تب آنفلوآنزا
نکته‌هایی درباره علائم، راه های پیشگیری و درمان آنفلوآنزا
کامران بارنجی_ روزنامه نگار
این روزها خیلی‌ها از آنفلوآنزا می‌ترسند. خبرهای رسمی نشان می‌دهد تعدادی از هموطنان‌مان بر اثر ابتلا به این بیماری جانشان را از دست داده‌اند. اما آیا صرفا با اتکا به آمار باید همه مردم نگران باشند؟ پاسخ منفی است. آنفلوآنزا اصلا آنطور که در خبرها آمده بیماری خطرناکی نیست و در 98درصد موارد با مراقبت‌های عمومی و پزشکی عادی مسئله حل می‌شود. آن 2درصدی که بیشتر در خطر هستند به غیر از آنفلوآنزا بیماری زمینه‌ای دیگری مانند مشکلات قلبی و تنفسی هم دارند که ممکن است بیماری‌شان را تشدید کند یا حتی خطر جانی برایشان داشته باشد. پس توصیه ما برای شما این است اولا از آنفلوآنزا نترسید دوما تا جایی که می‌توانید مراقبت کنید که درگیرش نشوید.
آنفلوآنزا چیست؟
تفاوت آنفلونزا با سرماخوردگی در شدت این دو است. آنفلوآنزا برخلاف سرماخوردگی یک عفونت تنفسی شدید است که به سرعت علائمش نمایان می‌شود و به‌مدت 3روز تا یک هفته فرد بیمار را درگیر می‌کند. ویروس آنفلوآنزا در همه گروه‌های سنی از کودکان گرفته تا بالغین نفوذ می‌کند. نکته مهم در کنترل بیماری این است که به سرعت تشخیص داده شود؛ چون ویروس می‌تواند علاوه بر دستگاه تنفسی سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و عفونت در بخش‌های بیشتری از بدن پخش شود.
علائم آنفلوآنزا بین کودکان چیست؟
نشانه‌های تنفسی مشکل (تنفس‌تند یا نفس دشوار)
تغییر رنگ صورت به رنگ کبود یا خاکستری شدن پوست
عدم‌تمایل به نوشیدن مایعات به میزان کافی
استفراغ شدید یا مداوم
اختلال سطح هوشیاری (کودک به دشواری بیدار می‌شود)
عدم‌تمایل به بازی‌کردن یا عدم‌تعامل با اطرافیان
تحریک‌پذیری شدید
عود تب و سرفه شدید پس از بهبود اولیه علائم آنفلوآنزا
چه گروه‌هایی در معرض آسیب هستند؟
سالمندان
یعنی افراد بالای ۶5 سال و به‌خصوص آنهایی که نیاز به مراقبت‌های طولانی دارند.
کودکان
در کودکان ۶ماه تا ۶ سال، ممکن است علائم آنفلوآنزا شدید باشد؛ بنابراین حتما از کودکان به‌خصوص نوزادان زیر 12ماه در این روزها به‌شدت مراقبت کنید.
زنان باردار
زنان باردار مراقبت کنند تا کمتر در معرض این ویروس قرار بگیرند. توصیه پزشکان برای زنانی که تازه زایمان کرده‌اند مراقبت جدی‌تر است؛ چون تا 2 هفته پس از زایمان، سیستم ایمنی این افراد ضعیف است.
بیماران قلبی و بیماران تنفسی
افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، بیماری‌های قلبی، کلیوی، کبد و دیابت و افراد دارای شاخص توده بدنی بالاتر از ۴۰ در گروه کسانی هستند که در معرض خطر بیشتر ابتلا به آنفلوآنزا قرار دارند.
چگونه می‌توان از شیوع بیماری جلوگیری کرد؟
پروتکل بیماری‌های ویروسی ثابت است؛ بنابراین در مواقعی که افراد مشکوکی دیدید که علایم شبیه سرماخوردگی دارند یا از خانواده‌تان کسی درگیر ویروس شد یا در محل کارتان احساس کردید فردی مبتلاست، تعارف و مسائل عاطفی و... را بی‌خیال شوید و تلاش کنید حداقل شما دچار ویروس نشوید. پس راحت‌ترین مسائل رعایت این نکات است:
دست دادن ممنوع
ما ایرانی‌ها افرادی صمیمی هستیم و برای اینکه افرادی که با ما ارتباط دارند، دچار سوءتفاهم نشوند، تلاش می‌کنیم که آداب احوالپرسی و دیدارها را رعایت کنیم. این خیلی خوب است اما تا جایی‌که سلامت ما را به خطر نیندازد. پس در روزهایی که ویروس آنفلوآنزا همه‌گیر شده شما، هر فرد خانواده یا محل کار، مدرسه و... را حامل بالقوه این ویروس بدانید و تا چند روز با هیچ‌کسی دست ندهید.
