رمزگشایی از توافق درباره پادگان06

توافق 2ارگان بزرگ برای تغییر کاربری پادگان06 حاصل یکی از بزرگ‌ترین مذاکرات توسعه شهری تهران است که نزدیک یک دهه ادامه داشت و سرانجام به نتیجه رسید. نسبت 70درصد فضای عمومی و 30درصد فضای مسکونی و تجاری دستاورد این توافق بود که در نخستین روز این هفته با حضور مسئولان نظامی، شهری و دولتی اعلام شد؛ اما همزمان انتقاداتی نیز به این توافق شنیده می‌شود.

به‌ گزارش همشهری، بیشتر انتقادات مطرح درباره بوستان ارتش و نحوه بارگزاری در پادگان 06 واقع در محله پاسداران تهران، به تعیین میزان سهم 2نهاد از عرصه پادگان و طرح‌های قبلی برمی‌گردد. مسئولان شهری اعلام می‌کنند که طرح نهایی شده در خرداد99 مؤثرتر از گزینه‌های قبلی است و باعث حفظ درختان و افزایش فضای عمومی می‌شود اما اعضای شورای شهر خواهان بررسی جزئیات طرح‌های قبلی و فعلی هستند.

در همین رابطه محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهر‌سازی‌ و معماری شورای اسلامی شهر تهران دیروز در جلسه علنی شورا گفت: «آنچه آرزو و ایده‌آل ما بود، واگذاری کل محدوده پادگان۰۶ به شهر و شهرداری، و عدم‌هرگونه بارگذاری جدید در این محدوده بود. اما به هرحال به سبب حقوق مکتسبه‌ای که برای ارتش به‌دلیل قرار دادن این پادگان در پهنه S، آن هم با بارگذاری بالا (s123)، با تراکم 310درصد، که به‌موجب سایر بندهای طرح تفصیلی به بیش از این هم افزایش می‌یابد، ابهاماتی ایجاد شده است. البته نهایت آنچه می‌شد با ارتش به توافق رسید، همین بود. در توافق کنونی، کاخ سلطنت‌آباد که یکی از میراث‌های تاریخی ارزشمند شهر تهران است، همچنان در اختیار ارتش باقی‌ مانده و دسترسی برای بازدیدکنندگان به آن وجود ندارد. توقع ما از ارتش محترم این است که نسبت به آزادسازی دسترسی عمومی به این محدوده و بنای ارزشمند تاریخی هرچه سریع‌تر اقدام کند.» او سپس از ریاست شورای شهر تهران و شهردار تهران درخواست کرد تا در تداوم تعامل با ارتش و نیروهای مسلح و وزارت دفاع، این خواسته جدی نمایندگان شورای شهر و جامعه حرفه‌ای و میراثی و مردم شهر تهران در بازگشایی محدوده کاخ سلطنت‌آباد را ظرف مدت چند‌ماه به سرانجام برسانند. دیگر عضو شورای شهر تهران که خواستار توضیحات شفاف در مورد توافق پادگان06 شد، محمدجواد حق‌شناس بود. او که ریاست کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا را برعهده دارد گفت: «طی 2هفته گذشته درخصوص چگونگی انعقاد توافقنامه شهرداری تهران با ارتش درخصوص پادگان جوادالائمه، مشهور به ٠٦ در محدوده منطقه٤ تهران و محدود به خیابان‌های پاسداران و بزرگراه شهید صیادشیرازی، با نگرانی و پرسش‌های فراوانی روبه‌رو شده‌ام. در برخی از آنها اعتراض‌های جدی نیز مشاهده می‌شود. از شهردار محترم می‌خواهم مشروح کامل توافق شهرداری تهران با ارتش درخصوص پادگان٠٦ در دوره سوم شورای شهر و همین‌طور متن کامل توافقنامه جدید شهرداری و ارتش همراه با تفاوت‌های 2قرارداد و مستندات قانونی که منجر به آن شده است و توافق‌های مشابه انجام یافته درخصوص پادگان‌های نظامی در دوره‌های مدیریت شهری پیشین، مانند قلعه‌مرغی، جی، ولایت و... را در اختیار اینجانب بگذارند. بعد از دریافت این اطلاعات و به اشتراک گذاشتن آن با کارشناسان، صاحب‌نظران و افکار عمومی، اقدامات قانونی لازم را درخصوص دفاع از حقوق شهر و شهروندان پی‌خواهم گرفت.»
دیگر عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران اما صحبت‌هایش بیشتر نه درباره توافق حاصل شده بلکه به چگونگی معماری بناهای موجود در پادگان و نمادهای باغ‌های ایرانی در بوستانی که احداث خواهد شد، ارتباط پیدا می‌کرد. احمد مسجدجامعی تبدیل پادگان۰۶ به بوستان ارتش را کار بزرگی دانست وگفت: «این پادگان قابلیت تبدیل شدن به بوستان را دارد ولی باید برای ایجاد این بوستان، طرح و برنامه درستی ارائه شود. باید حفظ پوشش گیاهی و جانوری این بوستان در اولویت باشد.» او با اشاره به‌وجود قنات، در این بوستان، اظهار داشت: «بهتر است ساخت‌وساز و بوستان‌سازی‌ در این محل به‌دست افراد کاربلد برسد تا فضای سبز آن حفظ شود. پادگان۰۶ بهترین نقطه از تهران است که می‌تواند نماد باغ‌سازی‌ ایرانی در آن رعایت و باید به این موضوع هم توجه شود.»

