دست رد یمن به آتش‌بس یکجانبه عربستان

سیاوش فلاح‌پور- خبرنگار

 سرانجام جنبش انصارالله یمن، موضع نهایی خود را نسبت به تصمیم آتش بس یکطرفه ائتلاف عربی به رهبری عربستان‌سعودی اعلام کرد. در بیانیه این گروه که روز گذشته توسط شبکه المسیره یمن منتشر شد آمده است: تجربه‌های گذشته ثابت کرده، هرگونه گفت‌وگو یا مصالحه‌ای در سایه محاصره کشور بی‌نتیجه است و شکست خواهد خورد. ائتلاف عربی با اعلام «آتش بس انسانی» از روز سه‌شنبه هفته قبل اعلام کرده بود برای گفت‌وگو با جنبش انصارالله برای خاتمه درگیری‌های نظامی در یمن آمادگی دارد. به گفته سخنگوی ائتلاف، این تصمیم در پی انتشار گسترده ویروس کرونا در سطح منطقه و فقدان زیر ساخت‌های درمانی کافی برای مقابله با آن در یمن اتخاذ شده است. با این حال طی یک هفته گذشته تنها دولت منصور هادی از آتش‌بس یکطرفه سعودی‌ها استقبال کرده است؛ دولتی که سران آن عمدتا مقیم ریاض بوده و در سال‌های گذشته حتی یک‌بار هم موضعی متفاوت از دولت عربستان سعودی نداشته‌اند.
محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله روز گذشته ضمن تأکید بر موضع منفی این گروه نسبت به طرح پیشنهادی ائتلاف سعودی-اماراتی گفت: اولویت مردم یمن قبل از هر چیز توقف تجاوز نظامی و محاصره کشور است؛ تنها در این صورت گفت‌وگوی واقعی محقق خواهد شد. مخالفت انصارالله با آتش بس یکجانبه عربستان در حالی مطرح شده که این گروه هنوز موضع روشنی در قبال تلاش‌های دبیرکل سازمان ملل برای توقف درگیری‌های نظامی در یمن اتخاذ نکرده است. به نوشته روزنامه واشنگتن ‌پست، مارتین گریفیس طی روزهای گذشته شخصا تماس‌هایی را با سران جریانات و گروه‌های مؤثر در جنگ یمن برقرار کرده تا موافقت آنها را برای برگزاری کنفرانسی اینترنتی با هدف بررسی شرایط آتش‌بس موقت در یمن جلب کند. این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد سازمان ملل می‌نویسد: مارتین گریفیس امید داشت آتش بس یکجانبه ائتلاف عربی دست‌کم به‌مدت 2هفته ادامه داشته باشد تا مقدمات یکپارچه ساختن ظرفیت‌های یمن برای مقابله با ویروس کرونا و بازسازی اعتماد از دست رفته میان طرف‌های مختلف فراهم شود اما حالا این فرصت از دست رفته است.
تمام این‌ها در حالی است که با وجود اعلام آتش بس یکجانبه ائتلاف عربی، درگیری‌های نظامی طی یک هفته گذشته در مناطق مختلف یمن ادامه داشته است. سخنگوی نظامی انصارالله در این‌باره می‌گوید: جنگنده‌های سعودی و اماراتی در یک هفته گذشته 20حمله هوایی به نقاط مختلفی در یمن ازجمله استان‌های شعف، الجوف و مارب انجام داده‌اند. در مقابل، سخنگوی ائتلاف عربی هم مدعی است نیروهای نظامی انصارالله طی یک هفته گذشته، بیش از 240بار آتش بس را از طریق حملات زمینی و توپخانه‌ای نقض کرده‌اند.

آیا انصارالله دنبال امتیازات بیشتر است؟
عربستان سعودی طی سال‌های گذشته با وجود فشارهای جهانی و درحالی‌که مردم یمن بحران انسانی بی‌سابقه‌ای را سپری می‌کردند، هرگز حاضر به توقف حملات نظامی و یا حتی لغو محاصره این کشور نشد؛ محاصره‌ای که به گواه نهادهای حقوقی بین‌المللی، به شکل عامدانه مانع از ورود مواد غذایی و دارو به مناطق تحت سیطره ارتش یمن و جنبش انصارالله شده است. بر این اساس بخش قابل‌توجهی از شهروندان غیرنظامی یمن در 5سال گذشته با معضلاتی نظیر سوءتغذیه شدید یا بیماری وبا مواجه بوده‌اند. عملکرد غیرانسانی عربستان سعودی در جنگ یمن، باعث شده بسیاری از ناظران تحولات منطقه، با دیده تردید به تصمیم اخیر این کشور درباره «آتش بس انسان‌دوستانه» بنگرند.
روزنامه العربی الجدید در این زمینه با مروری بر آخرین تحولات جنگ یمن پیش از اعلام آتش بس یکطرفه ائتلاف عربی می‌نویسد: اکنون متحدین سعودی در جنگ یمن در 2 جبهه مارب و سقطری با بحرانی اساسی روبه‌رو هستند. از یک سو با وجود ارسال نیروهای گسترده به استان مارب، مقاومت متحدین سعودی در این استان علیه انصارالله رو به پایان است و اگر روند تحولات نظامی به همین ترتیب ادامه داشته باشد می‌توان انتظار داشت مارب تا اواخر آوریل سقوط کند. مارب اکنون اصلی‌ترین پایگاه دولت منصور هادی در یمن و همچنین بزرگ‌ترین منبع ذخایر نفتی این کشور به شمار می‌رود. از سوی دیگر نیروهای وابسته به امارات علاوه بر سیطره بر استان عدن، باری دیگر کنترل جزیره استراتژیک سقطری را نیز به‌دست گرفته‌اند. این در حالی است که برخی نیروهای وابسته به دولت منصور هادی در مناطق جنوبی یمن نیز اخیرا در ازای حمایت‌های مالی بیشتر به جدایی طلبان جنوب (مورد حمایت امارات) پیوسته‌اند.
مروری بر این تحولات با توجه به خروج علنی امارات از جنگ یمن نشان می‌دهد که عربستان سعودی از موقعیت مطلوبی در این بحران برخوردار نیست؛ آن هم در شرایطی که از یک سال گذشته روند حملات پهپادی و موشکی انصارالله به داخل خاک عربستان افزایش یافته است. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم در این‌باره می‌نویسد: بدون شک یمنی‌ها در چنین شرایطی حاضر نیستند پیشنهاد آتش‌بس که در واقع به مثابه فرصتی برای تجدید قوا به طرف مقابل است را بپذیرند. تأکید انصارالله بر توقف کامل جنگ و پایان محاصره نشان می‌دهد این گروه به خوبی سیاست ریاض را تشخیص داده و بدون دریافت امتیازات اساسی حاضر به پذیرش آتش بس نیست.