باید تاریخ بخوانیم

محمود برآبادی_نویسنده کتاب کودک

چرا باید کتاب‌های تاریخی را خواند؟ آشنایی نسل جوان با گذشته سرزمین خود چه سودی برای آنان دارد؟ همانطور که هر فردی گذشته‌ای دارد که بدون این گذشته، هویت او قابل تعریف نیست، ملت‌ها هم گذشته‌ای دارند که به آن تاریخ می‌گوییم. تاریخ واژه‌ای عربی به‌معنای «سرگذشت یا سلسله اعمال و وقایع و حوادث قابل ذکری است که به‌ترتیب زمان تنظیم شده باشد.» (فرهنگ معین ذیل واژه تاریخ) و در تعریفی کوتاه‌تر می‌توانیم بگوییم: تاریخ سرگذشت ملت‌هاست. حال این سؤال مطرح می‌شود: آگاهی از سرگذشت ملت‌ها یا تاریخ، به چه درد امروز ما می‌خورد؟ چرا ما باید از آن اطلاع داشته باشیم؟ پاسخ روشن است: اگر ما از گذشته اطلاع داشته باشیم اشتباهات گذشتگان را تکرار نمی‌کنیم یا آن ‌را به حداقل کاهش می‌دهیم. سؤال دیگر این است مگر گذشتگان ما اشتباه هم داشته‌اند؟  مطالعه کتاب‌های تاریخی نشان می‎دهد که ملت ایران نیز همانند سایر ملت‌ها گذشته‌ای پرفراز ونشیب داشته، افتخارات زیادی داشته، اما همه تاریخ ما در اوج نیست، بلکه فرودهایی هم داشته‌ایم. کسانی که تاریخ خوانده باشند می‌دانند که شاهان و سرداران ایرانی گاه به سرزمین‌های دیگر دست‌اندازی کرده‌اند. گاه شاهان و حکمرانان قساوت‌های غیرقابل باوری در مقابله با حرکت‌های مردمی از خود نشان داده‌اند و بیدادگری‌های فراموش نشدنی از خود به‌یادگار گذاشته‌اند. درست به همین دلیل است که باید تاریخ را خواند و با فراز و فرودهای تاریخ آشنا شد، چرا که تاریخ گذشتگان، می‌تواند چراغ راه آیندگان باشد، اما چگونه می‌توانیم از گذشته آگاه شویم؟ گرچه نمی‌توانیم مثل داستان‌های تخیلی به گذشته سفر کنیم و با مردمی که خیلی سال پیش روی این کره خاکی زندگی می‌کرده‌اند، صحبت کنیم، اما می‌توانیم با استفاده از آثار بازمانده از آن دوران ـ چه کتاب‌ها و کتیبه‌ها و چه اماکن و اشیا ـ اطلاعات بسیاری درباره گذشته به‌دست آوریم.  آشنایی با تاریخ کشورمان برای نسل حاضر، هم ضروری است هم مفید.