«نساختن» بیشتر به شهر کمک می‌کند

    عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران:
یک جایی نساختن کمک بهتری به شهر می‌کند. اینکه تشخیص بدهیم کجا باید ساخت‌وساز انجام دهیم و کجا نباید انجام دهیم هم امر مهمی است. در سال 92شهرداری منطقه4توافقی با ارتش برای بارگذاری پادگان 06مطابق پهنه‌بندی طرح تفصیلی انجام داد و مقرر شد که 70درصد زمین‌های این پادگان به پارک عمومی و 30درصد نیز بارگذاری شود. در جریان این توافق مقداری پول به‌عنوان عوارض به شهرداری پرداخت شده است. اجرای آن توافق مشروط به تصویب در کمیسیون ماده 5بود که کمیسیون سقف بارگذاری در این پادگان را به یک میلیون و 200هزار مترمربع کاهش داد و طرح برای تصویب نهایی به شورای‌عالی معماری و شهرسازی ارجاع شد. در این شورا طرح مورد اعتراض قرار گرفت. در توافق قبلی نسبت فضای باز و فضای اشغال شده 70به 30درنظر گرفته شده بود اما فضای 70درصد به‌صورت حیاط فضای 30درصدی در می‌‌‌آمد. با این حال در مرحله نهایی آن عدد مورد توافق، خیلی کاهش پیدا کرد و به 630هزار مترمربع رسید. اگر می‌خواستیم براساس توافق سال 92به ارتش اجازه ساخت‌وساز را  در پادگان 06بدهیم، رقم عوارض دریافتی به قدری بود که بخشی از مشکلات مالی فعلی شهرداری تهران را حل می‌کرد، اما شهرداری از این درآمد چشم‌پوشی کرده است.

