در نزدیکى خورشید با تى‌شرت شیرى!
خسرو موسوی:
یکی از حوزه‌هایی که همیشه حتی در چنین روزهایی و در میان کرونا می‌شود روی خبرهایش حساب کرد، علم و فناوری است؛ چون هرگز از پا نمی‌ایستد و مدام در حال تازه‌شدن است. این هفته هم می‌خواهیم با هم چند خبر از دنیای علم و فناوری را مرور کنیم.
در آغوش خورشید!
خورشید در زندگی همه‌ی ما نقش پررنگی دارد. خورشید جدا از اهمیتی که در حیات تمام موجودات جهان دارد، در ادبیات و هنر مردم جهان هم بسیار مهم بوده و هست. اما حیف که به جز تماشای طلوع و غروب خورشید، در بقیه‌ی زمان‌ها نمی‌توانیم آن را تمام و کمال تماشا کنیم.
اما این هفته کاوشگر «سولار اوربیتر» یا «مدارگرد خورشید» موفق شده نزدیک‌ترین تصویر ثبت‌شده از خورشید را برای اهالی زمین ارسال کند. این تصاویر از فاصله‌ی 77 میلیون کیلومتری خورشید و هنگام گذر این کاوشگر از میان مدارهای زهره و عطارد ثبت شده‌اند. در این تصاویر دقیق و بااهمیت، به‌خوبی نشانه‌هایی از انفجارهای کوچک خورشید مشاهده می‌شود. دانشمندان معتقدند این انفجارهای کوچک که «نانوفِلِر» نامیده می‌شوند، دلیل آشکاری برای این موضوع هستند که چرا سپر بیرونی خورشید 300برابر گرم‌تر از سطح خود این ستاره است.
تی‌شرت با شیر ترشیده!
شاید تا همین چند وقت پیش وقتی از مادرتان می‌پرسیدید «تی‌شرت شیری من کجاست؟» احتمالاً منظورتان تی‌شرت شیری‌رنگتان بود؛ اما حالا تی‌شرت شیری معنای دیگری پیدا کرده است!
شرکت آمریکایی «می تررو» (Mi Terro) توانسته فناوری جالبی در راه تبدیل شیر فاسد به پوشاک سازگار با محیط زیست ابداع کند. عجیب است نه؟ اما خیالتان راحت باشد که قرار نیست تی‌شرت‌هایتان بوی شیر فاسدشده بدهد!
این شرکت استارت‌آپ با استفاده از بیوتکنولوژی یا زیست‌فناوری موفق شده برخی از قسمت‌های مواد غذایی فاسد را به الیاف پایداری تبدیل کند که می‌شود با آن‌ها تی‌شرت‌های زیست‌تخریب‌پذیر ساخت.
به گفته‌ی این شرکت سالانه 40درصد از مواد غذایی در آمریکا خورده نمی‌شوند و هدر می‌روند. هم‌چنین سالانه 128 میلیون تن شیر فاسد می‌شود و برای همین آن‌ها برای حل این مشکل راه‌حل تازه‌ای یافته‌اند. این فناوری منحصر به‌فرد باعث می‌شود برای ساخت یک تی‌شرت نخی معمولی، 60درصد آب کم‌تری استفاده شود.
«رابرت لو»، مدیرعامل این شرکت می‌گوید این پیراهن‌های ساخته شده از شیر، ضد میکروب، بدون بو، ضد چروک، محافظ در برابر اشعه‌ی فرابنفش و تنظیم‌کننده‌ی دمای بدن هستند و البته سه برابر هم نرم‌تر از پارچه‌های کتانی‌اند!
سفرهای اقیانوسی سکوی یخی!
سه سال پیش در حوالی تابستان 1396 یکی از بزرگ‌ترین توده‌های یخی جهان به‌خاطر گرمایش زمین از قطب جنوب جدا شد. این توده‌های یخی در فارسی به «یخ‌تاق» یا «سکوی یخی» معروفند که بستری ضخیم و شناور از یخ هستند. حالا تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد این سکوی یخی عظیم پس از سه‌سال بیش از هزار کیلومتر سفر کرده است!
ماجرا از این قرار است که سال‌ها دانشمندان مشغول مطالعه‌ی ترک‌برداشتن کوه یخی «لارسن‌سی» (Larsen C) بودند تا این‌که اواخر تیرماه 1396، بخش عظیمی از آن جدا شد. این سکوی یخی «اِی-68» (A-68) نام گرفت که مساحتی در حدود شش‌هزار کیلومتر مربع دارد و از بزرگ‌ترین سکوهای یخی جهان است که ضخامت آن به چندصد متر هم می‌رسد.
حتماً می‌دانید که اگر چنین سکوی عظیم و خطرناکی وارد مسیرهای کشتی‌رانی شود چه خطراتی را به همراه دارد و می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد. برای همین ماهواره‌هایی هم‌چون «کوپرنیکوس سنتینل-1» (Copernicus Sentinel-1) که بخشی از برنامه‌ی کوپرنیک یا دیده‌بانی دنیاست، به دقت حرکت این سکوی یخی را زیر نظر گرفته‌اند و تعداد و مساحت یخ‌های جداشده از آن را بررسی کرده‌اند.
اطلاعات ماهواره نشان می‌دهنده ای-68 در دوسال اول جدا شدن از لارسن‌سی، به‌خاطر احاطه‌شدن توسط یخ‌های اطرافش به شکل شناور کنار این کوه یخی باقی مانده است. در این مدت بخش کوچکی از آن به‌نام «ای-68بی» (A-68B) از آن جدا شد و از آن به بعد نام این سکوی یخی به «ای-68ای» (A-68A) تغییر کرد. از آن به بعد بود که این سکوی یخی سفر خودش را در سپتامبر 2018 میلادی آغاز کرد و در فوریه‌ی 2019 وارد آب‌های آزاد شد. چند ماه قبل در آوریل 2020 نیز بخش دیگری از آن به‌نام «ای-68سی» (A-68C) از آن جدا شده است. حالا تصویر ماهواره‌ای گرفته‌شده از ای-68ای در نیمه‌ی تیرماه امسال نشان می‌دهد این سکوی یخی سه سال پس از جداشدن از کوه لارسن، بیش از هزار کیلومتر سفر کرده است و حالا باید بیش‌تر به مسیر حرکت آن دقت کرد.
در همینه زمینه :