شبهای قدر، نخستین تجربه جمعی متفاوت پس از بروز کرونا در ایران
نیایش جمعی با فاصله اجتماعی
مردمی که نزدیک به 3ماه است زندگی کردن با فاصله از دیگران را تمرین میکنند، شب بیستویکم رمضان، با ماسک و دستکش، اسپریهای ضدعفونیکننده و رعایت فاصله اجتماعی، گرد هم آمدند.
به گزارش همشهری، مراسم احیای شبهای قدر در رمضان امسال، نخستین تجربه جمعی مردم پس از بروز کرونا در ایران به شمار میرود. درحالیکه هنوز نمازهای جماعت از سر گرفته نشده و بسیاری از امامزادهها و مساجد بسته هستند صدها نفر، در دایرهها و مربعهای فرضی با فاصلههایی به شعاع یک در یک متر، قرآن بر سر گرفتند؛ خیلیها در فضای باز و در هوای اردیبهشتی و خیلیها در فضاهای بسته.
دومین شب از مراسم شبهای سهگانه احیا در رمضان، بهعنوان یکی از فراگیرترین آیینهای معنوی کشور در حالی برگزار شد که پیش از این اما واگرها و نگرانیهایی بر آن سایه افکنده بود؛ از یکسو بروز بیماری کرونا در کشور برگزاری این مراسم را - همچون سایر اجتماعات- در هالهای از ابهام فرو برده و از سوی دیگر، روند نزولی اپیدمی در تعدادی از استانها منجر به گمانهزنیهایی شده بود که از احتمال برگزاری مراسم حکایت داشت. مصوبه هفته گذشته ستاد ملی کرونا مبنی بر برگزاری محدود و کنترلشده مراسم شبهای قدر، عملا نقطه پایانی بر گمانهزنیها بود و بزرگترین اجتماع مردمی در کشور را از زمان شیوع کرونا رقم زد. اجتماعاتی که بهنظر میرسد عمدتا مطابق دستورالعملهای وزارت بهداشت برگزار شده است.
رعایت فاصله حداقل یک متری بین افراد حاضر درمراسم، برگزاری مراسم حتیالمقدور در فضای باز، استفاده از لوازم شخصی توسط شرکتکنندگان، ممنوعیت هرگونه پذیرایی و الزامی بودن ماسک و دستکش مفاد اصلی آییننامه برگزاری مراسم شبهای قدر بود که وزارت بهداشت آن را در 23اردیبهشت به همه مساجد، تکایا و برگزارکنندگان مراسم شبهای قدر ابلاغ کرد. تصاویر منتشر شده از مساجد و حسینیهها از شهرهای مختلف کشور نشان میدهد که متولیان برگزاری این آیین، تلاش کردهاند تا با اتخاذ تدابیری همچون خط کشی فضاهای داخلی و چیدن صندلی در فضاهای بیرونی، حداقل فاصله فیزیکی ابلاغ شده توسط وزارت بهداشت بین شرکتکنندگان رعایت شود. استفاده از دستکش و ماسک از موارد مشهود در اغلب تصاویر منتشره بوده که نشاندهنده توجه به پروتکلهای ابلاغی ستاد ملی کروناست؛ این وضعیت پس از برگزاری نخستین مراسم شب قدر، با استقبال وزیر بهداشت مواجه شد. نمکی، در مصاحبهای از رعایت حداکثری دستورالعملها در مراسم شبهای احیا خبر داد و گفت: «خوشبختانه مردم ما را روسفید کرده و پروتکلها را رعایت کردند. گزارشاتی که بنده امروز از همکاران در نقاط مختلف داشتم به جز یک مورد در یکی از شهرستانها، بقیه نقاط حداکثر رعایت اصول بهداشتی را در این مراسم داشتهاند.» پوشش حداکثری شبکههای تلویزیون از مراسمهای شب قدر – از جمله در آستانهای مقدس حضرت امام رضا(ع)، حضرت آستان معصومه(ع) و حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و همچنین برخی هیئتهای معروف مثل حسینیه همدانیها در تهران- نیز سبب شد زمینه برگزاری مراسم احیا در منزل برای اغلب مردم فراهم باشد و به تبع مراسم حضوری از نظر جمعیتی با شلوغی بیش از اندازه مواجه نشده و نکات مورد نظر ستاد ملی کرونا رعایت شود. در میان بیشتر تجمعاتی که با رعایت دستورالعملهای بهداشتی شکل گرفته بود، البته بودند موارد معدودی که به گواه تصاویر منتشر شده در فضای مجازی، برخی نکات ابلاغی همچون رعایت فاصله فیزیکی و ممنوعیت پذیرایی از سوی برگزارکنندگان یا شرکتکنندگان مورد کمتوجهی واقع شده بود. میدان شهدای باغ فیض تهران که یکی از محافل پرطرفدار مراسم آیینی در ماههای محرم و رمضان است، ازجمله اماکنی بود که فاصله فیزیکی در محوطه باز میدان براساس تصاویر منتشر شده، چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. رعایت نشدن فاصله بین حضار در یک مراسم که با سخنرانی یکی از سخنرانان مشهور اصولگرا در مشهد برگزار شد هم به چشم آمد و در فضای مجازی انعکاس یافت. رعایت حداکثری دستورالعملهای بهداشتی در مراسم احیای شبهای قدر، در عین حال که نشاندهنده جدیت طبقه مذهبی و گردانندگان محافل آیینی برای برگزاری این آیینها در شرایط کروناست، از این منظر هم مورد توجه قرار گرفته که درصورت تداوم کرونا این تجربه را چطور میتوان برای برگزاری مراسم سوگواری ماه محرم بهکار بست. نزدیکتر از مراسم ماه محرم، برگزاری نماز عید فطر است.
امروز ستاد ملی کرونا درباره سرنوشت برگزاری نماز عید فطر در شهرهای سفید و زرد تصمیمگیری میکند، اما بهنظر نمیرسد ستاد ملی مقابله با کرونا با برگزاری نماز عیدفطر در شهرهای قرمز موافقت کند. همانطور که پیش از این حسن روحانی، رئیسجمهوری در جلسه کمیتههای تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا گفته بود: «پیشنهادهای ارائهشده در جلسه روز شنبه (امروز بیستوهفتم اردیبهشت) ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی خواهد شد تا بتوانیم در شهرهای سفید و زرد و با حفظ شرایط و دستورالعملهای بهداشتی نماز عید را برگزار کنیم.»