جان فضای سبز بسته به آبیاری مکانیزه و پساب تصفیه‌خانه‌ها

دشت تهران تحت فشار شدیدی قرار دارد؛ فرونشست‌ها برخی از نقاط پایتخت را تهدید می‌کند و اصلی‌ترین دلیل آن هم به برداشت بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی برمی‌گردد. به همین‌خاطر است که شهرداری و شرکت فاضلاب در همکاری با هم، به‌دنبال تکمیل شبکه‌های بازچرخانی آب هستند؛ چه در سطح کلانشهری و چه در سطح منطقه‌ای و محله‌ای. از سوی دیگر محدودیت‌ها و تمهیدات نوینی هم در آبیاری فضای سبز مدنظر قرار گرفته است. آنگونه که آبیاری فقط در ساعات بین 6بعد از ظهر تا 8صبح مجاز بوده و چنانچه شهرداری‌های مناطق و پیمانکاران خارج از این ساعت اقدام به آبیاری فضای سبز کنند، تخلف کرده‌اند. این در حالی است که مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران اعلام می‌کند هم‌اکنون به‌طور میانگین بیش از 58درصد مساحت فضای سبز شهری تحت پوشش آبیاری مکانیزه قرار دارد که با استفاده از شبکه‌های آبیاری تحت فشار (قطره‌ای و بارانی) آبیاری می‌شود. اینطور که علی‌محمد مختاری می‌گوید طی سال‌های اخیر با هماهنگی‌های به عمل آمده با شرکت آب و فاضلاب، 7میلیون مترمکعب از پساب‌های تصفیه‌خانه‌های موجود به استفاده جهت آبیاری فضای سبز اختصاص یافته است.

7میلیون مترمکعب پساب برای فضاهای سبز
فضای سبز شهر تهران، بوستان‌ها، میادین، رمپ‌ها و لوپ‌ها، معابر درجه 1  درجه 2 و عرصه‌های جنگلکاری پیرامون شهر را شامل می‌شود. حال به گفته مختاری اکنون حدود 58درصد فضای سبز پایتخت مکانیزه آبیاری می‌شود و طبق برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری (1402-1398) باید هریک از مناطق بیست و دوگانه سالانه تعداد دیگری از بوستا‌ن‌های خود را زیرپوشش شبکه آبیاری تحت‌فشار قرار دهند. از طرفی تصفیه‌خانه‌های محلی و اجرای کامل پروژه یکپارچه شهری فاضلاب تهران برای بازچرخانی آب خام، باید تا پایان برنامه پنج‌ساله تکمیل شوند.
مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران نیز با اشاره به توجه ویژه به مبحث بازچرخانی آب خام (استفاده از پساب، آب‌های سطحی و رواناب‌ها) برای آبیاری فضای سبز درون‌شهری و برون‌شهری، می‌گوید: «طی سال‌های اخیر با هماهنگی‌های به عمل آمده با شرکت آب و فاضلاب، 7میلیون مترمکعب از پساب‌های تصفیه‌خانه‌های موجود به استفاده برای آبیاری فضای سبز اختصاص داده شده است. همچنین در سال‌جاری استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌های شهرک قدس، شهرک شهید محلاتی و شهرک اکباتان جهت تامین کسری آب فضای سبز مناطق مربوطه در دست اقدام است.» به گفته او سرانه فضای سبز درون‌شهری تا پایان سال 1397به 16.27مترمربع رسیده و تهران اکنون 2265بوستان اعم از محله‌ای، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و جنگلی و 14هزار و 500هکتار کمربند سبز پیرامونی دارد.


آبیاری مکانیزه 100درصدی فضای سبز شهر تهران تا پایان سال 1402

  120میلیون مترمکعب پساب سالانه برای آبیاری مکانیزه کمربند سبز تا سال 1410

  اجرای عملیات اجرای خط لوله آب شرب بوستان یاس فاطمی با پیشرفت کنونی 50درصدی

  به‌روزرسانی نقشه‌های قنوات و شناسایی کامل مسیر و چاه‌های قنوات و افزایش بهره‌وری آنها تا پایان سال 1400

  بهسازی شبکه نهرها و آبراهه‌های شهر و بازچرخانی آب آنها تا پایان سال 1402

  تغییر الگوی گونه‌های فضای سبز و کنترل مصرف آب در خدمات شهری برای رسیدن به مصرف سالانه 40میلیون مترمکعب تا پایان سال 1402



برداشت سالانه 300میلیون مترمکعب آب


مرتضی عزالدین، مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران: طی 2دهه اخیر برداشت‌‌های بی‌رویه از منابع زیرزمینی برای تأمین آب مورد نیاز شهری به‌ویژه در بخش فضای سبز و کشاورزی، آسیب‌های جدی را به سیستم زمین تهران وارد کرده است.
اینکه سالانه بیش از 300میلیون مترمکعب برداشت از آب‌های زیرزمینی صورت گیرد، قطعا با خسارتی جبران‌ناپذیر همراه خواهد بود. به همین منظور استفاده از پساب اهمیت دارد و طی سال‌های اخیر مدنظر شرکت فاضلاب و شهرداری قرار گرفته است. در این میان باید گفت که از پساب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران سالانه حدود ۱۵میلیون مترمکعب جایگزین استفاده از آب سد ماملو برای کشاورزی دشت ورامین خواهد شد و حدود ۱۶میلیون مترمکعب به پالایشگاه نفت جنوب تهران اختصاص می‌باید و پساب تصفیه‌خانه محلی شهرک اکباتان به آبیاری فضای سبز مناطق 2و 3شهرداری و پساب تصفیه‌خانه شهرک غرب به برج میلاد و پارک پردیسان اختصاص یافته است. طرح فاضلاب تهران برای جمعیتی معادل ۱۱میلیون و ۴۰۰ هزار نفر پیش‌بینی شده و هم‌اکنون در بخش شبکه حدود ۷۵درصد پیشرفت فیزیکی و در بخش ساخت تصفیه‌خانه حدود ۴۳درصد پیشرفت دارد که در مجموع این طرح ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران 3میلیون و ۳۰۰هزار نفر را زیر پوشش قرار داده و علاوه بر آن تهران دارای 5تصفیه‌خانه محلی است که حدود ۳۰۰ هزار نفر را زیر پوشش قرار می‌دهد. در تصفیه‌خانه شهرک شهید محلاتی نیز سالانه حدود 2میلیون مترمکعب پساب به شهرک و 2‌میلیون مترمکعب دیگر به مجموعه شهرداری واگذار می‌شود که همه اینها می‌تواند کمک بزرگی برای آبیاری فضای سبز موجود پایتخت از طریق بازچرخانی آب باشد. این درصورتی است که شهرداری تهران نیز آبیاری مکانیزه را در دستور کار قرار داده و باید امیدوار بود که با این سرعت و شیوه، کمتر از 5سال دیگر مشکلات مربوط به هدررفت آب در بخش آبیاری فضای سبز تهران به‌طور کامل رفع شود.