گیاهان بومی ایلام در خطر تاراج

رمضان نوری | ایلام –خبرنگار:


استان کوهستانی ایلام با یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار جنگل و مرتع دارای حدود هزار گونه گیاهی است. طبق آخرین بررسی‌های انجام شده از سوی مسئولان منابع طبیعی ۳۳۰ گونه از گیاهان موجود در استان خواص دارویی دارند. باید از ظرفیت خدادادی گیاهان بومی برای اشتغال و رفع محرومیت استان استفاده کرد، اما اکثر این گیاهان توسط دامداران و کشاورزان چیده و به صورت خام به دیگر مناطق کشور فروخته می‌شوند.

برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی استان تبعات متعددی همچون نابودی و منقرض شدن آنها دارد و کارشناسان و مسئولان می‌گویند اگر جلوی این کار گرفته نشود، روزی خواهد رسید که مراتع استان خالی از گیاهان ارزشمند دارویی شود. از سوی دیگر، نبود صنایع تبدیلی و کارخانه‌های فرآوری در استان موجب شده است که گیاهان دارویی بومی استان به صورت خام عرضه شوند، آن هم به استان‌های دیگر؛ استان‌هایی که می‌توانند گیاهان بومی ایلام را با نام و برند خود به بازار عرضه کنند.


اشتغالزایی با گیاهان دارویی

یک کارشناس مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار می‌کند: ایلام با پوشش گیاهی و جنگل‌های انبوه و مراتع فراوان، ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به قطب صنعت دارویی و درمانی کشور دارد. «عباس آزادی» می‌افزاید: کاشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی در استان توجیه فنی، اقتصادی و اجتماعی خوبی دارد به طوری که هر تن گیاه دارویی حداقل برای ۷۸ نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد می‌کند.

وی می‌گوید: به نظر می‌رسد برنامه‌های توجیهی اقتصادی و اجتماعی برای معرفی هرچه بیشتر ظرفیت ایلام به منظور اقناع مدیران کشوری در جهت تبدیل این استان به قطب گیاهان دارویی کشور باید تدوین شود. آزادی با اشاره به این‌که جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای ایجاد زیرساخت‌هایی مثل کارخانه فرآوری و صنایع تبدیلی این گیاهان ضروری است، بیان می‌کند: نیاز است اعتباراتی برای اجرای طرح‌های پایلوت و پژوهشی در زمینه گیاهان دارویی به استان اختصاص پیدا کند.وی ادامه می‌دهد: ساخت و تجهیز آزمایشگاه‌های کاملا مدرن و پیشرفته با استانداردهای جهانی و به‌کارگیری تکنولوژی جدید و مکانیزه کردن مزارع گیاهان دارویی به جای برداشت‌ سنتی از دیگر نیازهای بخش گیاهان دارویی در استان است.


راه‌اندازی رشته‌های گیاهان دارویی در دانشگاه ایلام

رئیس دانشگاه ایلام نیز به خبرنگار همشهری می‌گوید: برای توسعه گیاهان دارویی در استان و بالفعل کردن این ظرفیت نیاز است به صورت علمی کار کنیم. «محمدعلی اکبری» می‌افزاید: در همین زمینه پژوهشکده گیاهان دارویی و معطر در دانشگاه ایلام افتتاح شده است و به زودی رشته‌های متناسب با گیاهان دارویی در این دانشگاه راه‌اندازی می‌شود.

وی اظهار می‌کند: با توجه به ظرفیت‌ استان در زمینه گیاهان دارویی، یکی از اولویت‌های مهم در فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه ایلام، در حوزه منابع طبیعی و گیاهان دارویی است. اکبری می‌گوید: دانشجویانی که همزمان با تحصیل در دانشگاه اندوخته علمی در زمینه گیاهان دارویی پیدا می‌کنند، این دانش را در قالب یک ایده تخصصی به پارک علم و فناوری ارائه می‌دهند. ایده آنها در این پارک به محصولی تبدیل می‌شود که باعث افزایش ارزش افزوده خواهد شد.


احداث کارخانه برای هرگونه گیاه دارویی

همچنین، مدیر منابع طبیعی شهرستان دره‌شهر در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری بیان می‌کند: کبیرکوه واقع در استان ایلام که بخشی از آن در شهرستان دره‌شهر قرار دارد، بزرگ‌ترین منبع گیاهان دارویی در استان است. «آرش مزبانی» ادامه می‌دهد: آویشن، هفت‌تخمه، په‌گل، گل‌گاوزبان، تشنه‌داری، خارشتر و شیرین‌بیان از مهم‌ترین گیاهان دارویی استان ایلام هستند که می‌توان برای هر یک از آنها یک کارخانه فرآوری و صنایع تبدیلی راه‌اندازی کرد.

وی می‌گوید: بیش از هزار گونه گیاهی در استان ایلام شناسایی شده است که 330 گونه از این تعداد خواص درمانی و دارویی دارند. مزبانی اظهار می‌کند: متاسفانه سرمایه‌گذار بخش خصوصی در استان برای این کارها در استان وجود ندارد و هنوز در مناطق استان این‌گونه صنایع شکل نگرفته است. این مسئول می‌افزاید: در صورت راه‌اندازی کارخانه فرآوری گیاهان دارویی می‌توان برای جوانان زیادی در استان شغل ایجاد کرد. البته باید مطالعات و پژوهش بیشتری روی این گیاهان انجام داد و از آن به تولید سرمایه رسید.


توسعه اقتصادی استان

مزبانی می‌گوید: از مرحله برداشت از طبیعت گرفته تا مرحله اهلی کردن گیاهان دارویی با کاشت آنها و نیز فرآوری در کارخانه، چاپ بروشور و کتابچه، تهیه جعبه و پخش می‌توانند در زمینه اشتغالزایی و توسعه اقتصادی استان موثر باشند. وی بیان می‌کند: وجود اقلیم مناسب در 2 بخش گرمسیری و سردسیری، مراتع وسیع و فارغ‌التحصیلان رشته‌های زیرمجموعه کشاورزی جویای کار قابلیت‌های مناسبی را برای سرمایه‌گذاری در زمینه کشت گیاهان دارویی در استان ایلام فراهم کرده است که می‌تواند به تولید و اشتغال کمک کند. مدیر منابع طبیعی دره‌شهر ادامه می‌دهد: هم‌اکنون در اراضی شیبدار استان کشت گیاهان دارویی مانند گل محمدی و گل نرگس توسط خود مردم در حال انجام است.


حمایت از سرمایه‌گذاران

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان ایلام نیز در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: از هرگونه سرمایه‌گذاری در زمینه ظرفیت‌های استان مانند گیاهان دارویی استقبال و حمایت می‌کنیم. «شکرالله شیرخانی» با بیان این‌که تسهیلات لازم در اختیار سرمایه‌گذاران این بخش قرار می‌گیرد، می‌افزاید: تاکنون از طرح‌های مختلفی در زمینه کشت گیاهان دارویی در مناطق روستایی استان حمایت شده است. شیرخانی تاکید می‌کند: هدف مسئولان استان اشتغالزایی است. گیاهان دارویی ظرفیت عظیمی برای ایجاد اشتغال در استان دارند و قطعا این بخش مورد حمایت مسئولان استان است.