لحظهشماری برای هیجان کاوش فضایی
اگرچه در سال2020 برخی برنامههای علمی فضا بهدلیل بحران کرونا به تأخیر افتاد اما 2021 میتواند نوید یک سال علمی پربارتر از آنچه کمتر دیدهایم را بدهد
زهرا خلجی- خبرنگار
تا حدود یکماه دیگر در ماموریتی تاریخی و هیجانانگیز مریخنورد perseverance روی سطح مریخ فرود میآید تا آغازگر دور جدیدی از ماجراجویی بشر در سیارات دیگر باشد.
در سالجاری ماموریتهای چندگانه برای کشف مریخ، مشاهدات جدید منظومه شمسی با تلسکوپهای نوین و برنامههای در دست اجرا برای بازگشت انسان بهماه در سال 2024 رقم میخورد. کاوشگر پارکر سولار در همین ژانویه نزدیکترین حالت خود به خورشید را تجربه خواهد کرد. OSIRIS-Rex پس از جمعآوری موفقیت آمیز نمونه سیارک بونو در نزدیکی زمین، بازگشت خود را به زمین آغاز میکند. دانشمندان نیز به مکاشفه و مطالعه روی نمونهای که فضاپیمای ژاپنی هایابوسا2 از سیارک ریوگو آورده است خواهند پرداخت. در اینجا به سایر ماموریتهای مهم سال2021 پرداخته شده است.
شناسایی مریخ با روشهای نوین
2020سال ماموریتهای مختلف به مریخ بود و چین، امارات و ناسا مریخ نوردهایی را به این سیاره پر رمز و راز فرستادند اما 2021احتمالا سال کشفهای جدید از این سیاره خواهد بود. هر 3کاوشگر باید درماه فوریه به مریخ برسند. کاوشگر Hope از امارات بهعنوان نخستین ماموریت فضایی اماراتیها برای جمعآوری اطلاعات در مورد جو مریخ 687 روز در مدار خواهد ماند. کاوشگر تیانوان- ۱ از چین، قبل از فرود به دور سیاره خواهد چرخید با این امید که بتواند اطلاعات مهمی در مورد خاک مریخ، ساختار زمین شناسی، محیط، جو و نشانههای آب را جمعآوری کند. اما کاوشگر ناسا با نام استقامت یا Perseverance در تاریخ 18فوریه در مریخ فرود خواهد آمد. این مریخ نورد مجهز به چندین دوربین و میکروفون است که فرود را بهصورت زنده ضبط میکند. ناسا انتظار دارد که صدا، تصاویر و فیلم را طی چند هفته پس از فرود دوباره به زمین داشته باشد. پس از فرود ماموریت دو ساله Perseverance آغاز میشود. این مریخ نورد یک هلیکوپتر به نام Ingenuity زیر خود دارد که درصورت موفق بودن در عملیات، نخستین بالگردی است که در سیارهای دیگر به پرواز در میآید. هنگامی که Ingenuity روی سطح قرار گرفت، Perseverance به یک مکان امن میرود و با استفاده از دوربینهای خود از راه دور پرواز آن را مشاهده و ضبط میکند. پس از آن پروازها، مریخنورد ناسا شروع به جستوجوی شواهدی از زندگی باستانی، آب و هوا و زمین شناسی میکند و نمونههایی را جمع میکند و به زمین باز میگرداند.
کاوش در سیارات فراخورشیدی
تلسکوپ فضایی مورد انتظار جیمز وب که قرار است درماه اکتبر به فضا پرتاب شود، رصدخانه بزرگ فضایی بعدی ناسا خواهد بود. پرتاب این تلسکوپ در طول سالها چندین بار به تأخیر افتاده و احتمال دارد بهدلیل همهگیری با تأخیرهای بیشتری روبهرو شود. تاریخ جدید پرتاب 31 اکتبر 2021 است. این تلسکوپ به سؤالات دانشمندان درباره منظومه شمسی پاسخ خواهد داد و سیارات فراخورشیدی را عمیقتر با روشهای جدید مورد مطالعه قرار میدهد.
اولین نور رصدخانه ورا رابین
هنگامی که رصدخانه ورا سی رابین(Vera C. Rubin) در سال2023 مشاهدات خود را از پایگاهی در شیلی آغاز میکند، دوربین SUV آن میتواند هر چند شب یکبار منظرههای کامل آسمان جنوب را ثبت کند. این کار به نوع جدیدی از دوربین نیاز دارد که قبلا دیده نشده است. این بزرگترین دوربین دیجیتال جهان است که میتواند یک توپ گلف را از فاصله 15مایلی درحالیکه تصاویر خیرهکننده 3200 مگاپیکسلی را ضبط میکند، تشخیص دهد. انتظار میرود «اولین نور» رصدخانه در سال2021 اتفاق بیفتد. نخستین نور نخستین تصویر نجومی است که پس از اتمام توسط تلسکوپ گرفته شده است.
آرتمیس؛ یک نسل جدید فضایی
برنامه آرتمیس ناسا، که میخواهد در سال2024 نخستین زن و مرد را پس از سالها رویماه بفرستد، سال گذشته پیشرفت بزرگی داشت و احتمالا سال2021 شاهد پیشرفتها و نقاط عطف بیشتری در برنامه خواهیم بود. نقاط عطف دستیابی به برنامه آرتمیس تاکنون شامل معرفی توافقنامه آرتمیس و سایر کشورها، تکمیل مرحله اصلی موشک SLS و کپسول خدمه Orion که فضانوردان آرتمیس را به فضا منتقل میکند، است. درحالیکه نخستین ماموریت آرتمیس در نوامبر 2021 یک پرواز آزمایشی بدون سرنشین است، آرتمیس دوم درماه آگوست سال2023 به سمتماه پرتاب خواهد شد. این ماموریتها راه را برای آرتمیس سوم که ماموریت اصلی است، هموار میکنند.