سفره پهن است، خودتان را ببندید

رسول بهروش

این چند روز بحث دستمزد مدیران لیگ برتری حسابی داغ شده است. نقطه شروع ماجرا هم افشای سندی بود که نشان می‌داد احمد سعادتمند، مدیرعامل جدید استقلال برای خودش حقوق 15میلیون تومانی تعیین کرده است. بعد از انتشار این نامه، اطلاعات دیگری در مورد ارقام دریافتی سایر مدیران به انتشار رسید. سعادتمند مدعی شد مدیرعامل قبلی یعنی فتحی ماهی 25میلیون تومان می‌گرفته؛ هرچند خود فتحی موضوع را تکذیب کرد. در مورد محمدحسن انصاری‌فرد هم از حقوق ماهی 15میلیون تومانی حرف زده می‌شد و حتی می‌گفتند او بعد از استعفا حقوق 2‌ماه پایانی سال را تحت عنوان مساعده برداشت کرده است. حالا اما یک روزنامه از دریافتی ماهی 50میلیون تومانی بعضی مدیران در دیگر باشگاه‌ها پرده برداشته؛ آیا کسی می‌داند در فوتبال ایران چه خبر است؟ در مورد فضایی که به‌وجود آمده، 3نکته قابل ذکر وجود دارد.
 1-  اینکه آیا واقعا مدیر یک باشگاه در فوتبال ایران باید ماهی 15، 25 یا 50میلیون تومان دستمزد بگیرد یا نه، یک بحث مستقل است، اما برخی حمایت‌هایی که از این داستان می‌شود از نظر منطقی اشکال دارد. به‌عنوان مثال سعید آذری، مدیرعامل فولاد خوزستان گفته: «نمی‌شود یک بازیکن یا مربی 10میلیارد بگیرد و مدیرعامل او فقط 5میلیون.» این واقعا چه استدلالی است؟ اینطوری کارمندان بانک هم باید ماهی صدمیلیون دستمزد بگیرند، چون بعضی مشتریان آنها حساب‌های چندده میلیاردی دارند. آیا دستمزد نگهبان و نظافتچی و آبدارچی باشگاه را هم نسبت به رقم قرارداد بازیکنان لحاظ می‌کنید یا این امتیاز فقط مخصوص شماست؟ همه‌جای دنیا فوتبالیست‌ها قشر خاصی به‌شمار می‌آیند که صاحب یک هنر ویژه و کمیاب هستند؛ بنابراین طبیعی است که پول بیشتری دربیاورند. مدیران را اما باید با رده خودشان مقایسه کرد؛ حالا اگر پای یک مدیر خاص و موفق با کارایی بالا وسط باشد می‌توان اغماض قائل شد، اما مثلا درست است که بگوییم چون پرسپولیس تیم گرانی بوده، ایرج عرب هم به‌عنوان مدیرعامل این باشگاه باید ماهی چندده میلیون دستمزد می‌گرفت؟ بابت چی؟ به‌خاطر کدام هنر؟
 2- جنجال حقوق‌های کلان برای مدیران فوتبال ایران در حالی است که اگر بین میلیون‌ها مخاطب این حوزه فقط روی یک گزاره اجماع قطعی وجود داشته باشد، آن «ضعف مدیریتی» است! همه ما از صبح تا شب نالانیم که هرچه مصیبت بر سر این فوتبال می‌آید ناشی از ناکارآمدی مدیران است، بعد درست در همین شرایط خبر دریافتی‌های چندده میلیونی آقایان داغ می‌شود. با این رنج چه باید کرد؟ پول چه چیزی را می‌گیرید شما؟ به‌عنوان نمونه جناب فتحی چه گلی به سر استقلال زده بود که چنان دستمزدی به حسابش واریز می‌شد؟ همینطور آقای انصاری‌فرد که برای باشگاه پرسپولیس طیف بزرگی از بدهی‌ها، از 3هزار دلار تا 600هزار دلار تراشید و رفت. این دستمزدها حق دوستان بوده واقعا؟ معاون سابق استقلال برای خودش قرارداد 200میلیونی بسته و تازه اجاره‌بهای چندده میلیونی خانه‌اش را هم گردن باشگاه انداخته، بعد در تک‌تک ماموریت‌های محوله شکست خورده و رسوایی و آبروریزی به‌بار آورده. چرا باید یکی مثل او چنین پولی بگیرد؟ بابت چی و از جیب کی؟
  3- معمولا جایی که گردش پول بالا وجود داشته باشد، توصیه می‌شود که به آدم‌ها دستمزد بیشتر بدهند تا آنها در مقابل وسوسه، لغزش و احتمال خطا ایمن شوند. این حرف درستی است و می‌شود فرض کرد مدیران باشگاهی در ایران هم با همین فلسفه چنین دستمزدهایی می‌گیرند. خب آیا واقعا این ایده در فوتبال کشورمان موفق بوده؟ یعنی ما الان اینجا دزدی و دست‌کجی نداریم؟ یعنی مدیری نداریم که بازیکن بنجل خارجی جذب کند و درصدش را بردارد یا با اسپانسر ضعیف‌تر قرارداد ببندد و پورسانت بگیرد؟ از این نمونه‌ها که وافر است، پس خاصیت دستمزدهای پر از صفر آقایان چیست؟
  4- متأسفانه آفتی به جان فرهنگ ما افتاده که اسمش فرصت‌طلبی، رسمش تیغیدن و کندن و کلیدواژه‌اش «خودمان را ببندیم» است. بر این اساس خیلی از ما اگر به موقعیتی دست پیدا کنیم که در آن امکان مالی خوبی وجود داشته باشد، سعی می‌کنیم حداکثر بهره‌برداری را داشته باشیم؛ فارغ از اینکه چقدر از این برداشت حق ماست و در ازای آن‌چه به‌دست می‌آوریم، چقدر کارایی و بهره‌وری داریم. داستان برخی مدیران نجومی‌بگیر فوتبال ایران هم همین است. از فدراسیون تا باشگاه‌ها، سفره‌ای پهن بوده، آمده‌اند دورش نشسته‌اند و لقمه برمی‌دارند.