اکران فیلمهای خارجی کمکی به سینمای ایران نمی‌کند
معاون توسعه و تحقیقات سازمان سینمایی می‌گوید علاقه‌ای به اکران فیلم خارجی وجود ندارد
لیلا شریف/روزنامه نگار
محمود اربابی، معاون توسعه و تحقیقات سازمان سینمایی است که پژوهش‌هایی درباره اکران فیلم خارجی در ایران انجام داده‌است و احتمالا تاچند‌ماه دیگر منتشر می‌شوند. با او گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده‌ایم تا بدون جدل بدانیم تعدادی از مدیران سینمایی چرا اکران فیلمهای خارجی را در شرایط امروز مفید نمی‌دانند.
آقای اربابی! از نظر شما چرا نمایش فیلمهای خارجی جایگاهی در اکران سینمای ایران ندارد؟
مسئله اکران فیلمهای خارجی در سینمای ایران براساس قانون محدودیتی ندارد اما در40سال گذشته شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته است که خیلی علاقه‌ای به اکران فیلمهای خارجی وجود ندارد.
دلیل این بی‌علاقگی چیست؟
نگاهی میان سیاستگذاران فرهنگی وجود دارد که به چند دلیل نگران توزیع گسترده فیلمهای خارجی در کشور هستند. یکی از این نگرانی‌ها مربوط به این است که فیلمهای خارجی نسبتی با نگاه‌های فرهنگی کشور ما ندارد و از سوی دیگر این فیلم‌ها اگر مانند آنچه در غرب و کشورهای دیگر جهان وجود دارد، نظام و چارچوبی نداشته باشند، سینمای ایران را از نظر اقتصادی، فرهنگی و تولیدی تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
یعنی فیلمهای خارجی به‌عنوان یک رقیب قدر وارد میدان می‌شوند؟
بله به‌عنوان یک رقیب. حتی برای القای مفهوم باید بگویم که فیلمهای خارجی به‌عنوان عنصر مهاجم وارد فضای سینمایی ما می‌شوند.
نکته دیگری که در مورد نگرانی‌های حضور فیلم خارجی وجود دارد این است که از نظر اقتصادی نمی‌توان تعادلی میان سینمای داخلی و خارجی فراهم کرد؛ یعنی میل سینما به سمت اکران فیلم‌هایی است که کم‌دردسرتر باشند و از نظر اقتصادی هم سینماداران را راضی کند. از سوی دیگر زمانی که از فیلم خارجی صحبت می‌کنیم منظورمان فیلم روز و برجسته سینمای جهان است، بدون شک تهیه چنین فیلمی از نظر مالی در بضاعت سینمای ایران نیست؛ یعنی اولا کمپانی‌های آمریکایی به واسطه تحریم در 40سال گذشته به ما فیلم نمی‌فروشند و نکته بعد اینکه حق پخش این فیلم‌ها ارزان نیست. فیلمهای خارجی با ارز دولتی که وارد کشور نمی‌شوند.
طبیعتا با این مقرراتی که برای حفظ سینمای ایران طراحی شده است، چنین اقدامی اصلا مقرون به‌صرفه نیست.
براین اساس می‌گویید اگر فیلم خارجی به مرحله اکران هم برسد نمی‌تواند اکران و سینمایی خاص را از آن خود کند؟
نه. حتی با اکران و سینمای خاص نمی‌توان هزینه‌های تهیه فیلم خارجی (حق پخش و آماده‌سازی) را جبران کرد. این کار برای کسی که می‌خواهد فیلم را به داخل کشور بیاورد به‌صرفه نیست. به‌عنوان مثال اگرحق پخش فیلم خارجی از کمپانی‌های اصلی با قیمت 50هزار دلار خریداری و در مراحل بعدی کارهای آماده‌سازی و دوبله هم انجام شود، وقتی بخواهد روی پرده سینما نمایش داده شود باید مانند فیلم ایرانی که 4هفته در 30سینما اکران کامل دارد باشد- که این شرایط میسر نیست- در این شرایط، به‌نظر می‌آید که اکران فیلم خارجی در سینمای فعلی ایران ممکن نیست.
در این روند، واقعیت در مورد سینمادارها این است که اگر فیلمهای خارجی بنا باشد با فیلمهای پرفروش داخلی رقابت کند، آنها دلیلی نمی‌بینند که طرفدار فیلم خارجی باشند، به‌عنوان مثال وقتی «هزارپا» را در سینما اکران می‌کنند دلیلی ندارد که سینماداران طرفدار فیلم خارجی باشند. آن سینمادار ناخودآگاه با ورود فیلم‌هایی موافق است که رقیب فیلمهای فرهنگی و هنری‌ای شوند که مخاطب عام ندارند. زمانی‌که این شرایط را کنار هم می‌گذاریم باید بگوییم که اکران فیلم خارجی در سینمای فعلی ایران مسئله‌ای است که نباید جدی گرفته شود.
شما معتقدید که باید یک بستر مناسب برای اکران فیلم خارجی مهیا شود تا به فیلمهای فرهنگی و بدون مخاطب عام آسیب وارد نشود؟
بله. ما هم‌اکنون 600 پرده سینما داریم که براساس شرایط نظام‌نامه اکران فرض کنید که یک درصدش یعنی 6 پرده در اختیار فیلم خارجی باشد، این موقعیت نمی‌تواند جوابگوی فیلم روز جهان با آن هزینه‌های کلان حق پخش باشد. حال اگر یک درصد را به 20درصد تغییر دهیم، این میزان هم فضای فیلم ایرانی را تغییر می‌دهد و به سینمای فرهنگی آسیب می‌زند.
در مقابل نظر شما، بسیاری معتقدند که این اتفاق موجب شکسته‌شدن فضای انحصاری سینمای داخلی و پویاشدن آن می‌شود...
بله، این نگاه درست است اما نگرانی ما از این دیدگاه است که می‌گویند فیلمی مانند هزارپا همه سالن‌های سینما را تصرف می‌کند اما برای فیلم‌هایی مثل آقای کیارستمی چون مخاطب خاص دارد، فضا را تنگ می‌کند. این اتفاق به نفع سینمای فرهنگی نیست؛ یعنی اگر فیلم خارجی وارد کشور شود رقیب فیلم‌هایی مانند ساخته‌های آقای کیارستمی می‌شود، چون سینمادار بین فیلم پرفروش داخلی و خارجی دیگر به فیلم ارزشمند و هنری خودمان اهمیتی نمی‌دهد. از این بابت به سینمادار هم ایرادی نیست اما سینمای ملی و ارزشمند ما در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
اکران فیلم خارجی
اگرحق پخش فیلم خارجی از کمپانی‌های اصلی با قیمت 50هزار دلار خریداری و در مراحل بعدی کارهای آماده‌سازی و دوبله هم انجام شود، وقتی بخواهد روی پرده سینما نمایش داده شود باید مانند فیلم ایرانی که 4هفته در 30سینما اکران کامل دارد باشد- که این شرایط میسر نیست- در این شرایط، به‌نظر می‌آید که اکران فیلم خارجی در سینمای فعلی ایران ممکن نیست
