توان کرونا و تاب روان ما
همشهری در گفت‌وگو با کارشناسان راهکارهای افزایش تابآوری و ارتقای سلامت روان شهروندان در مقابله با بحران ویروس کرونا را بررسی کرد
پریسا امیرقاسم‌خانی- خبرنگار
این روزها تهران حالش زیاد خوب نیست. در گوشه و کنار آن اتفاقات ناگوار و هر از گاهی بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی مانند آتش‌سوزی، زلزله، نوسانات ارزی، مشکلات اقتصادی و در ماه‌های اخیر شیوع ویروس کرونا و مرگ‌ومیرهای ناشی از آن، شهروندان را با آسیب‌های جدی در زمینه سلامت روان روبه‌رو کرده است. بی‌شک سلامت شهر در گروی سلامت روان شهروندان آن است. برای همین راهکارهای افزایش تابآوری شهروندان در زمان بحران و راه‌های ارتقای سلامت روان، این روزها به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت شهری تبدیل شده است و چالشی جدی است. حمید چوبینه، مدیرعامل شرکت شهر سالم تهران (شرکتی در زمینه ارائه خدمات درمانی، پزشکی) در این‌باره می‌گوید: «طبیعتا برخی حادثه‌های طبیعی و غیرطبیعی که در سطح شهر اتفاق می‌افتد، مانند کرونا، گریزی از آن نیست. ما باید تا آنجایی که می‌توانیم سعی کنیم خودمان را در معرض این اتفاقات بد قرار ندهیم، ولی اگر راه چاره‌ای برای گریز از این حوادث بد نباشد، باید خودمان را آماده کنیم و تحمل و ایستادگی‌مان را بالا ببریم تا کمترین آسیب به ما برسد.» او ادامه می‌دهد: «یکی اقدامات اصلی مدیریت شهری برای افزایش تابآوری در زمان بحران‌هایی مانند کرونا افزایش آگاهی و هوشیاری مردم است. رکن‌های اساسی اطلاع‌رسانی در شهر ازجمله فضای مجازی و رسانه‌ها در این زمینه نقش اساسی را بازی می‌کنند. مدیریت شهری نیز برای آگاهی و اطلاع‌رسانی به شهروندان، روی آموزش شهروندی تکیه کرده است.» چوبینه می‌افزاید: «در دوران کرونا برای افزایش تابآوری و ارتقای سلامت روان شهروندان به‌طور وسیع با بیلبوردها و پوسترها و تبلیغات محیطی در فضاهای عمومی شهر مانند اتوبوس، مترو و... سعی کردیم، آگاهی شهروندان را بالا ببریم. دومین روش ضوابط هستند. ایجاد قوانین در شهر مانند منع رفت‌وآمد و تشویق مردم به ماندن در منزل یکی دیگر از راهکارهای مدیریت شهری بوده است.»
با حذف فضاهای عمومی تابآوری مردم را پایین آوردیم
سولماز حسینیون- پژوهشگر مستقل شهری و مدرس دانشگاه
وقتی به جای توجه به عابر پیاده، موضوع دوچرخه مطرح می‌شود که استفاده از آن برای همه شهروندان ممکن نیست، به‌نظر می‌رسد ما بیشتر شعاری عمل می‌کنیم. درحالی‌که برای داشتن شهری سالم قبل از پرداختن به دوچرخه باید به موضوع عابر پیاده پرداخت. اکنون عبور و مرور در سطح شهر برای عابران پیاده بدون موانع امکانپذیر نیست و وقتی عابر با وجود هزینه‌های بالای اقتصادی امکان استفاده از خودروی شخصی را ندارد، وارد شهر که می‌شود، حس می‌کند به شهر تعلق ندارد. او احساس می‌کند که شهر برای بهره‌مندان اقتصادی است که دارای خودروی شخصی هستند. برای همین نوعی جداافتادگی برایش به‌وجود می‌آید که تاب‌آوریش را پایین می‌آورد. برای بالا بردن تابآوری در شهر باید شهروندان حس تعلق به شهر داشته باشند. دومین شاخص مهم در افزایش تابآوری شهروندان، ایجاد فضاهای مکث، فضاهای عمومی، عرصه‌های عمومی و باز در شهر است که شهروندان در آن بتوانند با یکدیگر ارتباط و تعامل داشته باشند و حس غریبی در شهر را پید ا نکنند. متأسفانه حدود 2 دهه و بیشتر طی دهه‌های 70و 80به حذف فضاهای عمومی در شهر اقدام شد. پس در این زمینه بسیار فقیر هستیم چرا که در آن دوران درآمد‌زایی و ایجاد فضاهای بسته و تجاری را به راه‌اندازی فضاهای باز ترجیح دادیم. برای همین وقتی بحرانی در جامعه پیش می‌آید، تابآوری شهروندان کم می‌شود و چون تهران الگوی سایر شهرهای ماست، سایر شهرهای کشور نیز به همین بلا گرفتار شده‌اند.
افتتاح مرکز جامع سلامت روان تا یک‌ماه بعد
بعد از شیوع ویروس کرونا از بهمن‌ماه سال گذشته، مدیریت شهری توسط شرکت شهر سالم برای مقابله با اثرات مخرب روانی از شیوع ویروس کرونا و وضعیت سوگ، همچنین افسردگی و مشکلات روانی شهروندان در اثر خانه‌نشینی و انزوا، اقدام به راه‌اندازی مرکزی با عنوان مرکز جامع سلامت روان کرده است. هم‌اکنون این مرکز تعداد 500نفر از پرسنل شهرداری تهران را تحت پوشش دارد و بسته‌های دارویی و بهداشتی و مشاوره‌های روانشناسی به این افراد که به ویروس کرونا مبتلا شدند، ارائه می‌دهد. به گفته حمید چوبینه، مدیرعامل شرکت شهر سالم تا یک ماه دیگر با افتتاح ساختمان اصلی این مرکز در محله ستارخان، خدمات مرکز شامل حال تمام شهروندان تهرانی خواهد شد.
در همینه زمینه :
