گزارش
بام گلستان زیر تیغ ساختوسازها
بافت «جهان‌نما» ی گرگان به دلیل ساختمان‌سازی بی‌رویه شکل روستایی خود را از دست داده است / «جهان‌نما» هم دچار وضعیت «زیارت» شده است
ساختوساز در منطقه حفاظت شده جهان‌نما واقع در زیارت مدتی است به تیتر اصلی رسانه‌ها تبدیل شده است؛ منطقه‌ای که در سکوت مسئولان از بافت روستایی خود فاصله گرفت و به شهری با آپارتمان‌های چندین طبقه در جنوب گرگان تبدیل شده است. به گزارش مهر، منطقه حفاظت شده جهان‌نما و شبکه حفاظتی آن یک اکوتون (فصل مشترک دو زون متفاوت) بوده و کوهستان، جنگل و دشت را در خود جای داده است. همچنین جزو ذخایر ژنتیکی محسوب می‌شود و در کنار تنوع زیستی منحصر به فردش محل زندگی کَل، بز، قوچ، میش، مرال و انواع پستانداران است. در آبان هم محلی مناسب برای پرندگان مهاجر از جمله شاهین، عقاب، کرکس و... است. چند وقتی است مسئولان محلی پیگیر تامین زیرساخت‌ها در دهکده ییلاقی جهان‌نما هستند.
جهان‌نما قابل سکونت نیست
فرماندار کردکوی با اشاره به این‌که در جهان‌نما سکنه ثابت نداریم، اظهار کرد: این دهکده در زمستان قابل سکونت نیست، اما در یک سال اخیر طرح هادی آن را مصوب و ابلاغ کرده‌ایم.«ابراهیم قدمنان» با اشاره به این‌که تصویب و ابلاغ طرح هادی برای جهان‌نما باعث شده ۹۰ درصد ساختوسازها در بافت روستا انجام شود، افزود: ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در منطقه را تخریب می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم ساخت‌و‌سازهای بی‌ضابطه بلای جان منطقه شود.وی ادامه داد: یکسری مشکلات در جهان‌نما وجود دارد که پیگیر حل آنها هستیم. تاکنون مکاتباتی هم با وزیر نیرو و معاون رئیس‌جمهوری برای حل این مشکلات داشته‌ایم.
موافقت وزیر نیرو با برق‌رسانی به جهان نما
فرماندار کردکوی اضافه کرد: راه دسترسی به روستاهای درازنو، جهان‌نما و حاجیآباد مناسب نیست و در تامین آب و برق در منطقه هم با مشکلاتی مواجهیم. مشکل آب با خودیاری مردم و تخصیص ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار حل شده و در تلاش هستیم همان‌گونه که موافقت وزیر نیرو برای برق‌رسانی به منطقه را جلب کردیم نظر مثبت اداره حفاظت محیطزیست را هم جلب کنیم. وی تصریح کرد: انتظار داریم اداره حفاظت محیطزیست با برق‌رسانی به جهان‌نما موافقت کند، زیرا اکنون تمام روستاها و کوهستان‌های استان برق‌رسانی شده‌اند. با توجه به مجوزهای داده شده از سوی میراث فرهنگی برای اجرای طرح‌های بوم‌گردی مشکل تامین برق منطقه هم باید حل شود. در شرایطی که فرماندار از تصویب و ابلاغ طرح هادی جهان‌نما خبر داده و گفته که تمام ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در منطقه تخریب می‌شود، اما ۳۰ هکتار از وسعت ۳۰ هزار و ۶۷۰ هکتاری منطقه حفاظت شده جهان‌نما مستثنیات اعلام شد که ساخت‌و‌سازهای غیر مجاز و تغییر کاربری‌ها در این مستثنیات بلای جان این منطقه شده است.
نظارت بر ساختوسازها قانونی است
مدیر کل حفاظت محیطزیست گلستان هم در این باره اظهار کرد: بر اساس ماده ۱۶ قانون حفاظت و بهسازی، در مناطق تحت مدیریت، حفاظت محیطزیست قائم مقام دستگاه‌های مسئول در اراضی ملی است و باید بر ساختوسازها نظارت کند.«محمدرضا کنعانی» افزود: بر اساس ماده ۵۶، تفکیک اراضی دولتی و مستثنیات بر عهده منابع طبیعی است؛ چراکه نقشه‌ها دست آنهاست. با پیگیری‌های انجام شده در بازرسی کل کشور مقرر شد نقشه اراضی ملی و مستثنیات را در اختیار ادارات کل محیطزیست قرار دهند. وی ادامه داد: در این پیگیری‌ها نقشه اراضی ملی و مستثنیات جهان‌نما را از منابع طبیعی سمنان و گلستان تحویل گرفتیم، اما هیچ کدام کاداستر شده نیست. کاداستر یا محدوده‌بندی یا حدنگاری، فهرست نقشه‌برداری ثبتی است، یعنی نوعی نقشه‌برداری که ارزش حقوقی داشته باشد و بتوان بر اساس مرزهای آن سند مالکیت صادر کرد. مدیر کل حفاظت محیطزیست گلستان بیان کرد: وقتی نقشه‌ها کاداستر شده نباشد نمی‌توانیم موقعیت را شناسایی کنیم که این تغییر در اراضی ملی است یا مستثنیات. در اراضی ملی تکلیف قانونی با محیطزیست است و در مستثنیات امور اراضی جهاد کشاورزی باید ورود کند و جلوی ساخت‌و‌سازهای غیر مجاز را بگیرد. وی ادامه داد: ۳۰ هکتار از اراضی منطقه حفاظت شده جهان‌نما مستثنیات اعلام شده و هم‌اکنون منابع طبیعی گلستان اعلام کرده همه موارد مربوط به این منطقه به محیطزیست تحویل داده شده، اما واقعیت این است که فقط نقشه‌ها تحویل داده شده و منطقه تحویل میدانی نشده است.
