جاده‌هایی که مرگ را به مقصد می‌رسانند

بیژن کیامنش | عضو شورای سردبیر گروه استان‌ها: 


 جاده‌های ایران و بسیاری از خیابان‌های درون‌شهری در هر ساعت شاهد 2 مرگ دلخراش و وقوع 8 معلولیت هستند. مرگ‌هایی که غالبا انبوهی مشکلات برای خانواده‌های داغدار پدید می‌آورد. فرزندی که بر اثر تصادف سخت جاده‌ای می‌میرد، پدری که سرپرست یک خانواده بوده و اکنون بی‌جان کنار جاده‌ای افتاده و یا مادری که تکیه‌گاهی پرمهر برای فرزندانش بوده است و هم‌اینک با پیکری سرد زیر آفتاب داغ جاده افتاده است و... همگی حوادثی‌اند که علت وقوع آنها عمدتا در خطای انسانی و بی‌توجهی به قوانین و مقررات شهری ریشه دارد.

اما اتفاقات شوم حوادث رانندگی فقط به مرگ‌ومیر‌ها ختم نمی‌شود، زیرا همان‌گونه که در بالا ذکر شد در هر ساعت 8 نفر بر اثر تصادفات رانندگی به جمعیت معلولان کشور افزوده می‌شود. مصائب و دشواری‌های چنین معلولیت‌هایی در برخی موارد تلخ‌تر از مرگ‌ومیرهای هنگام رانندگی است به طوری که معلولان و خانواده‌های آنها با اشکال پیچیده‌ای از مشکلات روبه‌رو می‌شوند. هنگامی که نان‌آور خانواده‌ای معلول می‌شود، اختلال عجیبی در روند عادی زندگی آنها پیش خواهد آمد. هزینه‌های سنگین درمانی در کنار بروز ناتوانی برای انجام کار و فعالیت‌های شغلی، آرامش خانواده‌ها را به هم می‌ریزد و جنس بیشتر این دشواری‌ها مالی و دغدغه‌های روانی است.

در این شرایط می‌توان تصور کرد روزانه 240 خانواده فقط با وقوع حوادث رانندگی برای همیشه با مخاطرات سخت و دشواری‌های پیش‌بینی‌نشده معلولیت مواجه خواهند شد. اگر عدد بالا را در تعداد کل روزهای سال ضرب کنیم، به عدد بزرگی خواهیم رسید که تصویر بسیار نگران‌کننده‌ای پیش چشم ما می‌گذارد. نکته این است که چنین مرگ‌ومیرها و معلولیت‌هایی می‌توانست در جامعه بسیار اندک باشد، اما عادت کردن به نادیده گرفتن قوانین و مقررات شهری و رانندگی جامعه ما را با اعداد بزرگی از سوانح و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن روبه‌رو کرده است. 

گفته می‌شود ایران در مقایسه با کشورهای دیگر دارای بیشترین سوانح جاده‌ای است، البته این حرف امروز و دیروز نیست و اگر به مطبوعات کشور مراجعه کنید درمی‌یابید که از 30 یا 35 سال پیش بحث حوادث جاده‌ای با شدت و حدت در رسانه‌های کشور مطرح بوده است. حتی در خصوص آمار مرگ‌ومیرها و معلولیت‌ها هم رسانه‌های دیروز و امروز همواره با نگاهی تفصیلی و علمی به موضوع پرداخته‌اند، اما حاصل کار همواره بی‌نتیجه بوده است. به عبارت دیگر، نتایج مطرح‌شده هیچگاه موضوع یک تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری موثر قرار نگرفته است.

حال پرسش این است که آیا یادداشت‌ها، اخبار و گزارش‌هایی که درباره سوانح جاده‌ای و پیامدهای اقتصادی و روانی آن برای خانواده‌ها در طول سال‌های گذشته منتشر شده است در کاهش این دست وقایع تاثیر ملموسی داشته است؟ نزدیک به سه‌پنجم از حوادث جاده‌ای که به مرگ یا معلولیت منجر می‌شود به دلیل عوامل انسانی و رفتارهای شخصیتی است. رواج بی‌احترامی در خیابان‌ها و جاده‌های کشور به هنگام رانندگی، لذت بردن از به خطر انداختن راننده‌های دیگر در هنگام رانندگی و شتاب و سرعت‌های جنون‌آمیز در جاده‌ها و حتی خیابان‌های شهر رانندگی را به عملی مخاطره‌آمیز برای دیگران به ‌ویژه بانوان راننده تبدیل کرده است. 

برخی افراد برای آزاد کردن خشم نهفته خود دست به کارهای خطرناکی در هنگام رانندگی می‌زنند نمونه این کارها سبقت‌های خطرناک در جاده‌هاست، اما جالب این است که در چند سال گذشته با وجود افزایش جریمه‌های رانندگی، حوادث جاده‌ای همچنان با شتاب پیش می‌رود. آیا به راستی نسخه شفابخشی برای این معضل اجتماعی وجود ندارد، زیرا حوادث و مرگ‌ومیرها همچنان در جاده‌های ما شتاب می‌گیرند.