سهامداران پشت هفت‌خوان دریافت سود سالانه
درحــالـی‌کــه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مسئولیت واریز سود سالانه سهامداران را بر عهده دارد؛ یک دهه است که این اقدام مسکوت مانده است.
یک عضو شورای بورس از انجام پیگیری‌های لازم برای پرداخت سود مجامع شرکت‌ها به سهامداران از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی خبر داد. این در حالی است که نزدیک به یک دهه، طرح پرداخت تجمیعی سود سهامداران معطل مانده و سهامدارانی واقعی که به‌صورت بلندمدت در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند برای دریافت سود سالانه‌شان بلاتکلیف هستند.
به گزارش همشهری، دریافت سود سالانه شرکت‌های بورس که مجمع سالانه برگزار می‌کنند عبور از هفت‌خوان رستم است و این مشکل عمدتا از سوی شرکت‌ها پیش پای سهامداران ایجاد می‌شود، چراکه شرکت‌های بورس علاقه زیادی به احتکار پول دارند و می‌خواهند این سود را هرچه دیرتر پرداخت کنند تا در حساب‌هایشان بماند و سود بانکی دریافت کنند. این در حالی است که مطابق قانون تجارت، هیأت‌مدیره شرکت‌ها مکلف‌اند حداکثر ظرف ۸ماه پس از تصمیم مجمع عمومی عادی سالانه سود سالانه شرکت را به‌حساب هریک از سهامداران واریز کنند.
نقره‌داغ شدن سهامداران واقعی
ازنظر ساختاری 2نوع سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد؛ در روش اول سهامداران فقط از طریق خرید سهام شرکت‌ها در سود و زیان سالانه آن شرکت‌ها شریک می‌شوند و در روش دوم سهامداران فقط از محل نوسان قیمت سهام آن شرکت سود می‌کنند. اطلاعات آماری نشان می‌دهد هم‌اکنون 12میلیون سهامدار در بازار سرمایه فعال هستند که بیش از 90درصد آنها از روش نخست در بورس سرمایه‌گذاری پیروی کرده‌اند؛ یعنی کاری به نوسان‌گیری در بورس ندارند و عمدتا به دریافت سود سالانه شرکت‌ها بسنده کرده‌اند، این در حالی است که بازار سرمایه هیچ مکانیزم اجرایی برای پرداخت سود این سهامداران که طیف بزرگی از سهامداران را شامل می‌شود ندارد.
طبق قانون از یک دهه پیش این وظیفه برعهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گذاشته‌شده و براساس بند8 ماده3 اساسنامه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، یکی از وظایف این شرکت دریافت اطلاعات مربوط به تقسیم سود اوراق بهادار و انجام اقدامات و ایجاد تسهیلات لازم برای توزیع سود به سهامداران است. اما این شرکت در طول سال‌های قبل همواره اعلام کرده که شرکت‌ها تمایلی به پرداخت تجمیعی سود ندارند، درنتیجه این وظیفه که طبق اساسنامه برعهده سپرده‌گذاری مرکزی است سال‌هاست مسکوت باقی مانده و در طول همه این سال‌ها سهامداران برای دریافت سود سالانه شرکت‌ها با مشقت‌های زیادی ازجمله مراجعه‌های پرتعداد به شعب مختلف بانک‌ها، مسدود بودن راه‌های دسترسی به دریافت سود و انتشار اطلاعات نادرست درباره نحوه دریافت سود مواجه بوده‌اند.
سهامداران درگیر هفت‌خوان رستم
علی همتی خود را از سهامداران قدیمی بورس معرفی می‌کند و می‌گوید: بازار سهام متعلق به سهامداران بلندمدت نیست. آنچه علنا تبلیغ می‌شود سرمایه‌گذاری بلندمدت است، اما آنچه در عمل اجرا می‌شود صرفا بها دادن به معاملات پرتعداد و دریافت سود حاصل از نوسان قیمت سهام و پرکردن جیب کارگزاران بورس است. او تأکید می‌کند: در طول همه سال‌هایی که در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌ام تقریبا در بسیاری از موارد برای دریافت سود سالانه مجامع با دشواری‌های زیادی مواجه بودم.
