نفتکش سانچی
«سانچی» 3 گونه در معرض انقراض را تهدید می‌کند
مدیر گروه تخصصی اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی درباره تازه‌ترین نتایج بررسی آسیب‌های زیست‌محیطی کشتی غرق شده سانچی گفت: 3 گونه منحصر به‌فرد آبزی تحت‌تأثیر آلودگی زیست‌محیطی کشتی سانچی قرار دارند.
فریدون عوفی در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: 3 گونه نهنگ گوژپشت، هیپوکمپوس یا اسبک دریایی منطقه شرقی و یک گونه خرچنگ بسترزی در این منطقه زیست می‌کنند که گسترش آلودگی، حیات آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
وی اظهار کرد: این منطقه مسیر اصلی مهاجرت نهنگ گوژپشت است که قطعا آلوده شدن منطقه، حیات آنها را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد، همچنین اسبک دریایی که به آن طلایی چینی هم می‌گویند، در معرض خطر است . یک گونه خرچنگ بسترزی نیز در معرض تهدید قرار دارد.
وی با بیان اینکه این 3 گونه حفاظت شده و در معرض خطر هستند، گفت: هر 3 گونه در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) و کنوانسیون منع تجارت گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (سایتیس) قرار دارند که اگر صدمه ببینند، در واقع کل تنوع زیستی منطقه آسیب خواهد دید. عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی تأکید کرد: در واقع آسیب‌هایی که به محیط‌زیست منطقه وارد می‌شود، حیات این‌گونه‌ها را نیز تهدید می‌کند.
نفتکش سانچی 25 آذر ماه سال‌جاری بندر عسلویه را به مقصد کره‌جنوبی ترک کرد و روز 16 دی ماه در حالی که حامل بیش از 130 هزار تن مواد سوختی و میعانات گازی بود، در نزدیکی سواحل چین بر اثر برخورد با کشتی باربری کریستال، آتش گرفت که 32سرنشین آن جان باختند و فقط پیکر 3 نفر از آنها پیدا شد.
عوفی که با ارائه مقاله‌ای با عنوان «ارزیابی زیست‌محیطی حادثه نفتکش سانچی» در چهارمین کنفرانس بین‌المللی اقیانوس‌شناسی خلیج‌فارس ابعاد زیست‌محیطی این حادثه را مورد بررسی قرار داد، گفت: براساس الگوهای تعیین شده، پیش‌بینی می‌شود توسعه احتمالی لکه‌های آلوده یک تا 3ماه آینده بیشترین اثرات خود را نشان دهد.
وی افزود: ممکن است لکه‌ها در این مدت به سواحل برسند، در رسوبات نفوذ کنند و در مسیر مهاجرت پستانداران دریایی قرار گیرند. همچنین حیات گونه‌های سردزی مانند انواع ساردین که گونه‌های تجاری منطقه هستند و ناوگان صیادی روسیه، ژاپن و چین برداشت اصلی را از این‌گونه‌ها دارند، دچار صدمه شوند. عوفی اظهار کرد: البته ممکن است اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای مانند ناهنجاری جریانات دریایی لکه‌ها را پراکنده کند اما بیشترین مشکل در نفوذ به لایه‌های رسوبی است که راه‌حلی ندارد.
مخزن سوخت، مشکل اصلی
وی همچنین درباره میزان نفوذ میعانات نفتی و گازی به داخل آب گفت: هنوز اطلاعات در این زمینه کامل نیست اما بنابه مطلبی که اعلام کردند حدود 80 درصد میعانات گازی سوخته و از بین‌رفته است و مشکل اصلی در واقع مخزن سوخت کشتی است که هنوز اطلاعات دقیقی از آن در دست نیست.
وی در پاسخ به اینکه با توجه به ابعاد زیاد فاجعه آیا راهی برای کاهش آسیب وجود دارد، گفت: آسیب‌های مربوط به آلودگی بستر به‌مراتب بیشتر از آلودگی سطح است چون آلودگی لایه‌های سطح قابل پخش و پراکنده شدن است اما مسئله این است که این لایه‌ها به کدام جهت حرکت کنند آیا به سمت جزایر مرجانی ژاپن می‌رسند یا به سمت جزایر فیلیپین یا حتی تایوان می‌روند؟
مدیر گروه تخصصی اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی افزود: در واقع آلودگی‌های روی آب را می‌توان از طریق جمع‌آوری یا پراکنده کردن تا حدودی کنترل کرد اما نمی‌توان آلودگی بستر را کنترل کرد، دستگاه‌هایی هم که برای جمع‌آوری آلودگی در دریا وجود دارد، برای میعانات گازی کاربرد ندارند چون به‌دلیل ترکیبات آروماتیک چند حلقوی، فرار هستند. وی تأکید کرد: هنوز اطلاعات در این زمینه کامل نیست و تحقیقات ادامه دارد اما در این مدت که روی ملاحظات زیست‌محیطی این حادثه مطالعه کردم، به این نتیجه رسیدم که سانچی به‌رغم مطالبی که ارائه می‌شود، همچنان یک خطر خفته است؛ چون علاوه بر میعانات گازی که درصد بسیار زیادی از آن ممکن است با اشتعال بسیار زیاد و درجه حرارت بالا بخار شود، مشکل اصلی آن مخازن گازوییل و روغنی است که در سیستم‌های موتوری کشتی وجود دارد که در حال حاضر در عمق 115 متری دریا در حال نشت کردن است. عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی اظهار کرد: موضوع مهم دیگر توسعه آلودگی در بافت رسوبات و نفوذ و جذب به بافت آبزیان است. وی تأکید کرد: هر چند این حادثه دور از آب‌های مرزی ایران است و حتی در منطقه ما هم نیست، اما می‌تواند سوژه خوبی برای پیدا کردن راه‌حل‌های مستند، تکمیل اسناد و مدارک برای دعوی حقوقی و پیگیری‌های حقوقی و حتی ارائه به مراجع ذیصلاح بین‌المللی باشد.
ذخایر شیلاتی در خطر است
منطقه‌ای که کشتی سانچی در آن غرق شد به گفته مدیر گروه تخصصی اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی، بالاترین ذخیره زیستگاهی منطقه 61 فائو است و 3 کشور چین، ژاپن و روسیه جزو ادعا‌کنندگان اصلی برداشت از ذخایر شیلاتی این منطقه هستند که درصورت ادامه این نشت‌ها صنایع غذایی و صنعت ماهیگیری آنها آسیب خواهد دید. فریدون عوفی با اشاره به ارزش محیط‌زیستی و اکولوژیکی بالای منطقه، گفت: در محدوده تقریبا شمال، غرب و شرق محل وقوع حادثه، تمام جزایر ارزشمند و زیستگاه‌های حساس و آسیب‌پذیر و پارک ملی منطقه و جزایر مرجانی وجود دارد. یک لکه به ابعاد حدود 100 کیلومتر مربع در حال پراکنده شدن در منطقه است و درصورتی‌که نشت سوخت کشتی در کف دریا هم به آن اضافه می‌شود علاوه بر ماهیان کف‌زی، صنایع غذایی و صنعت ماهیگیری منطقه را با تهدید مواجه می‌کند.
