درختان کنار آنها هم دچار آسیب شوند و آفت ببینند و اگر به عامل قارچی در درختان دیر رسیدگی شود، به سرعت عامل قارچی به درختان کناری آن نیز سرایت می‌کند و متأسفانه درختان دیگر هم مبتلا می‌شوند. اغلب در مورد عوامل قارچی تا ما بخواهیم از کمیسیون ماده7 مجوز برای سربرداری بگیریم، زمان دیر می‌شود و جالب‌تر آن است که اگر بخشی از جامعه رسانه‌ای جو را متشنج و سیاسی کنند و اجازه کار برای رسیدگی به درختان خشک ولیعصر داده نشود تا 3سال آینده تمام درختان قدیمی خیابان ولیعصر از بین خواهند رفت.