شروع استیضاح با احضار مردان رئیس‌جمهور

جواد نصرتی ـ خبرنگار

رهبران دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا، استیضاح دونالد ترامپ را خیلی سریع وارد مرحله‌ای جدید کرده و مایک پمپئو نزدیک‌ترین متحد رئیس‌جمهور را برای ادای توضیحات و ارائه سندهای مربوط به پرونده اوکراین احضار کردند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، علاوه بر پمپئو، 5مقام ارشد دیگر وزارت خارجه هم که درگیر پرونده تماس تلفنی دونالد ترامپ با همتای اوکراینی خود هستند، احضار شده‌اند. احضار پمپئو و دیگر مقامات وزارت خارجه، نخستین اقدام جدی مجلس نمایندگان آمریکا بعد از شروع پروسه تحقیق درباره استیضاح ترامپ به‌شمار می‌رود. ترامپ متهم است که با فشار آوردن به ولودومیر زیلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین برای تحقیق درباره فساد جو بایدن و پسرش، در پی سودجویی شخصی در انتخابات سال بعد آمریکا بوده است. بایدن یکی از رقبای احتمالی ترامپ در انتخابات سال2020 است. ترامپ مدعی است که هانتر پسر جو بایدن، زمانی که در اوکراین عضو هیأت‌مدیره یک شرکت نفت و گاز بوده، درگیر فساد مالی بوده است. چنین اقدامی، از سوی مجلس نمایندگان، سوءاستفاده از قدرت و نقض سوگند ریاست‌جمهوری تفسیر شده است.
احضار پمپئو، در نامه مشترک روسای کمیته‌های اطلاعاتی، روابط خارجی و نظارت مجلس نمایندگان اعلام شد. در این نامه آمده است که این کمیته‌ها این مسئله را بررسی می‌کنند که «ترامپ با فشار به اوکراین برای دخالت در انتخابات2020 تا چه اندازه‌ای امنیت ملی آمریکا را به خطر انداخته است».
یکی از افراد دیگری که به مجلس نمایندگان احضار شده، کرت ولکر، نماینده ویژه آمریکا در امور اوکراین است. ولکر، جمعه به‌خاطر استعفای ناگهانی از سمت خود در واشنگتن خبرساز شد. او نخستین قربانی پرونده اوکراین به‌شمار می‌رود. نام او بعد از آن سر زبان‌ها افتاد که از سوی یک افشاگر متهم شد برای خراب کردن وجهه جو بایدن، به پل ارتباطی رودی جولیانی وکیل مدافع ترامپ و برخی مقامات اوکراین تبدیل شده است. خود جولیانی، در مرکز این بحران قرار دارد و انتظار می‌رود به‌زودی به مجلس نمایندگان احضار شود. با این حال، ‌جولیانی جمعه به سی‌ان‌ان گفته است که بدون مشورت با موکل خود، دونالد ترامپ، به مجلس نمایندگان نخواهد رفت. او ضمن رد هرگونه رفتار نادرست از سوی ترامپ، تحقیقات مجلس نمایندگان در این‌باره را رد کرده و گفته است به هیچ وجه نگران احضار شدن نیست؛ «از نظر من آنها یک جوک هستند؛ یک جوک غمناک. آنها مشروعیت ندارند. قانونی بودن احضاریه آنها را حتما به چالش خواهم کشید.»
موضوع درخواست ترامپ از اوکراین بعد از آن به‌صورت عمومی مطرح شد که یک مقام سیا به محتوای صحبت‌های تلفنی ترامپ با زیلنسکی در انتهای ماه جولای دسترسی پیدا کرد و سریعا به‌عنوان یک افشاگر، شکایتی را در اداره بازرسی جامعه اطلاعاتی آمریکا ثبت کرد. دولت آمریکا در ابتدا سعی می‌کرد این مسئله را بی‌اهمیت جلوه دهد، با این حال در پی بالا گرفتن مسئله، مجبور شد بخشی از متن مکالمه ترامپ و زیلنسکی را منتشر کند. علاوه بر این، گزارش این افشاگر هم منتشر و سؤالات بیشتری درباره رفتارهای غیرقانونی احتمالی ترامپ مطرح شد.
در چنین شرایطی، سی‌ان‌ان و واشنگتن‌پست گزارش داده‌اند که کاخ سفید از مدت‌ها پیش دسترسی به متن گفت‌وگوهای رئیس‌جمهور با رهبران جهان را محدود کرده و برخی پروتکل‌ها را زیر پا گذاشته است. براساس پروتکل‌های امنیتی، متن صحبت‌های ترامپ و رهبران، باید در یک کامپیوتر ویژه که برخی افراد متنوع به آن دسترسی دارند نگهداری شود. درصورت وجود موارد حساس مرتبط با امنیت ملی، این مکالمات در یک سیستم رمزنگاری‌شده پیشرفته‌تر نگهداری می‌شود. اما دولت ترامپ، براساس گزارش‌های رسانه‌ای، به دلایل سیاسی، بدون وجود هیچ‌گونه حساسیت‌های امنیتی، متن مکالمات ترامپ با زیلنسکی، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و همینطور محمد بن سلمان را در سیستم ویژه نگهداری کرده و به افراد بسیار محدودی دسترسی داده‌اند.
در همین حال، واشنگتن‌پست به نقل از برخی مقامات سابق کاخ سفید گزارش داده که ترامپ در سال2017 در دیدار با وزیر خارجه روسیه و سفیر این کشور در دفتر کارش گفته که به هیچ‌وجه بابت دخالت مسکو در انتخابات سال2016 نگران نبوده است، چون آمریکا هم، چنین کاری را در کشورهای دیگر انجام می‌دهد.
با اینکه ترامپ از روز اولی که موضوع استیضاحش مطرح شد آن را بی‌فایده و بیهوده خوانده، ولی روزبه‌روز فضا علیه او سنگین‌تر می‌شود و حمایت مردمی از استیضاح او، بالاتر می‌رود. به گزارش هیل، در یک نظرسنجی که جمعه توسط مؤسسه هیل‌هرسی‌اکس برگزار شد، مشخص شد که حمایت از استیضاح ترامپ، 12درصد رشد داشته است. در این نظرسنجی، 47درصد مردم اعلام کرده‌اند که در شرایط فعلی، از استیضاح حمایت می‌کنند. با وجود اصرار دمکرات‌ها و افزایش حمایت مردمی از استیضاح، موضع جمهوریخواهان در سنا، جایی که اکثریت با هم‌حزبی‌های ترامپ است و در نهایت سرنوشت استیضاح مشخص خواهد شد، چندان به ضرر ترامپ نیست.