اهمیت یکپارچگی و حفظ فضای سبز

    فرزانه صادق مالواجرد، معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی و دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران:
در تفاهمی که  سال 92شهرداری و بنیاد تعاون ارتش درباره تراکم بیش از 2میلیون مترمربعی داشت و همینطور در کمیسیون ماده5 سال ۹۳ که تراکم بیش از یک میلیون و 200مترمربعی بود؛ در هردو، نوع بارگزاری و طرح پیشنهادی تراکم در کل عرصه 9/49هکتاری پادگان 06پخش بود. اساسا بارگزاری 30درصد سطح اشغالی در کل 100درصد عرصه پادگان پراکنده شده بود. به بیان دیگر ایده اینکه 70درصد پادگان به‌صورت یکپارچه جدا شود و به‌صورت سهم شهرداری تبدیل به بوستان شود  در تفاهمنامه اولیه و  در کمیسیون ماده 5وجود نداشت. همچنین در طرح‌های اولیه ارسالی به کمیسون ماده 5که مستندات آن موجود است، تامین پارکینگ بیش از 700هزار مترمربعی در کل عرصه زیر سطحی سایت 50هکتاری پخش شده بود. دسترسی‌های زیرزمینی برای طبقاتی که 7طبقه زیرزمین ساخته می‌شدند هم وجود داشت. اساسا فضای سبز یکپارچه پردرختی که در آن 7طبقه زیرزمینی ساخته شود هرچند بروز سطح اشغال ۳۰درصد هم باشد، تخریب کامل فضای سبز است و عملا درختی باقی نمی‌ماند. این تجربه تلخ را باغات شهر تهران طبق مصوبه موسوم به برج باغ از سر گذرانده است.  صراحتا باید بگویم که با مصوبه اخیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران « 35هکتار یکپارچه» بوستان به شهر تهران هدیه شده است.
مشخصا اعضای کمیته‌های فنی ذیل شورای‌عالی شهرسازی و معماری و خود اعضای شورای عالی اصرار داشتند که این فضای 70درصدی به‌صورت فضای ارزشمند سبز یکپارچه در اختیار شهر قرار گیرد به‌خاطر همین هم در نقشه‌ای که ابلاغ شد یکپارچگی مورد تأکید ویژه اعضای شورای‌عالی قرار گرفت.
در دبیرخانه شورای‌عالی با هدف هماهنگی بین نمایندگان اعضای شورای‌عالی، شهرداری تهران، بنیاد تعاون ارتش و فرماندهان ارتش به‌دلیل مالکیت بر پادگان، از سال ۹۵ جلسات پی در پی برگزار شد اما رسیدن به نتیجه کاهش سطح بارگذاری زمانی با مخالفت شهرداری و ارتش و زمانی با مخالفت وزارت راه و ارتش مواجه بود. این موضوع که همانا گفتمان مشترک در تقلیل تراکم و سطح اشغال بود با حضور آقای اسلامی به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی و آقای حناچی به‌عنوان شهردار تهران، شکل تازه‌ای گرفت و با تعاملی چشمگیر ارتش هم همراهی کامل را انجام داد.
قطعا اعضای شورای‌عالی دغدغه زیادی درباره جمعیت‌پذیری خصوصا در کلانشهر شهر تهران و همینطور معضلات و مشکلات ترافیکی در محله پاسداران داشتند و به همین دلیل بر چند موضوع تأکید کردند. به‌عنوان مثال میزان فضای تجاری که در کمیسیون ماده 5و در طرح مسئله در شورای‌عالی در سال 97با حضور وزیر و دبیر وقت، انجام شد خیلی بیشتر از مصوبه فعلی شورای‌عالی است. با بررسی‌‌های بعدی در کمیته‌های فنی، جمعیت پذیری آنجا حداکثر 3500نفر تعریف شد و بر کنترل واحد‌پذیری طبق جمعیت مصوب تأکید شد. همچنین میزان فضای تجاری به نسبت طرح‌های قبلی به جهت کاهش تبعات ترافیکی کاهش پیدا کرد. همچنین به سبب کاهش تبعات ترافیکی همین 630مترمربع هم در مصوبه مقرر شد  دسترسی‌های اختصاصی هم از شریان‌های پیرامون و هم ارتباط با ایستگاه‌های مترو که در ضلع شرقی بزرگراه صیاد قرار دادند توسط دسترسی داده شده به ارتش و در اراضی ارتش پیش‌بینی شود. مدیریت و ملاحظات ترافیکی و دسترسی‌ها هم به تأیید شهرداری تهران برسد.در 15هکتار سهم ارتش ابتدا 40درصد امکان تراکم و سطح اشغال بود. نکته قابل ذکر دیگر اینکه در سهم ۱۵ هکتاری ارتش هم به جهت حفظ حداکثری درختان ارزشمند و کریدورهای بصری و قنات‌ها، سطح اشغال به 3هکتار تقلیل پیدا کرد. یعنی به‌عبارتی در کل عرصه ۵۰ هکتاری، این‌بار فقط 3هکتار قابلیت بارگذاری آنهم در سهم ارتش خواهد داشت. همین کاهش سطح اشغال منجر به افزایش ارتفاع و بلندمرتبه‌سازی‌ در تراکم مصوب گردید. شایان ذکر است این تصمیم هم در چارچوب مصوبات قبلی شورای‌عالی مبنی بر ضوابط عام بلند مرتبه‌سازی‌ گرفته شد. در این ضوابط 3 ملاحظه مصوب شده است که یکی نزدیکی به شریان‌های اصلی، دیگری نزدیکی به پارک و سومی نزدیکی به حمل‌ونقل عمومی است که هرسه در این اراضی مورد توجه قرار گرفته است.
بررسی متن مصوبه شورای‌عالی، توجه به جوانب امر در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران را نشان می‌دهد.

الگویی برای خروج پادگان‌ها

    محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی که خود در مراسم واگذاری اراضی پادگان06 به شهرداری حضور داشت در پاسخ به سؤالی درباره ابهامات به‌وجود آمده در توافق این اراضی، گفت: «درست است که منطقه پاسداران منطقه پرترافیکی به‌حساب می‌آید اما تبدیل ۳۵هکتار از ۵۰هکتار زمین‌های پادگان۰۶ به پارکی برای شهر تهران، یک غنیمت است چراکه اینگونه یکی از مناطق زیست‌محیطی پایتخت حفظ خواهد شد. بنابراین درپی توافق 70 به 30 درمورد پادگان سلطنت‌آباد برای احیای محیط‌زیست شهر تهران گامی بلند برداشته شده است.» او افزود: «برای احداث بوستان ارتش و بارگزاری‌های به تصویب رسیده، تهیه طرح‌های جامع به‌صورت مسئله محور، کمک می‌کند تا هم کمبود سرانه‌ها جبران شود و هم نیاز شهرها با دیدگاه اجتماعی- اقتصادی حل شوند. این انتقال را به‌عنوان الگویی موفق در سایر شهرهای کشور برای خروج پادگان‌ها از شهرها اجرا خواهیم کرد تا اینچنین فضاهای عمومی را به‌گونه‌ای توسعه دهیم تا با کیفیت مؤثر و ماندگار به بهبود کیفیت زندگی شهری بینجامد.»

دیدگاه جامع نگر

    امیر سرتیپ دوم محمد حسینی، معاون مهندسی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک الگوی جامع‌نگر و مترقی با واگذاری بخشی از پادگان06 جوادالائمه باعث افزایش سرانه‌های زیستی منطقه پاسداران و شهر تهران شده است. این اتفاق با حفظ منافع ارتش انجام شده است و برای اینکه طرح پادگان06 پاسداران یک طرح یکپارچه و منظم باشد ما مطالعاتی روی موارد مشابه در کشور‌های دیگر انجام دادیم. همچنین مقرر است که این پارک به نام «ارتش» نامگذاری شود.