سلامت
کمبود انسولین خارجی
«همشهری» از کمیاب شدن «نوورپید » یکی از داروهای حیاتی بیماران دیابتی گزارش می‌دهد
فهمیه محمدی _ خبرنگار
انسولین نوورپید، یکی از داروهای حیاتی برای کنترل قند بیماران دیابتی باز هم کمیاب شده است؛ مردم از شهرهای مختلف خود را به تهران می‌رسانند تا انسولین خارجی پیدا کنند. داروخانه‌ها اما در هفته‌های گذشته پاسخ مشابهی به متقاضیان می‌دهند: «انسولین خارجی نداریم.»
تا همین چند هفته پیش زمانی که با شماره تلفن اطلاعات دارویی تهران یعنی همان 1490 تماس می‌گرفتید و درباره انسولین نوورپید می‌پرسیدید، کارشناسان این سامانه می‌توانستند چند داروخانه حوالی محل زندگی‌تان را برای گرفتن دارو به شما معرفی کنند. در هفته گذشته اما بیشتر افراد مبتلا به دیابت به داروخانه هلال‌احمر ارجاع داده شدند. هنوز هم همینطور است و پاسخ اطلاعات دارویی تهران این است که انسولین نوورپید اعلام موجودی نشده است.
انسولین نوورپید یکی از داروهای درمان دیابت است که زیر پوست شکم، ران، بازو، شانه یا باسن، تزریق می‌شود. نوورپید، انسولین با عملکرد سریع است؛ به‌طوری‌که اثر آن ۱۰ تا ۲۰دقیقه پس از تزریق بروز می‌کند. بسیاری از مبتلایان به دیابت برای کنترل قند خون از این نوع انسولین استفاده می‌کنند. براساس مصرف انسولین برای هر بیمار متفاوت است اما براساس دوز معمول بین 0.5 تا یک واحد در هر کیلوگرم وزن بدن در روز باید مورد استفاده قرار گیرد.
پیگیری‌های همشهری و گفت‌وگو با داروخانه‌داران نشان می‌دهد انسولین نوورپید پس از اتمام موجودی، دوباره شارژ نشده و درنتیجه میزان موجودی داروخانه‌ها در سامانه اطلاعات دارویی صفر اعلام می‌شود.
غلامحسین مهرعلیان، مدیرکل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو که پیش‌تر گفته بود کمبود انسولین به‌دلیل خرید مازاد بر نیاز آن توسط مردم است، در گفت‌وگو با «همشهری» مشکل اصلی کمیاب شدن انسولین خارجی را ترخیص نشدن آن اعلام کرد و گفت: «در این زمینه مشکل حمل‌ونقل و ترخیص داشتیم، پنجشنبه یکم خرداد ترخیص شدند. الان در حال شناسه‌گذاری و توزیع هستند. هیچ کمبودی وجود ندارد و دارو متناسب با ماه‌های گذشته در حال توزیع است.» او تأکید می‌کند که این مشکل پس از عید فطر با توزیع انسولین نوورپید در داروخانه‌ها به کلی برطرف می‌شود و مردم نگرانی از این بابت نداشته باشند.
هرجا می‌رویم نیست
یک روز بعد از عید فطر شماری از بیماران دیابتی در داروخانه‌های تهران سرگردان هستند و حرف‌هایشان از چالش‌های این روزهایشان متفاوت است. «افسانه» که چادر به سر دارد و به یکی از داروخانه‌های دولتی آمده با ناامیدی واژه انسولین را به زبان می‌آورد. به همسرش می‌گوید به بچه‌ها بگو اینجا هم نداشت و چادر را به دندان می‌کشد: «پدرم قندش بالاست، آنقدر که می‌خواستند پایش را قطع کنند اما نگذاشتیم. الان با عصا راه می‌رود. قبل از ماجرای کرونا و قرنطینه هم اوضاع بازار انسولین خوب نبود اما با کرونا و قرنطینه شرایط خیلی بدتر شد.» مردم، آنها که اطلاعات دارویی بیشتری دارند، افسانه را به داروخانه هلال‌احمر در خیابان طالقانی ارجاع می‌دهند.
پدر افسانه 18سال بیشتر است که این نوع از انسولین را مصرف می‌کند. نامش علی است و مبتلا به دیابت نوع یک. چندی پیش از شیوع کرونا هم در بیمارستان بستری بوده و از زمان شیوع ویروس در اسفند هم 70روز همراه با پرستارش به‌عنوان یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر در برابر کرونا در قرنطینه بوده است.
آنطور که افسانه می‌گوید طی این سال‌ها زمان‌هایی بوده که این دارو کمیاب شود اما الان مدتی است که اصلا پیدا نمی‌شود و حالا مشکل آنها دو تا شده؛ حفاظت از پدرشان به‌عنوان یک بیمار دیابتی در برابر مخاطرات کرونا و پوشیدن کفش آهنین برای پیدا کردن انسولین نوورپید از این داروخانه به آن داروخانه.
