با وجود استفاده از رمز پویا، همچنان کلاهبرداری‌های سایبری ادامه دارد
تازه‌ترین ترفند کلاهبرداران نامرئی
اغلب کلاهبرداری‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد، اینترنتی و تلفنی است. شگردهایی مثل برنده‌شدن در قرعه‌کشی، کشاندن افراد پای دستگاه خودپرداز و فیشینگ از مهم‌ترین شگردهای کلاهبرداران است. مسئولان امیدوار بودند با راه‌اندازی سیستم رمز پویا بتوانند مانع این کلاهبرداری‌ها شوند ولی حالا کلاهبرداران هم پویا شده‌اند و از شگردهای تازه‌ای برای فریب طعمه‌هایشان استفاده می‌کنند. اما مهم‌ترین ترفندهایی که این روزها تبهکاران سایبری از آن استفاده می‌کنند چیست؟
به‌گزارش همشهری، این مثلی قدیمی است که تبهکاران همیشه یک گام از پلیس جلوتر هستند. آنها از نبوغ خود در کارهای خلاف استفاده می‌کنند و وقتی پلیس شگردهایشان را کشف می‌کند، سراغ ترفندهای تازه‌تری می‌روند. درست مثل نقشه‌ای که همین چند روز قبل عده‌ای از کلاهبرداران اینترنتی برای خالی‌کردن جیب صدها نفر کشیده بودند که با اطلاع‌رسانی پلیس فتا تا حدود زیادی در اجرای آن ناکام ماندند.
ماجرا از این قرار بود که چند روز قبل پیامکی در سطح گسترده منتشر شد که در آن به دارندگان گوشی‌های تلفن همراه اعلام شده بود گوشی‌شان رجیستر نشده و از آنها خواسته شده بود وارد لینک انتهای پیامک شوند. ماجرای رجیستری گوشی‌های موبایل به‌مدتی قبل برمی‌گردد که به‌دنبال واردات گسترده گوشی‌های قاچاق، این طرح به اجرا درآمد و براساس آن فقط گوشی‌هایی که به شکل قانونی وارد کشور شده یا با پرداخت عوارض قانونی در سیستم رجیستری ثبت شده‌اند قابلیت استفاده در شبکه مخابراتی کشور را دارند.
دیدن این پیامک کاربران را ناخودآگاه نگران می‌کند و نخستین کاری که ممکن است انجام دهند ورود به لینک انتهای پیامک است و این یعنی نخستین اشتباه؛ چرا که با زدن روی این لینک افراد وارد صفحه‌ای جعلی می‌شوند و در ادامه اطلاعات خصوصی‌شان شامل شماره حساب، رمز و سایر اطلاعات آن به سرقت رفته و تبهکاران می‌توانند با این اطلاعات، حساب طعمه‌هایشان را خالی کنند.
دقایقی پس از انتشار این پیامک بود که این‌بار پلیس فتا وارد عمل شد و پیامکی را در سطح گسترده منتشر کرد. در این پیامک با اشاره به پیامک منتشرشده توسط کلاهبرداران، از شهروندان خواسته شده بود به این پیامک اعتنایی نکنند. پلیس اعلام کرد این پیامک کاربران را وارد سایتی جعلی با هدف کلاهبرداری می‌کند.
مسابقه خیالی برای کلاهبرداری واقعی
نمونه دیگری از کلاهبرداری‌هایی که این روزها شایع شده، تماس تلفنی و اعلام برنده‌شدن شهروندان در قرعه‌کشی‌های صداوسیماست. این شگرد پیش از این هم شایع بود و کلاهبرداران با فریب طعمه‌هایشان به رمز دوم آنها دست پیدا می‌کردند اما حالا که سیستم رمز پویا راه‌اندازی شده آنها چه می‌کنند؟ خانم وکیلی که چند روز قبل تا چندقدمی گرفتارشدن در دام کلاهبرداران سایبری پیش رفته بود در این‌باره به همشهری می‌گوید: چند روز قبل فرد ناشناسی از طریق واتس‌اپ با من تماس گرفت. او می‌گفت از طرف یکی از برنامه‌های زنده صداوسیما تماس گرفته و عکس پروفایلش هم لوگوی صداوسیما بود. او گفت مجری یکی از برنامه‌های صداوسیماست و من برنده کمک‌هزینه 5میلیون تومانی سفر به عتبات عالیات شده‌ام. وقتی این جمله را گفت صدای تشویق آمد و او گفت افراد حاضر در استودیو من را تشویق می‌کنند. او گفت وزیر ارتباطات هم آنجاست و تا دقایقی دیگر با من صحبت می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: تا اینجای کار من فقط گوش می‌کردم. فردی که آن طرف خط بود از من شماره کارت بانکی‌ام را خواست و گفت تا چندثانیه دیگر پیامکی به گوشی همراهم فرستاده می‌شود و قبل از اینکه با وزیر صحبت کنم برای گرفتن جایزه‌ام شماره‌ای که برایم پیامک شده را به او بگویم. او طوری حرف می‌زدم که کم‌کم باورم شده بود برنده شده‌ام اما نکته مهم این بود که من اصلا در هیچ قرعه‌کشی یا مسابقه‌ای شرکت نکرده بودم که حالا بخواهم برنده شوم. به همین دلیل وقتی فردی که آن طرف خط بود با هیجان از من شماره کارتم را خواست، گفتم جایزه را نمی‌خواهم. او با لحنی جدی گفت وزیر منتظر من است و باید شماره‌ام را بگویم اما من که دیگر مطمئن شده بودم او یک کلاهبردار است تماس را قطع کردم.
