سید ابوالقاسم دهکردی

سیدمحمدحسین محمدی

میرزا محمدحسین شیرازی(میرزای اول) نسلی از طلبه‌هایی را تربیت کرد که در سال‌های پس از فتوای تنباکو اعتمادبه‌نفس ورود به عرصه سیاسی را پیدا کرده بودند. اگرچه گه‌گاه اختلاف‌نظرهای بسیار پررنگی میان شاگردان میرزا وجود داشت، اما همه آنها به‌رغم این اختلافات در یک موضوع کلی اتفاق‌نظر داشتند و آن مبارزه با استعمار بود. یکی از شاگردان نسل دوم میرزای شیرازی که در عرصه سیاست ورود پیدا کرد، سیدابوالقاسم دهکردی بود. دهکردی تحصیلاتش را در اصفهان آغاز کرد. بعد از مدتی به سامرا رفت و از محضر میرزای شیرازی بهره‌مند شد. بعد از پایان تحصیلاتش نیز به زادگاهش اصفهان برگشته و به تدریس و افتا پرداخت.
از ماندگار‌ترین فعالیت‌های سیاسی ابوالقاسم دهکردی می‌توان به اعلامیه‌ای پنج ماده‌ای اشاره کرد که توسط او و برخی دیگر از علما به‌منظور مبارزه با نفوذ استعمارگران امضا شد. مطابق این اعلامیه، ابوالقاسم دهکردی درکنار آقانورالله اصفهانی و چندین نفر دیگر از علما متعهد شده بودند که قباله‌ و فتاوای شرعی را روی کاغذ ایرانی بنویسند، تنها لباس‌های ایرانی به تن کنند و تا حد امکان از پارچه‌های خارجی استفاده نکنند، بر مردگانی که کفنشان از پارچه غیرایرانی است نماز نخوانند، اهل وافور را اکرام نکنند و در مهمانی‌های اعیانی شرکت ننمایند.
به‌نظر می‌رسد انتشار این اعلامیه مربوط به زمان تأسیس شرکت اسلامیه باشد؛ شرکتی که با حمایت ویژه آقا نورالله اصفهانی تأسیس شد و با هدف مبارزه با حضور اقتصادی «خارجی‌ها» در ایران شکل گرفت؛ ایده‌ای که در زمان خودش بسیار نوآورانه بود و توسط آخوند خراسانی و مردم حمایت می‌شد. ابوالقاسم دهکردی سرانجام در هفدهم دی‌ماه 1313از دنیا رفت و مطابق وصیتش در امامزاده زینبیه اصفهان به خاک سپرده شد.