روبوسی اصلا
وقتی شما را از دست دادن منع کرده‌ایم، انتظار ندارید اجازه روبوسی بدهیم. در این روزها تلاش کنید اکت‌های عاطفی و احساسی‌تان را کنترل کنید تا آب‌ها از آسیاب بیفتد.
رعایت بهداشت شخصی
اگر قبلا 5بار دست‌هایتان را با آب و صابون می‌شستید، الان کمی وسواسی باشید و در هر بار ورود و خروج‌تان به محیط‌های عمومی، لمس دستگیره‌ها، درها و... مخصوصا سرویس‌های بهداشتی حتما طبق دستورالعمل شست‌و‌شوی دست‌ها این کار را انجام دهید. هرقدر بیشتر این کار را انجام دهید، احتمال ابتلایتان به آنفلوآنزا کاهش می‌یابد.
حرف تو گوشی نداریم
برخی عادت دارند در نزدیک‌ترین فاصله از طرف مقابل‌شان صحبت کنند. سعی کنید با احترام از این افراد بخواهید کمی از شما فاصله بگیرند(فاصله ایمن یک متر است). ویروس آنفلوآنزا از راه تنفس به سرعت منتقل می‌شود.
همه باید بستری شویم؟
خانه: این را بدانید که این بیماری در موارد خفیف هیچ خطر جدی نداشته و کشنده نیست. آمارها می‌گویند در ۸۰ درصد موارد ابتلا به آنفلوآنزا که معمولا بدون علامت، کم‌علامت یا خفیف هستند، نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به پزشک زمانی لازم می‌شود که فرد مبتلا در روز دوم و سوم بیماری، احساس تنگی‌نفس می‌کند.
پزشک: از بین همه مبتلایان به آنفلوآنزا تنها ۲۰ درصدی که تب‌شان در روزهای سوم و چهارم کنترل نمی‌شود و پایین نمی‌آید، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنند که اگر عفونت به ریه‌ها نریخته بود، پزشک می‌تواند به بیمار اطمینان دهد مشکل خاصی نیست و خوب می‌شود.
بیمارستان: نگرانی اصلی اینجاست؛ معمولا 2درصد بیماران تب‌شان تا روز پنجم و ششم کنترل نشده و علائم بیماری تشدید می‌شود. در این صورت بیمار برای بار دوم به پزشک مراجعه می‌کند و اگر نیاز بود بستری می‌شود.
در منزل چه کنیم؟
در منزل از سایر افراد خانواده فاصله گرفته و ضمن داشتن لوازم شخصی جداگانه (لیوان، بشقاب، قاشق و چنگال)، هنگام خواب نیز در اتاق جداگانه بخوابید.
شما که بیمارید چه کار کنید؟
برای کنترل پخش گسترده ویروس همه ما باید بهداشت شخصی‌مان را رعایت کنیم؛ یک بخشی را آنهایی که هنوز بیمار نشده‌اند رعایت می‌کنند و بخش مهم‌تر را افرادی که دچار ویروس شده‌اند. این بخش از صحبت‌های ما با آنهایی است که درگیر بیماری هستند.
خودتان اعلام کنید
وقتی کسی برای دست دادن یا احوالپرسی سمت شما آمد به‌راحتی اعلام کنید، مریض شده‌اید و دست ندهید. این کار شما هم طرف مقابل‌تان را آگاه می‌کند و هم کم‌کم به یک فرهنگ عمومی تبدیل می‌شود.
دستمال کاغذی به همراه داشته باشید
انتشار ویروس آنفلوآنزا از طریق عطسه و سرفه بیشترین راه انتقال بیماری است. پس لطفا همیشه همراه خودتان دستمال کاغذی داشته باشید و با هربار عطسه یا سرفه آن را دور بیندازید.
ژل های ضد عفونی کننده
نه گران است و نه حجیم. از هر داروخانه‌ای هم می‌توانید تهیه‌اش کنید. در روز چندبار دست‌هایتان را با این ژل‌ها ضد‌عفونی کنید تا ویروس کمتری از خودتان به جا بگذارید.