برق‌رسانی به جهان‌نما میسر نیست
کنعانی یادآور شد: قبلا موضوع انتقال برق به جهان‌نما بررسی شده است و سازمان حفاظت محیطزیست اعلام کرده امکان برق‌رسانی به جهان‌نما میسر نیست. اما به فرماندار هم پیشنهاد دادیم برای تامین برق در جهان‌نما از انرژی پاک و پنل‌های خورشیدی و بادی استفاده کند که ما نیز در ایستگاه محیطبانی جهان‌نما آن را تجربه کرده‌ایم. البته مطمئن نیستم که طرح هادی جهان‌نما مصوب شده باشد، اما اگر هم به تصویب رسیده باشد، شرح خدماتی دارد و به شدت پایبند هستیم که الزامات زیست‌محیطی در محدوده روستا اجرا شود. در حالی که مدیر کل حفاظت محیطزیست گلستان با تردید به موضوع تصویب طرح هادی جهان‌نما اشاره می‌کند، رئیس بنیاد مسکن کردکوی با بیان این‌که ابلاغ طرح هادی مانع ساخت‌و‌سازهای غیر مجاز در جهان‌نما شد، گفت: جهان‌نما سال ۱۳۹۱ کد روستایی دریافت کرد و طرح هادی ۴۰ هکتاری آن تهیه و ابلاغ شده است. «هدایت زنگانه» افزود: حفاظت محیطزیست مخالف اجرای طرح هادی در جهان‌نما بود، ولی ما معتقدیم که با تصویب طرح هادی مانع ساخت‌و‌سازهای غیر مجاز شدیم و اجازه ندادیم اتفاقی که در درازنو افتاد در جهان‌نما تکرار شود. با توجه به این‌که بافت این روستا گردشگری و حفاظت شده است، ضوابط و شرایط خاص برای ساختوساز در آن تعیین شد.
بهانه‌ای برای دست‌اندازی
تامین زیرساخت‌ها در جهان‌نما که به بام گلستان معروف است نه تنها توجیه فنی و اقتصادی ندارد و اداره حفاظت محیطزیست باید مانع اجرای آن شود، بلکه به گفته کارشناسان محیطزیست، بهانه‌ای برای دست‌اندازی به منابع طبیعی و محیطزیست منطقه و قابل پیگیری از سوی دستگاه‌های نظارتی است.
تبدیل جهان‌نما به حیاط خلوت
عضو کمیسیون مناطق حفاظت شده IUCN معتقد است؛ دریافت کد روستایی برای جهان‌نما و تامین زیرساخت‌ها در آن بهانه‌ای برای دست‌اندازی به منابع طبیعی و محیطزیست این منطقه است. «مزدک دربیکی» اظهار کرد: جهان‌نما منطقه حفاظت شده است. در اسناد تاریخی حداقل حدود ۱۵۰ سال گذشته جهان‌نما به دلیل شرایط اقلیمی و دسترسی هیچ‌گاه سکونت دائمی نداشته و منطقه ییلاقی بوده است.وی یادآور شد: بر اساس اسناد تاریخی تنها در حاجیآباد و زیارت در منطقه حفاظت شده جهان‌نما شاهد سکونت دائم بودیم و آنچه امروز به عنوان روستای جهان‌نما از آن یاد می‌شود دهکده‌های ییلاقی پراکنده کفشگیری‌محله و سعدآبادمحله هستند.این دکترای محیطزیست افزود: زیارت که تکلیفش مشخص است و به غده سرطانی منطقه حفاظت شده جهان‌نما در گرگان تبدیل شده است، حاجیآباد هم مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما از سال ۱۳۸۴ به بعد که محیطزیست نظارت کافی در جهان‌نما نداشت به بهانه‌های مختلف به منابع طبیعی و محیطزیست منطقه دست‌اندازی شد و دست‌اندازی‌ها به صورت ساختوساز خودش را نشان داد.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: یکسری افراد سودجو که قطعا مسئولان دولتی هم در جمع آنها هستند می‌خواهند همان کاری را که در درازنو و زیارت کردند، در جهان‌نما انجام دهند، اما اداره حفاظت محیطزیست باید مقاومت کند.دربیکی گفت: طی یک دهه اخیر دوستانی که منافعشان ایجاب می‌کند در جهان‌نما حیاط خلوت داشته باشند، دنبال دریافت کد روستایی برای این منطقه ییلاقی بودند. متاسفانه با نفوذ به وزارت کشور برای منطقه‌ای که خانوار ثابت ندارد کد روستایی دریافت و طرح هادی تعریف کردند. اینجا اداره کل حفاظت محیطزیست گلستان کوتاهی کرد، اما الان باید محکم بایستد. طبق قانون حق با محیطزیست است و به هیچ عنوان نباید طبق قانون اجازه برق‌رسانی به مستثنیات را بدهد.وی بیان کرد: برق‌رسانی به جهان‌نما توجیه فنی و اقتصادی ندارد و نشان‌دهنده تبلیغات و سوء‌استفاده از بیت‌المال و منابع ملی برای عده‌ای است که می‌خواهند چند ماهی در مناطق ییلاقی خوشگذرانی کنند. موضوع خدمت‌رسانی به مردم نیست، بلکه می‌خواهند بلایی که سر زیارت و ده‌ها منطقه ییلاقی در گلستان آورده‌اند، در جهان‌نما هم آن را تکرار کنند.