او توضیح می‌دهد: اواخر سال قبل سهامداران یک شرکت فعال در حوزه صنایع غذایی در جریان برگزاری مجمع سالانه تصمیم گرفتند بخشی از سود سالانه را تقسیم کنند، بعدازاین تصمیم فرمی برای دریافت مشخصات سهامداران در سامانه کدال منتشر شد و قرار شد سهامداران فرم مربوطه را بعد از تکمیل به شماره فاکس شرکت ارسال کنند اما متأسفانه این فاکس وجود خارجی نداشت و وقتی با شماره تلفن‌های شرکت که ذیل همین فرم درج‌شده بود تماس گرفتم متوجه شدم که شماره تلفن‌های شرکت نیز که مربوط به شهرستان بود اساسا اشتباه است.
سالار صفایی، یک فعال بازار سرمایه هم معتقد است: تبدیل حق تقدم سهام، واقعا به عذابی بزرگ برای سهامداران تبدیل شده است. مشکل فقط رفتن به بانک‌هایی خاص برای پرداخت حق تقدم نیست. بازی تازه از بعداز این فرایند آغاز می‌شود. ازجمله تلفن‌های بدون پاسخ امور سهام شرکت‌ها، فکس‌هایی که کار نمی‌کنند، ایمیل‌هایی که برگشت می‌خورند، سایت‌هایی که اطلاعات را ارسال نمی‌کنند و از همه مهم‌تر، نامه‌های پرداخت هزینه حق تقدمی که معلوم نیست به‌دست بخش سهام رسیده‌اند یا خیر و اگر هم رسیده‌اند، مشخص نیست حتما اعمال خواهند شد یا خیر؟
او با بیان اینکه قرار بود مشکلات پرداخت سود و حق تقدم از طریق سامانه سجام حل شود، ادامه می‌دهد: گفته می‌شود شرکت‌ها حاضر به انجام این امور از طریق شرکت سپرده‌گذاری یا سجام نیستند و نباید هم که باشند چون نفعشان در انجام ندادن این کار است و اینکه مسئولان می‌گویند شرکت‌های بورس برای پرداخت سود سهامدار از طریق سپرده‌گذاری همکاری نمی‌کنند خنده‌دار است. این فعال بازار سرمایه می‌پرسد: چطور است که همین شرکت‌ها وقتی گزارش‌های مالی‌شان را با 2روز تأخیر در سامانه کدال منتشر می‌کنند بلافاصله هشدار دریافت می‌کنند و اندکی بعد نمادشان در بورس تعلیق می‌شود اما برای پرداخت سود سهامداران و حق تقدم فرایند کار امکان‌پذیر نیست. به گفته او با یک تعلیق یک‌روزه همه شرکت‌ها به‌صف می‌شوند و سیستم سجام، عملا به‌کار می‌افتد.
موانع حذف می‌شود
یک عضو شورای‌عالی بورس می‌گوید: قرار است پرداخت سود و واریز مستقیم آن به‌حساب سهامداران از طریق شورای بورس پیگیری شود اما هنوز مشخص نیست این شورا چگونه می‌خواهد شرکت‌ها را وادار کند تا دست از احتکار پول بردارند و سود را به‌صورت مستقیم به‌حساب سهامداران واریز کنند؟ حسین سلاح ورزی با بیان اینکه زیرساخت مناسب برای واریز سود مجامع بورس از طریق سامانه سجام فراهم شده، می‌افزاید: مسئله را پیگیری می‌کنیم تا به‌زودی همه شرکت‌ها ملزم به واریز سود سهامداران شوند.
آماده واریز آنی سود سهامداران هستیم
مدیرعامل سپرده‌گذاری مرکزی هم درباره واریز سود مجامع شرکت‌های بورس از طریق سامانه سجام می‌گوید: ما هم موافقیم اما باید شرکت‌های بورس سود سهام مجامع را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بدهند تا ظرف یک روز این سود را بدون کم‌وکاست به‌حساب سهامداران واریز کنیم. حسین فهیمی افزود: کمتر از 10شرکت تاکنون از طریق سپرده‌گذاری مرکزی سود سهام مجامع را واریز کردند و البته این الزام قوی نیست و هنوز ناشران بورس از آن تمکین نکرده‌اند. او توضیح می‌دهد: هرسال به‌طور متوسط 50هزار میلیارد تومان سود سهام و اوراق با درآمد ثابت به‌حساب سهامداران و دارندگان اوراق واریز می‌شود که اگر این پول به‌حساب سپرده‌گذاری مرکزی واریز شود همان روز با دقت کافی و با سرعت عمل به‌حساب سهامداران از طریق شماره شبای اعلامی در سامانه سجام واریز می‌شود اما فعلا در مورد شرکت‌های بورس قوانین لازم‌الاجرا نداریم.