کار ممنوع
به هیچ عنوان تا چند روز در محل کار و معابر عمومی آفتابی نشوید. همین‌که در تاکسی، اتوبوس و مترو تردد کنید با تنفس عادی و لمس دستگیره‌ها و... می‌توانید ویروس را منتقل کنید. پس تا چند روز در خانه بمانید و قید کار را بزنید.
علائم آنفلوآنزا چیست؟
تب
برخلاف سرماخوردگی که بیمار تب بالای 38درجه را تجربه نمی‌کند، تب بیماری آنفلوآنزا بین39 تا40درجه است.
ضعف
معمولا به همراه سردرد ناگهانی، علائمی مانند درد ماهیچه‌ای و استخوانی و بی‌حالی هم بروز می‌کند.
سرفه
سرفه‌های بسیار تند و با صدای شدید از علائم این بیماری است.
سردرد
بروز سردرد ناگهانی از علائم جدی آنفلوآنزاست.
گلودرد
تقریبا در اکثر بیماران مبتلا به آنفلوآنزا عفونت شدید گلو گزارش شده است.
لرز
اگر به همراه تب باشد، خطرناک است و باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه کرد.
آبریزش بینی
به تنهایی نمی‌تواند نشانه ابتلا به بیماری باشد و از علائم مشترک آنفلوآنزا و سرماخوردگی است.
تهوع و اسهال
از علائم رایج نیست اما بیمار مبتلا ممکن است یکی از این نشانه‌ها را تجربه کند.
واکسن آنفلوآنزا را همه بزنند؟
یکی از راه‌های پیشگیری از آنفلوآنزا تزریق واکسن است، ولی این واکسن برای تمامی افراد و در تمامی گروه‌های سنی نیاز نیست. معمولا واکسن آنفلوآنزا برای افراد پرخطر و در سنین خاصی که بیماری زمینه‌ای دارند مانند بیماران دیابتی، بیماران پیوند کلیه و افراد بالای 65سال و بیمارانی که درمان‌هایی می‌گیرند که باعث ضعف ایمنی در بدنشان می‌شود و همچنین زنان باردار توصیه می‌شود و گرنه به عموم افرادی که هیچ‌گونه بیماری ندارند (در هر گروه سنی که باشند) معمولا توصیه به تزریق واکسن آنفلوآنزا نمی‌شود.
چه کسانی نباید واکسن بزنند؟
افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت شدید دارند.
افرادی که در گذشته واکنش حساسیتی شدید به واکسن آنفلوآنزا نشان داده‌اند.
کسانی که در گذشته سابقه بروز سندروم گیلن باره را پس از ۶ هفته از دریافت واکسن آنفلوآنزا داشته‌اند.
کودکان زیر 6 ماه
بیماران تب‌دار (تا زمانی که تب و بیماری مربوط به آن فروکش کند).
برای رژیم غذایی دوران بیماری چه کنیم؟
از مایعات فراوان مانند آب، آبمیوه طبیعی و سوپ رقیق استفاده کنید.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C مانند مرکبات و... را فراموش نکنید.
قید مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و ادویه‌دار را در دوران بیماری بزنید.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند در روزهایی که افراد درگیر بیماری آنفلوآنزا هستند، وعده‌های غذایی کوچک حاوی مواد نشاسته‌ای بدون ادویه (برنج، پوره، غلات پخته شده، سیب‌زمینی پخته و...) مصرف کنند.
دور استعمال دخانیات، سیگار و الکل خط کشیده شود.
ورزش ملایم و سبک جهت تقویت قدرت بدن و سیستم ایمنی بسیار مفید است.
فشارها و استرس‌های روحی و روانی را از خودتان دور کنید؛ چون دوران نقاهت شما را بیشتر می‌کند.
آیا می‌دانید؟
کودکان سریع‌تر مبتلا به ویروس آنفلوآنزا می‌شوند، پس بچه‌ها حتما ماسک بزنند و از دست دادن با دیگران خودداری کنند.
ویروس آنفلوآنزا به‌مدت ۳۰ دقیقه روی دست‌ها می‌ماند و از همین رو، شستن دست‌ها با آب و صابون، می‌تواند زنجیره انتقال ویروس را قطع کند.
آلودگی هوا منجر به شیوع ویروس آنفلوآنزا نمی‌شود اما روی شدت بیماری اثرگذار است.
داروهای کورتون‌دار علائم اولیه بیماری را کم می‌کند اما ممکن است موجب شدت بیماری آنفلوآنزا شود.