هرچند این خانم وکیل توانست از دام کلاهبرداران بگریزد اما افراد زیادی تاکنون در چنین دامی افتاده‌اند و کلاهبرداران با استفاده از ناآگاهی آنها توانسته‌اند به‌حساب بانکی‌شان دستبرد بزنند.
چطور به کلاهبرداران رودست بزنیم
در شرایطی که هر لحظه ممکن است کلاهبرداران سایبری دام تازه‌ای برایمان پهن کنند، چطور می‌توانیم از شر نقشه‌هایشان در امان باشیم؟ سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا در این‌باره می‌گوید: از زمانی که رمزهای یک‌بار مصرف فعال شد، میزان جرائم فیشینگ هم کاهش یافته است؛ اما استفاده از رمزهای پویا هم ضوابط خاص خود را دارد.
وی در ادامه به چند راهکار کلیدی اشاره می‌کند و می‌گوید: نکته اول در این‌باره این است که شهروندان باید دقت کنند که وارد سایت‌های جعلی نشوند و فقط از دامنه «ir» استفاده کنند. دومین نکته‌ای که باید رعایت شود این است که رمزهای یک‌بار مصرف را در ۱۵ تا ۲۰ثانیه آخر وارد درگاه اینترنتی کنند تا کلاهبرداران فرصت کافی برای سوءاستفاده نداشته باشند. سومین مرحله هم نصب افزونه‌های ضدفیشینگ در تلفن همراه است که این نرم‌افزارها با بررسی درگاه‌های اینترنتی هنگام تراکنش بانکی، تشخیص می‌دهند که درگاه جعلی است و از اقدام بانکی جلوگیری می‌کنند.
آنطور که معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا می‌گوید کلاهبرداری هیچ‌وقت تمام نمی‌شود و کلاهبرداران مدام ترفندهایشان را تغییر می‌دهند: در بیشتر موارد شگرد کلاهبرداری تغییر پیدا می‌کند، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت دیگر کسی قربانی کلاهبرداری نشود، اما با آموزش می‌توان از تعداد مالباختگان کم کرد. در گذشته کلاهبرداران از تماس تلفنی یا ارسال پیامک استفاده می‌کردند، اما هم‌اکنون کلاهبرداری از طریق ادعای برنده‌شدن در مسابقات تلویزیونی مطرح است. در بررسی‌های همکاران ما مشخص شد سودجویان، از طریق تماس صوتی در اپلیکیشن واتس‌اپ با افراد ارتباط برقرار می‌کنند. آنها در این تماس‌ها، صدای مجریان معروف را با نرم‌افزارهای خاص تقلید کرده و می‌گویند شما در مسابقه تلویزیونی برنده شده‌اید. همچنین مواردی اعلام شده که در آنها صدای تشویق حضار و استودیو هم تقلید شده و بیشتر افراد وقتی صدای آشنای چهره‌های معروف را می‌شنوند، فریب می‌خورند.
سرهنگ پاشایی ادامه می‌دهد: اگر مردم از قبل هوشیار باشند گول این افراد را نمی‌خورند. به‌عنوان مثال اگر فردی از این طریق با شما تماس گرفت ابتدا باید متوجه باشید که اصلا در این برنامه ثبت‌نام کرده‌اید یا خیر، چراکه شرکت در این برنامه‌ها دارای ضوابط خاصی است. همچنین اگر قرار باشد فردی برای شما پول واریز کند، فقط نیازمند شماره کارت یا شماره حساب است و نیازی نیست سایر اطلاعات خود را در اختیار او قرار دهید. نکته مهم دیگر اینکه اگر کسی تقاضای رفتن به عابربانک برای انتقال وجه از شما را داشت، قطعا کلاهبردار است.
