دسترسی آزاد و ارزان به اینترنت فقر نسبی را در جامعه کاهش می‌دهد

میثم هاشم خانی_اقتصاددان و محقق حوزه فقر

بیکاری و فقر در یک رابطه دوسویه، به بدنه اقتصاد کشور آسیب می‌زند؛ بیکاری، فقر را گسترش می‌دهد و این گزاره از 2مسیر قابل اثبات است. از یک ‌سو، واقعیت این است که برخلاف اغنیا، فقرا عموما درآمدی جز درآمد ناشی از کار کردن ندارند و بهره‌ای از دارایی ویژه یا حساب بانکی که برای آنها درآمدزایی کند، نبرده‌اند.
از سوی دیگر، افزایش تعداد بیکاران، قدرت چانه‌زنی فقرا را برای افزایش دستمزدهایشان کم و کمتر می‌کند. کارفرماها وقتی با موجی از افراد بیکار مواجه می‌شوند، دست خود را برای تحمیل‌کردن شرایط سخت کار، بازتر می‌بینند و گاهی تا ماه‌ها دستمزد کارگران‌شان را پرداخت نمی‌کنند.
ارتباط تنگانگ فقر و بیکاری موجب می‌شود که برای نجات اقتصاد ایران از هر دو آسیب در کمترین مدت، نیاز به برنامه‌های واحدی داشته باشیم. اما اگر بخواهیم نخستین گام را برای اصلاح وضعیت موجود و جلوگیری از گسترش فقر برداریم، باید چه کنیم؟ در قرن بیست‌ویکم 2معدن مهم اشتغال‌زایی وجود دارد که با هزینه و بودجه بسیار کم و سرعت بالا می‌توان از آنها بهره‌برداری کرد؛ یکی از این معدن‌ها مشاغل اینترنتی و معدن دیگر گردشگری است.
امروزه به‌واسطه فراگیر شدن دسترسی آحاد مردم به اینترنت، در مناطق محروم هم مشاغل زیادی ایجاد شد و به واسطه ظرفیت‌های فضای مجازی، شبکه توزیع مناسبی برای آنها فراهم شده است. در این زمینه کافی است که با سیاستگذاری درست (دسترسی آزاد، ارزان و پرسرعت)، فضا را برای همه کشور باز بگذاریم و تنگ‌نظری‌ها را کمتر کنیم تا هرکس در هرجایی از این سرزمین بتواند کسب‌وکار خودش را رونق بخشد، بدون آنکه نیاز باشد در این حوزه سرمایه‌گذاری کلان داشته باشیم یا بودجه‌ای به میان آوریم. فقر دیجیتال امکان توسعه و اشتغال‌زایی را کم می‌کند؛‌ اگر دنبال اصلاح سریع وضع موجود هستیم نباید بگذاریم جامعه با این نوع فقر دست‌وپنجه نرم کند.
گردشگری هم یکی دیگر از حوزه‌هایی است که در دهه اخیر به دلایل مختلف مورد استقبال واقع شده است. همین استقبال می‌تواند نقطه‌ عطفی برای مبارزه با فقر باشد، چراکه با استفاده از این پتانسیل، می‌توان به سمت کاهش فقر و افزایش درآمد مردم در شهرهای مختلف حرکت کرد. مثلا می‌توان در سراسر ایران با حمایت‌های جزئی مثل معافیت مالیاتی از سرمایه‌گذاران در شهرهای مختلف برای پروژه‌های توریسم‌محور (مثال تاسیس اقامتگاه‌های بومگردی)، اشتغال‌زایی سریع محقق کرد و همچنین در بستر ایجادشده در روستاها و شهرهای کوچک می‌توان فقر حاکم بر این مناطق را به‌واسطه رفت‌وآمد مسافرین کاهش داد.
همچنین در حوزه گردشگری باید هرگونه حمایت دولتی از سفرهای خارجی(چه سیاحتی و چه زیارتی) را حذف کنیم تا رونق بیش از پیش به سفرهای داخلی برگردد. 
سومین ابزاری که می‌تواند به تولید مشاغل انبوه و کم‌هزینه در این حوزه کمک کند، توزیع درست تعطیلات بین روزهای سال و اصلاح ساختار تعطیلات در کشور است. باید تمرکز و تراکم تعطیلات از روی ایام عید برداشته و در همه روزهای سال به شکلی همگون توزیع شود.
اگر از همین دو امکان به‌درستی استفاده می‌کردیم، می‌توانستیم تا حدودی با فقر نسبی که این روزها دامنگیر جامعه شده است، مبارزه کنیم. 
کشورهایی با ظرفیت‌های بسیار ناچیزتر از ما در حوزه گردشگری یا دارایی، امروز به‌واسطه استفاده از همین ابزارها، فقر نسبی را در کشور خود به مرز صفر نزدیک‌ کرده‌اند.