گفت‌وگو با فواد ایزدی،  استاد دانشگاه و کارشناس مسائل آمریکا
استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا کار راحتی نیست





ـ همانطور که می‌دانید به یکباره در چند روز،  جو در واشنگتن به‌شدت علیه ترامپ چرخید و موضوع استیضاح  به‌صورت رسمی توسط مجلس نمایندگان پیگیری می‌شود. آیا این استیضاح به سرانجام خواهد رسید؟
-  استیضاح رئیس‌جمهور در آمریکا کار راحتی نیست. در سنای آمریکا،  دوسوم سناتورها باید رأی بدهند تا فرد استیضاح شود و با توجه به اینکه اکثریت سنا جمهوریخواه است این احتمال که رأی‌گیری به این شکل به ضرر ترامپ در سنا انجام شود خیلی بالا نیست. مگر اینکه اتفاق ویژه و خاصی بیفتد؛ مثلا سند یا مدرک جدیدی رو شود. در مجلس نمایندگان اکثریت دمکرات است و نصف به علاوه یک برای رأی آوردن استیضاح کافی است.
ـ اخیرا گزارش‌های متنوعی علیه ترامپ منتشر شده است. آیا انباشته شدن این دست اسناد و گزارش‌ها، ‌ بر حمایت جمهوریخواهان از ترامپ اثر خواهد گذاشت؟
- فعلا نه. اسنادی که در حال حاضر ارائه شده،  جنبشی را بین جمهوریخواهان سنا ایجاد نکرده که اینگونه نتیجه‌گیری کنند که باید ترامپ را استیضاح کنند. مدارک فعلی این تأثیر را نگذاشته. اگر مدارک فعلی در همین سطح باشد،  استیضاح ترامپ در سنا رأی نخواهد آورد.
ـ خود آمریکایی‌ها می‌گویند جامعه فعلی آمریکا دوپاره است و بسیاری به جای نگاه قانونی به مسائل،  با نگاه سیاسی به همه‌‌چیز نگاه می‌کنند. آیا می‌توان گفت حتی اگر سندهای مستحکمی ارائه شود،  باز هم جمهوریخواهان از وظایف خود چشم‌پوشی خواهند کرد و اعتبار سیاسی خود را قربانی ترامپ می‌کنند؟
- این اتفاق همین الان هم روی داده است. همین حالا هم اسناد موجود در نقد عملکرد ترامپ اسناد کمی نیستند اما نگاه جمهوریخواهان سنا،  و به‌صورت کلی کنگره،  سیاسی است،  و فعلا این نگاه سیاسی تکان نخورده است.
ـ به نظر می‌رسد شما با این پیش‌فرض موافق هستید که اگر استیضاح ترامپ شکست بخورد،  شانس موفقیت او در انتخابات سال بعد بالا خواهد رفت.
- ترامپ اتفاقا از طرح موضوع استیضاح بدش نمی‌آید تا به‌صورتی مظلوم‌نمایی کند و بگوید که تحت فشار بیخودی است. با توجه به اینکه می‌دانست رأی نمی‌آورد،  این استیضاح لزوما چیز بدی برای ترامپ نیست مگر اینکه به حدی برسد که فشار مضاعفی ایجاد کند و خطر استیضاح واقعی باشد.
ـ شرایط فعلی در واشنگتن که وقت و انرژی زیادی از دولت می‌گیرد. آیا این شرایط بر روابط آمریکا با سایر مناطق دنیا از جمله خاورمیانه تأثیر می‌گذارد؟
- به‌صورت سنتی،  زمانی که فشار داخلی بر رئیس‌جمهوری زیاد باشد،  او تلاش می‌کند موضوعی خارجی را پیش بکشد و برجسته کند. حتی ممکن است یک موشک‌پراکنی یا حمله نظامی انجام دهد تا نگاه مردم را از مشکلات داخلی خودش به خارج معطوف کند.