دنیای هیجان‌انگیز زندگی ایرانی برای دانشجویان خارجی در ایران
رضا مراد صحرائی
رئیس مرکز آموزش زبان و ادبیات فارسی اتباع بیگانه دانشگاه علامه‌طباطبایی
23 سال پیش برای نخستین بار رشته زبان و ادبیات فارسی برای اتباع بیگانه در دانشگاه علامـه‌طبـاطبـایـــی تاسیس شد. پس از آن، دانشگاه‌های دیگری ازجمله شهید بهشتی، الزهرا، شیراز، مشهد و اصفهان این رشته را با همکاری دانشگاه علامه‌طباطبائی تأسیس کردند.
درحال حاضر دانشگاه علامه طباطبایی تنها دانشگاه ایران و جهان است که مقطع دکتری این رشته در آن تدریس می‌شود.
اکنون حدود 20ماه است که مرکز آموزش زبان و ادبیات فارسی اتباع بیگانه دانشگاه علامه، فعالیت آموزشی خود را با ۶ کلاس درس و ظرفیت تحصیل همزمان ۱۰۰ زبان‌آموز درقالب 45دوره آموزشی آغاز کرده است. اینکه فعالیت این مرکز تا چه اندازه به تغییر سبک زندگی زبان‌آموزان خارجی کمک کرده است و آنها چقدر با فرهنگ مردم ایران آشنا شده‌اند را می‌توان در تغییر رفتارها یا تعلق‌خاطر ایجاد شده بین زبان‌آموزان به فرهنگ ایرانی مشاهده کرد؛ به‌عنوان مثال، تعارف ایرانیان به یکدیگر که بن‌مایه‌ای از سر احترام دارد برای زبان‌آموزان خارجی جذاب است.
عموما در فرهنگ کشورهای دیگر، موضوع تعارف‌کردن جایگاهی ندارد و از این رو، تعارف کردن ایرانی‌ها به خارجی‌ها برای زبان‌آموزان در ابتدا عجیب است. بسیاری از زبان‌آموزان با گذشت مدتی از حضورشان در ایران، تعارف کردن را یاد می‌گیرند و در برخورد با ایرانیان، تعارف می‌کنند.
برخی دیگر از آنها، این فرهنگ را با خود از ایران به کشور خود می‌برند. از سوی دیگر، فرهنگ خانواده محوری در ایران و موضوعاتی مانند شب‌نشینی و دورهمی هم برای این افراد جالب است. به غیر از دانشجویان چینی که در کشور خودشان فرهنگ خانواده و احترام به بزرگ‌ترها جایگاه ویژه‌ای دارد، در کشورهای دیگر خانواده مفهومی متفاوت از ایران دارد.
زبان‌آموزان، دورهمی‌ها و شب‌نشینی‌هایی را که خانواده‌های ایرانی در برخی پارک‌ها و میدان‌های شهر می‌بینند باور نمی‌کنند. چنین گردهمایی‌هایی تأثیر زیادی روی زبان‌آموزان گذاشته است و آنها این رفتار را رفتاری ارزشمند از سوی ایرانیان قلمداد می‌کنند. حتی آنها باور نمی‌کنند که در خانواده‌های ایرانی، فرزندان تا سن 35سالگی در کنار خانواده زندگی کنند؛ چرا که در کشورهای آنان، فرزندان تا 17- 16سالگی باید از خانواده جدا شوند و مفهوم خانواده برای آنان بسیارکمرنگ‌تر از مفهومی است که در ایران است.
در‌هم‌تنیدگی فرهنگی و انسجام خانواده‌ها با هم و حمایت والدین از فرزندان حتی در سنین بالا مسئله‌ای است که زبان‌آموزان به راحتی آن را درک نمی‌کنند و این مسئله را موضوع بااهمیتی در فرهنگ ایرانی می‌دانند.
در طول سال‌های خدمتم در دانشگاه علامه، با حدود 2هزار زبان‌آموز در ارتباط بوده‌ام. در اغلب
برخورد‌های اولیه با زبان‌آموزان خارجی، متوجه شده‌ام که آنها در ابتدا با نگاه و عینکی منفی به ایران سفر می‌کنند و نگران امنیت و سلامت خود هستند اما بعد از آشنا شدن با فرهنگ ایرانی و سبک زندگی مردم، نگاه دیگری به ایران پیدا می‌کنند. در برخی سفرهایم به کشورهای خارجی، زبان‌آموزان ایرانی را دیده‌ام که به واسطه آشنایی‌شان با زبان و ادب فارسی، بخشی از رفتار و فرهنگ ایرانی را وام گرفته و در رفتارهای روزانه خود آن را لحاظ می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد زبان به‌عنوان مهم‌ترین ابزار دیپلماسی عمومی، کارکردهای موفقی در انتقال فرهنگ و سبک زندگی ایرانی به غیرایرانیان داشته است به‌گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد بسیاری از زبان‌آموزان فارسی، اکنون تبدیل به سفرای فرهنگی ایران درکشور خود شده‌اند و آداب و رسوم ایرانی را به دیگر هموطنانشان آموزش می‌دهند.
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد ایران
تهران‌نامه
