انگ کرونا و احتمال کتمان بیماری

امیر جلالی ندوشن
 روانپزشک


انگ یا استیگما وضعیتی روانشناختی و جامعه‌شناختی است که در مورد بسیاری از بیماری‌ها و وضعیت‌های انسانی رخ می‌دهد. انگ به‌معنای باورهای کلیشه‌ای منفی در مورد بیمار یا یک بیماری است. یکی از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نمودهای انگ برچسب‌ها و باورهای منفی کلیشه‌ای است که مردم جوامع نسبت به اختلالات روان‌پزشکی روا می‌دارند.
سازمان‌های جهانی چون سازمان جهانی بهداشت، صلیب سرخ جهانی و یونیسف بعد از مدتی از همه‌گیری وسیع بیماری کرونا در مورد انگی که می‌تواند باعث تبعیض علیه مبتلایان این بیماری شود، هشدار دادند. البته در ایران و به‌دنبال اعلام پویشی علیه انگ کرونا که پاک نام گرفت عده‌ای از متخصصان اعلام کردند که انگ کرونا واقعیت ندارد، و پویشی چون پاک بی‌فایده و حتی زیانبار است.
من در کنار سایر کسانی که این پویش را معرفی کردند در نقدی بر نقدها گفتیم که هدف ما آن است که کسی مجبور نباشد بیماری را مخفی کند و از آن خجالت بکشد، بلکه دنبال درمان باشد و بیشتر هدف ما همدلی است. می‌دانیم که  ‌اکنون درمان و مشاوره سوگ برای سوگواران کرونا در مراکز بهداشت ارائه می‌شود و بنا به نتایج اولیه از آن جلسات، یکی از مهم‌ترین دلایل نگرفتن خدمات مشاوره از سوی خانواده‌ها انگ این بیماری است که ممکن است از سوی جامعه و مردم به آنها وارد شود. از سویی دیگر پژوهش‌ها دلالت دارد که در مورد ابولا که یک بیماری نزدیک از جهت ماهیت به کووید-19 است و چند سال پیش در آفریقا شایع شد انگ بیماری باعث شده بود که خانواده‌ها بیمارانشان را در خانه نگه دارند و حتی جسدها را در خانه مخفی می‌کردند.
 باور من این است که اگر چیزی مانع اعلام بیماری و پیگیری نکردن برای درمان یا کتمان آن شود، باور به این نکته است که این بیماری باعث انگ، تحقیر، تبعیض یا محرومیت‌هایی ازجمله اخراج از محل کار یا طرد در روابط اجتماعی می‌شود. بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم که انگ جای خود را به همدلی دهد و همگان بیاموزیم که به جای ترس و دوری از یکدیگر، از یکدیگر مراقبت کنیم.
یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود بتوانیم از هم مراقبت کنیم این است که در تماس‌های اجتماعی همگی ماسک بپوشیم، فاصله اجتماعی را همانند روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا جدی بگیریم و همچنان اصول اولیه بهداشت فردی همچون شستن مرتب دست‌ها را رعایت کنیم. به‌نظر می‌رسد کرونا مهمان امروز و فردای ماست، بنابراین باید زیست باکرونا را بیاموزیم و جدی بگیریم.