طلاهای نامرئی

رابعه تیموری-  ‌روزنامه نگار

طلا می‌فروشند، اما نه در فروشگاه و با دفتر و دستک‌های معمول کاسبان این صنف. در فضای مجازی دکان باز کرده‌اند؛ دکانی که خارج از این فضا هویت قابلیت دسترسی ندارد و مشتریان‌شان باید نام و نشان محصولات آنها را در خلال پست‌های فراوان کانال‌شان ببینند که حکم ویترین دکان‌شان را دارد تبلیغات گسترده این فروشندگان آنلاین از ظهور یکباره و پر اما و اگر این کاسبان در بازار معاملات مسکوکات قیمتی خبر می‌دهند.

تبلیغات میلیاردی
این روزها تبلیغات‌گسترده‌ای برای فروش آنلاین طلابه چشم می‌خورد. تبلیغات سایت‌هایی که برای فروش آنلاین جواهرات راه‌اندازی شده و در نخستین صفحه آن محصولات، تصاویری از طلای آب شده و قطعات جواهر چند سوتی ریز به چشم می‌خورد که به‌دلیل کم بودن اجرت ساخت و وزن ناچیزشان خرید آنها به‌صرفه است. یکی از شرایط معامله با گردانندگان بسیاری از این سایت‌ها رضایت دادن مشتری به ذخیره آنلاین طلای خریداری شده است. براساس این شرط طلای فیزیکی به خریدار تعلق نمی‌گیرد و طلاهایی هم که به‌صورت آنلاین خریداری می‌کند، بعد از صدور فاکتور مجازی برای مشتری ذخیره می‌شود. مدت ذخیره طلا را هم صاحبان سایت تعیین می‌کنند و در زمان مشخص شده در سایت، خریداران باید حجم کم یا زیاد طلای ذخیره شده خود را بفروشند که با وجود نوسانات بازار طلا کوتاه‌مدت بودن این بازه زمانی سودی برای مشتری همراه نمی‌آورد، اما یقینا برای فروشنده خالی از سود نیست که برای نشاندن مشتریانش پای معامله مجازی خود، پیه پرداخت هزینه‌های میلیاردی تبلیغات گسترده را به تن می‌مالد.
‌
طلای 18عیار کمیاب است
این ‌سایت‌ها‌ که فراوانی تبلیغات‌شان آنها را به‌عنوان سایت‌های پرمشتری و قابل اعتماد معرفی کرده، به پشتوانه این هویت تبلیغاتی، خود را از راستی‌آزمایی ادعاهایشان و عرضه فیزیکی طلا بی‌نیاز می‌بینند، ولی تعدادی از کانال‌ها و سایت‌هایی که به تبلیغات محدودتر در فضای مجازی قناعت کرده‌اند، برای جلب اعتماد مشتریان امکان ارسال طلای فیزیکی را هم به‌وجود آورده‌اند، اما بعضی‌رسیدهایی که به‌عنوان فاکتور برای مشتری صادر می‌شود، نشان می‌دهد که عیار و خلوص این طلاهای سبک چند صد هزار تومانی با طلای مرغوب 18عیار تفاوتی قابل توجه دارد. فروش این طلاهای نامرغوب هم آسان نیست و حتی سایر طلافروشان آنلاین هم از خرید محصولات فیزیکی همکاران و هم‌صنفان مجازی خود خودداری می‌کنند! این شرایط تلاش خریداران برای جلوگیری از خالی‌فروشی‌بعضی از دکانداران مجازی را نقش بر آب می‌کند و زمینه‌ای  به‌وجود ‌آورد که آنها به ذخیره آنلاین پس اندازهای طلایی خود رضایت دهند.
 خرید و فروش طلای آنلاین می‌تواند روزهایی را به‌خاطر می‌آورد که نام شرکت بازرگانی آریو پرگاس آیلین یا همان سکه ثامن بر سر زبان‌ها افتاده بود و مردم به امید داشتن پس‌اندازی پرسود و درازمدت در خرید طلا از آن با هم رقابت می‌کردند، اما پس از مدتی خالی‌فروشی و کلاهبرداری این شرکت دیجیتال مشخص شد و شمار فراوانی از مردم بر خاکستر سرمایه
دود شده خود نشستند.

معامله آنلاین به شرط‌ها و شروط‌ها
 همین تجربیات تلخ باعث شده پلیس فتا به پرونده‌های شکایت از این سایت‌ها به‌صورت ویژه ورود کند و لابه‌لای این جست‌وجوها به سرنخ خطرات و ریسک‌های خرید آنلاین طلا که باعث گشوده شدن صدها پرونده کلاهبرداری در پلیس فتا شده برسد.براساس گفته‌های سردار داوود معظمی‌گودرزی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ خرید آنلاین از سایت‌ها و سکوهای برخطی که ضمانت اصالت کالا و فاکتور معتبر به مشتری ارائه نکنند، ناایمن و پرریسک است. براساس قانون به هر میزانی که طلا به‌صورت آنلاین و غیرفیزیکی معامله می‌شود، باید پشتوانه فیزیکی آن در بانک مرکزی یا یکی از بانک‌های کشور ذخیره شده باشد و چون در حال حاضر چنین پشتوانه‌ای وجود ندارد، فعالیت این سایت‌ها و پلتفرم‌‌ها ایمن و مطمئن نیست.
 داشتن «نماد تجارت الکترونیکی» مهم‌ترین شرطی است که سردار گودرزی برای قانونی بودن فعالیت سکوهای خرید و فروش آنلاین طلا ذکر می‌کند و هشدار می‌دهد: «توصیه ما برای خریداران طلا پرهیز از معامله مجازی این کالای قیمتی است و با وجود ریسک‌ها و ابهامات متعددی که درباره فعالیت سایت‌های خرید و فروش مجازی طلا و سایت‌های واسط این معاملات وجود دارد، سرمایه‌گذاری به این شیوه را ایمن نمی‌دانیم.»
 براساس قانون برای جواهرفروشی‌هایی که با روال قانونی و به‌صورت فیزیکی مشغول کارند تبلیغ در فضای مجازی آزاد و بلامانع است، اما با گسترده‌تر شدن فعالیت این صنف و داغ شدن بازار معاملات مجازی طلا، متولیان این صنف و پلیس فتا درصددند راهکارهایی برای قانونمند کردن این آشفته‌بازار وضع کنند تا راه را بر تکرار تجربیات تلخ گذشته ببندند.