زندگی زیر ماسک

شهرام فرهنگی_روزنامه نگار

جوکر پشت فرمان نشسته و زل زده به بچه‌ اسپنددودکن‌های پارک‌وی؛ مردی سبزه‌رو با- مثلا- موهای فرفری و عینکی که از پشت شیشه‌اش تهران قهوه‌ای‌تر هم به‌نظر می‌رسد. البته با ماسکی روی دهان که روی آن طرح لبخند جوکر نقاشی شده؛ قرمزِ پررنگ روی پارچه سفید ماسک؛ لبخندی دراز و پهن؛ قرمزِ ترسناک! مثل همان که در فیلم«جوکر» روی لب‌های «واکین فینیکس» بود و برایش اسکار آورد. دیدن چنین مردی در خیابان‌های تهران هم‌اکنون همچنان بیرون از مرزهای واقعیت و در تخیل ممکن است ولی نه خیلی دور از مرز، چون همین حالا هم طراحی‌های خلاقانه برای روی ماسک در بعضی جاهای کره زمین شروع شده و با سرعتی در همان حدود سرعت انتقال ویروس کووید-19 از مرزی به مرزی دیگر، به قصد عبور از هر مرزی، در حال نزدیک‌شدن است.
      
«کرونا هنوز تموم نشده، برای جلوگیری از آن، ماسک را با تخفیف بخرید!» اغراق است اگر بگوییم ماسک هم مثل شلوار و غیره، در فهرست پوشیدنی‌های روزانه‌مان قرار گرفته، چون از زمان پیدایش کرونا تا نقطه اوج ترسناکش (با خبرهایی آخرالزمانی از بیمارستان‌ها و فضاهای شهری) همیشه بوده‌اند آدم‌هایی که اهل ماسک‌زدن نبوده‌اند؛ حالا یا از سر بی‌خیالی یا افسردگی یا توهم رویین‌تنی یا هرچی. آنها خودشان جمعیتی قابل توجه در رد این ادعا هستند که ماسک هم از این پس جزو پوشاک روزانه‌مان محسوب می‌شود. از طرف دیگر ترس از مبتلا شدن به ویروس کووید-19همچنان در روان جمعیت بی‌شماری وول می‌خورد و آنها- دست‌کم نیمی از جمعیت کره زمین- به ادامه زندگی با ماسکی بر دهان به‌صورت جدی می‌اندیشند.
      
به این ترتیب قرار است با شکل دیگری از زندگی مواجه شویم؛ زندگی‌ای که در آن دست‌کم نیمی از آدم‌های جغرافیای اطرافمان همیشه ماسک بر صورت دارند. این داستانی تازه است که حتما بر حوزه‌های مختلف جامعه تأثیر می‌گذارد. حس شاعرانه‌اش که مثلا از این به بعد «از آدم‌ها تنها یک جفت چشم در یادمان می‌ماند».
 اصلا اهمیتی ندارد ولی در سایر حوزه‌ها؟ همین حالا ماسک‌فروش‌های آنلاین دست به‌کار شده‌اند و با سرعت83 ممیز 52مگابیت بر ثانیه از همه پیش افتاده‌اند. البته آنها فقط ماسک به ملت فروش می‌کنند. بدون هیچ خلاقیتی؛ خشک و شق و رق. حالا آرتیست‌ها کم‌‌کم از خواب بیدار می‌شوند و بعد از خمیازه‌ای طولانی، هوس می‌کنند ذهن‌شان را روی ماسک‌ها بالا بیاورند. همین حالا پروژه‌های شخصی برای ارائه ظاهری متفاوت از ماسک‌ها شروع شده و محصولاتشان در شبکه‌های مجازی نگاه به نگاه می‌چرخد. باشگاه‌های فوتبال در آلمان با ماسک‌های اختصاصی برای بازیکنان ذخیره و کادر فنی در مسابقه‌ها حاضر می‌شوند؛ ماسک‌هایی با طرح لوگو و رنگ پیراهن باشگاه؛ کالایی قابل عرضه به هوادار، مثل کلاه و شال اختصاصی باشگاه. احتمالا حوزه اقتصاد بیشترین تأثیر را از زندگی ماسکی می‌گیرد ولی این احتمال هم - خیلی زیاد- وجود دارد که پس از تکراری شدن ایده‌های نخستین، آدم‌ها از ماسک برای انتقال پیام‌های اجتماعی استفاده کنند یا تک کلمه‌هایی مفهومی روی ماسکی که دهان را پوشانده. مثلا می‌شود «سکوت» را تصور کرد که از روبه‌رو می‌آید.