نسرین، بیمار دیابتی دیگری است که از 7سالگی تاکنون که 39ساله است، انسولین مصرف می‌کند؛ مبتلا به دیابت نوع یک. از زمانی که انسولین برای جلوگیری از قاچاق سهمیه‌بندی شده یعنی از سال قبل هر‌ماه به یک داروخانه مشخص مراجعه کرده و سهمیه‌اش را گرفته اما حالا می‌گوید: «برای گرفتن سهمیه اردیبهشت به کلی داروخانه سر زدم. 32سال است که انسولین مصرف می‌کنم. تا یک سال پیش انسولین خارجی مصرف می‌کردم اما حالا مجبور شدم از نوع ایرانی آن استفاده کنم. یک‌ماه پیش که حالم خیلی بد بود و دربه‌در دنبال انسولین بودم تا 80هزار تومان هم در بازار آزاد فروخته می‌شد اما هر داروخانه‌ای نمی‌داد؛ یک داروخانه آشنا پیدا کردیم که برایم نگه می‌داشت. من که از 7سالگی انسولین مصرف می‌کنم این میزان سهمیه‌بندی تا 11 یا 12روز من بیشتر نیست بقیه آن را باید آزاد تهیه کنم. در اوایل قیمت یک عدد انسولین 40هزار تومان بود اما تا 80هزار تومان هم راضی بودم هزینه کنم اما با این قیمت هم پیدا نمی‌شد.»
مردم انسولین داخلی مصرف کنند
در شرایطی که تقاضا برای انسولین نوورپید همچنان رو به افزایش است و سامانه اطلاعات دارویی موجودی آن را صفر اعلام می‌کند، بسیاری از بیماران ناگزیر از تغییر انسولین مصرفی خواهند بود. این نکته‌ای است که اگرچه برای این بیماران انتخابی از سر اضطرار است اما از نگاه افرادی مانند «اسدالله رجب»، رئیس انجمن دیابت این شرایط می‌تواند یادآوری برای ضرورت تغییر الگوی مصرف انسولین باشد: «مردم کشور ما تصور می‌کنند که جنس خارجی بهتر است اما هر چیزی که از خارج وارد شود خوب نیست. انسولین رگولار یا انسانی که داخلی است و در دسترس تا 3 یا 4ساعت در خون باقی می‌ماند اما نوورپید تا 2ساعت اثر‌ش باقی می‌ماند در گذشته هم مردم از انسولین رگولار استفاده می‌کردند.» با وجود این مزیت‌ها که رجب می‌گوید، شماری از مبتلایان دیابت سال‌هاست که از انسولین نوورپید استفاده می‌کنند. به‌گفته آنها انسولین نوورپید سریع‌الاثر است و ظرف کمتر از ۱۵دقیقه اثر می‌کند. این انسولین به‌دلیل سرعت عملکردش حتی بلافاصله بعد از غذا هم قابل تزریق است و اثربخشی قابل‌قبولی دارد، برخلاف نوع رگولار که کندتر از نوورپید است و استفاده از آن بعد غذا کارایی مناسبی ندارد. مصرف‌کنندگان نوورپید همچنین می‌گویند، تزریق این انسولین درد کمتری دارد و ساده‌تر است و به همین دلیل استفاده از آن عمومیت بیشتری دارد.
رئیس انجمن دیابت ایران در گفت‌وگو با «همشهری» تأیید می‌کند که مشکلات مربوط به دارو مدت‌هاست که وجود دارد و حالا بیشتر هم شده: «تحریم‌ها مشکلات زیادی را برای تامین دارو به‌وجود آورده بود و الان ویروس کرونا هم دامنه مشکلات ما را بیشتر کرده است. به هر حال این شرایطی است که اکنون با آن مواجه هستیم و نمی‌توانیم دائم از نبود دارو و مشکلات شکایت کنیم؛ چراکه این شیوه برخورد فقط باعث وحشت بیماران می‌شود. واقعیت این است که ممکن است چاره‌ای نداشته باشیم جز اینکه از داروهای داخلی استفاده کنیم. باید شرایط فعلی را قبول کنیم و با وجود امکاناتی که در کشور است بتوانیم قند خون دیابتی‌های کشور را کنترل کنیم.»
آنطور که «رجب» می‌گوید، از چند‌ماه پیش از عید کمبود انسولین خارجی در کشور شروع شد: «ما سعی می‌کنیم بیماران دیابتی را به سمت انسولین داخلی ببریم و اگر انسولین خارجی نیست برای بیماران انسولین داخلی تجویز کنند. شاید برخی افراد به انسولین داخلی حساسیت داشته باشند اما بقیه بیمارانی که مشکلی در این خصوص ندارند باید از انسولین داخلی استفاده کنند.»
او ادامه می‌دهد: «انسولین تزریقی در کشورمان تولید می‌شود و مشکلی در این زمینه نداریم. در شرایط فعلی بیماران انجمن ناگزیر است از انسولین داخلی استفاده کند. نگاه ما باید واقع‌بینانه باشد، وقتی انسولین خارجی در کشور نیست باید به سمت استفاده از داروهای داخلی برویم، این داروها هم همان تأثیر را دارند و در بیشتر موارد تغییر نوع انسولین و عادت کردن بدن به داروی جدید فقط یکی، دو هفته زمان می‌برد و بیمار باید دقت بیشتری داشته باشد تا بدن به انسولین جدید عادت کند. قبل از اینکه انسولین نوورپید را وارد کشور کنیم همه بیماران از انسولین ایرانی استفاده می‌کردند. بیماری در انجمن داریم که 35سال است از انسولین داخلی استفاده می‌کند و هیچ مشکلی هم ندارد.»
رئیس انجمن دیابت ایران: مردم انسولین داخلی مصرف کنند
مدیرکل اداره داروی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «همشهری»: انسولین خارجی مشکل حمل‌ونقل و ترخیص داشت، این مشکل حل شده و دارو در حال شناسه‌گذاری و توزیع است، مردم نگران نباشند
