بازارچه‌های مرزی به نفع کیست؟

ابراهیم جمیلی/ رئیس خانه اقتصاد ایران

درخصوص توسعه بازارچه‌های مرزی ضمن رد هرگونه توسعه در این بخش باید گفت در این بحث مقصد و هدف سود حاصل از این بازارچه‌ها کاملا مشخص نیست به‌عبارتی معلوم نیست سود حاصل از این بازارچه‌ها به نفع چه افراد یا گروهی تمام می‌شود. هرچند که باید متذکر شوم من بیش از بازارچه‌های مرزی به طرح توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترک در مرزهای کشور اعتقاد دارم و معتقد هستم در مرزهای کشور پتانسیل ایجاد شغل‌های مستمر و دائم وجود دارد. می‌توان با ایجاد و توسعه طرح‌های سرمایه‌گذاری یا ایجاد واحدهای تولیدی دائم و بزرگ با مشارکت سرمایه‌گذارانی از هر دو کشور هم‌مرز در ایجاد و توسعه پایگاه‌های شغلی مستمر کوشید و با ایجاد بخش‌های تولیدی بزرگ در مرزهای کشور از توسعه و تکثیر کولبری در کشور جلوگیری کرد. یا حتی می‌توان با بحث توسعه بخش‌های مختلف گردشگری به توسعه واحدهای گردشگری در این مناطق پرداخت به‌عبارتی بهتر، از نظر من تا اطلاع ثانوی ایجاد بازارچه‌های مرزی خطر افزایش کولبری را در کشور در بر خواهد داشت ازاین‌رو به‌دلیل فواید و ثمراتی که اشتغال پایدار از آن برخوردار است توصیه می‌کنم به‌جای توسعه و ایجاد بازارچه‌های مرزی که ذینفعان آن مشخص نیستند از مزایای تولیدات مشترک یا سرمایه‌گذاری‌های مشترک بین سرمایه‌گذاران دو کشور هم‌مرز در توسعه طرح‌های تولیدی یا خدماتی بهره‌مند شویم. از نظر من باید دست به توسعه طرح‌هایی زد که بتواند به اشتغال پایدار در کشور یا مرزهای کشور منجر گردد تا جوانان کشور و به‌ویژه جوانان این مناطق بتوانند از مزایای این طرح‌ها در بلندمدت بهره‌مند شوند. باید در ادامه یادآور شد که درخصوص طرح‌هایی چون بازارچه‌های مرزی، این بازارچه‌ها هم‌اکنون نیز وجود دارند که به پایگاه‌هایی برای واردات و صادرات تبدیل شده‌اند همچنین کالاهایی که امکان صادرات قانونی آن وجود ندارد و از طریق ایجاد این پایگاه‌ها مبادله می‌شوند. این در حالی است که این قبیل پایگاه‌ها یا بازارچه‌ها در زمان جنگ یا انقلاب به‌دلیل شرایط امنیتی حاکم از چنین کاربری برخوردار بودند و کاملا مقطعی بود لذا در ادامه، بحث توسعه یا ایجاد هر نوع بازارچه‌های مشترک مرزی در این مقطع زمانی توجیه اقتصادی نداشته و بیشتر باید در شرایط فعلی به توسعه مراکز اشتغال پایدار فکر کرد.

باید درنظر داشت که در بحث ایجاد پایگاه‌های شغلی پایدار و طولانی‌مدت، اقلیم کردستان به نتیجه رسیده است لذا وقتی اقلیم کردستان از این شرایط برخوردار است چرا در اقلیم خودمان از مزایای آن برخوردار نشویم؟ ازاین‌روی تأکید می‌کنم که در سازندگی الزاما نباید سراغ بازارهای زودبازده رفت یا خریدوفروش را نوعی اشتغال تلقی کرد. موضوع دیگری که باید بدان توجه کرد توجه به توسعه فعالیت‌های خدماتی قوی‌تر در بخش تولیدات در مرزهای مشترک دو کشور است که می‌توان با قراردادهای مستحکمتری با شرکت‌های مشترک به این بخش بیشتر رسیدگی کرد.

درحالی‌که تقویت تولیدات به ایجاد پایگاه‌های شغلی پایدار منجر می‌گردد، توسعه بازارچه‌های مرزی فضای مناسبی صرفا برای یک عده در فرمانداری یا سرمایه‌دارانی مشکوک فراهم میاورد که درنهایت به توسعه خریدوفروش کالاهای قاچاق ختم می‌شود لذا از نظر من به‌جای توسعه یا تقویت بخش بازارچه‌های مرزی به فکر تقویت و توسعه واحدهای تولیدی و خدماتی بزرگ‌تر و اشتغال پایدار در مرزهای کشور باشیم.