صدای ترک‌های طاق امین‌السلطان را نمی‌شنوید؟

پریسا امیرقاسم‌خانی- خبرنگار

  در خبرها می‌خوانیم در پی بارندگی‌های اخیر، سقف بازار امین‌السلطان فروریخته است. می‌گویند این دومین‌باری است که سقف ریزش می‌کند؛ این بار با شدت بیشتر از دفعه قبل و جالب است درست از همان نقطه‌ای که دفعه قبل ریزش کرده بود. وقتی سقفی هوار می‌شود، انگار خاطرات را هم با خود می‌برد. انگار همین دیروز بود که زیر همین طاق ضربی‌ها، همین سقفی که به امین‌السلطان معروف است، هیاهوی مردم تهران همه جا را پرکرده بود. 

از چهار راه مولوی تهران که به سمت جنوب می‌روید، نرسیده به میدان اعدام، سر کوچه‌ای روی پلاکارت آبی‌رنگ نوشته شده: بازار امین‌السلطان. وقتی وارد کوچه می‌شوید خاطرات خودشان یکی‌یکی می‌آیند. حدود 150سال قبل بازار امین‌السلطان محل رفت‌وآمد مردم تهران بود. بدین صورت که بازار یک گذر و محل رفت‌وآمد مردمی بود که می‌خواستند از شهر بیرون بروند یا داخل شوند. به‌علت رفت‌وآمدهای زیاد مردم در این محل، به مرور این نقطه از تهران تبدیل به بازار شد. آن زمان امین‌السلطان یکی از رجال دوره قاجار، مالک بازار بود و در ساخت آن نقش داشت. برای همین بازار به نام امین‌السلطان شهرت پیدا کرد. مردم تهران هم اغلب زمین‌دار و دامدار بودند و در بازار امین‌السلطان محصولات کشاورزی خود را ارائه می‌کردند. از طرفی اجناسی که از شهرهای دیگر یا کشورهای خارجی به تهران می‌رسید از دروازه گمرک عبور می‌کرد و وارد این بازار می‌شد. طولی نکشید که بازار امین‌السلطان به‌عنوان مهم‌ترین بازار تهران بعد از بازار بزرگ و به دومین بازار معروف تهران در دوره قاجار معروف شد و به‌دلیل رفت‌وآمدهای زیاد بازار توسعه پیدا کرد. آن زمان اغلب مردم با شتر بار جابه‌جا می‌کردند، برای همین عرض بازار امین‌السلطان را پهن گرفتند تا شترها به‌راحتی بتوانند از این بازار با بارهایشان عبور کنند. در اواخر دوره قاجار این مکان تغییر کاربری داد و به بازار دباغ‌ها معروف شد و به محلی برای فروش چرم و ساخت کیف و کفش بدل شد و تا 60سال قبل این روند ادامه داشت. بعدها به‌دلیل افزایش جمعیت تهران، بازار به محلی برای خواربارفروشی و عطاری تبدیل شد. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، اخیرا سقف بازار بر اثر رطوبت ریزش کرده است. طی پیگیری‌های که انجام شده قرار است مدیریت شهری ضمن ایمن‌سازی‌ گذر با داربست فلزی برای مالکان و کسبه با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی، در اسرع‌وقت نسبت به عایق‌بندی پشت‌بام و محل آسیب‌دیده اقدام کند و بعد از مساعد شدن شرایط جوی عملیات مرمت آن را انجام بدهد. هر چند بیم آن می‌رود که صدای ترک‌های سقف ضربی بازار در هیاهوی گذر زمان گم شود؛ طوری‌که در یک خبر تازه دیگر بخوانیم با ریزش یکباره همه سقف، صدای بارفروشان عهد ناصری و خاطراتشان هم زیر خروارها خاک دفن شد.