در حالی که اسباب‌بازی‌فروشی‌ها به تصرف شخصیت‌های کارتونی غربی درآمده، به همت صنعتگران بومی، عروسک اردبیل با قدمت بیش از ۱۰۰ سال باززنده‌سازی شده است.
به گزارش تسنیم، در تاریخ منطقه آذربایجان شمار قابل توجهی از بازی‌های بومی و محلی با اسباب‌بازی‌های متنوع مشاهده می‌شود که دانش و معلومات آن مکتوب نشده اما سینه به سینه منتقل شده است.
در این میان عروسکی دیده می‌شود که زمانی دوست دخترکان اردبیلی بوده و با آن بازی کردن نشاط وصف‌ناپذیری را برای کودک رقم می‌زد؛ عروسکی که با آمدن پلاستیک‌های بزک‌کرده غربی رو به فراموشی سپرده شد. گلین‌بالا که ساده بود و همبازی صمیمی دخترکان، به واسطه غفلت در حفظ آن تمامی بازی‌ها، شعرها و لالایی‌هایش فراموش شده است.
مطالعه 3 ساله سرنوشت یک عروسک
یکی از صنعتگران اردبیلی حوزه عروسک‌سازی 3 سال در مورد گلین‌بالا مطالعه کرد و توانست با کهنسالان درباره ساخت این عروسک و بازی‌های آن تبادل نظر کند. گلین‌بالا به تعبیر «رباب فیضی‌زاده» یکی از عروسک‌های اصیل با بیش از 100 سال قدمت است که مادربزرگ‌ها و مادران بازی با آن را به یاد دارند و به صورت کامل با فرهنگ بومی منطقه آمیخته است.
وی که مطالعات خود را از روستای محل سکونتش یعنی دمیرچی خرابه‌سی در منطقه خروسلوی بیله‌سوار آغاز کرده، معتقد است هرچند گلین‌بالا یک عروسک ساده با مصالح چوب و پارچه است اما نماد زن عشایر بوده و در بازی‌ها و لالایی‌های خود نیز گوشه‌ای از باورها، سنت‌ها و فرهنگ منطقه را بیان می‌کند.
این صنعتگر معتقد است گلین‌بالا ارزش و جایگاه ویژه‌‌ای در بازی کودکان داشته و دختربچه‌ها این عروسک را از یکدیگر امانت می‌گرفتند و شبی در خانه خود می‌خواباندند. بازی بچه‌ها با گلین‌بالا، به خصوص بعد از بازگشت از دروی مزارع، انجام می‌شد و به نوعی سرگرمی اصلی دختربچه‌ها به شمار می‌رفت.
عروسک اردبیل ملی شد
اهمیت گلین‌بالا و مطالعات 3 ساله موجب شد این عروسک در نهایت در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت ملی برسد. معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در این باره اظهار می‌کند: به منظور احیای این عروسک، مهارت ساخت آن در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسیده است.
«ملکه گلمغانی‌زاده» می‌گوید: با ثبت ملی می‌توان تولید انبوه را دنبال کرد و علاوه بر اشتغال‌زایی برای صنعتگران، این اسباب‌بازی را به صورت گسترده به کودکان ایران‌زمین معرفی کرد. در ماه‌های اخیر تولید گسترده گلین‌بالا آغاز و با استقبال کودکان مواجه شده است. صنعتگران معتقدند معرفی مطلوب این عروسک می‌تواند اسباب‌بازی‌های غربی را که با فرهنگ ما تناسب ندارند، به حاشیه براند.
بازگشت عروسک صد ساله به ویترین مغازه‌ها
معاون اداره کل میراث فرهنگی استان: با ثبت ملی گلین‌بالا تولید انبوه این عروسک آغاز می‌شود
در همینه زمینه :
