گزارش
راه ناهموار کوچ‌نشینی
زندگی عشایر خراسان جنوبی در کمبود امکاناتی چون برق، راه آسفالت و مدرسه به‌سختی می‌گذرد
زندگی عشایر و آداب و رسوم آنها هرچند از زیبایی‌های خاصی برخوردار است اما نبود امکانات اولیه و به انجام نرسیدن وعده‌ها در برخی نقاط خراسان جنوبی موجب سختی زندگی آنها شده است. به گزارش مهر، از روستای شاخن بیرجند 10 کیلومتر که به سمت دشت و کوه برویم منظره‌های زیبا و چشم‌نواز از زندگی مردمانی می‌بینیم که با همت بی‌نظیر در فصل‌های سرد و گرم سال با قشلاق و ییلاق برای یافتن چراگاه دام خود تلاش می‌کنند و بخشی از چرخ اقتصاد جامعه را می‌چرخانند.
بی‌شک دیدن منظره زیبا و فرح‌بخش چادرهای عشایر، دام‌های رهاشده در دشت‌های سرسبز، کودکانی که بدون ترس از خطرات زندگی شهری به تفریح و بازی مشغولند برای انسان آرامش‌بخش است. کمی که در کنارشان باشیم درمی‌یابیم که مهمان‌نوازی با زندگی عشایری عجین شده است و با همه داشته‌های خود از مهمان خویش پذیرایی می‌کنند و در اکرام وی سنگ تمام می‌گذراند. پای صحبت این عشایر مهمان‌نواز می‌نشینیم و از آنان می‌خواهیم که از زیبایی‌ها و سختی‌های زندگی عشایری برایمان بگویند. بانوی عشایری که «فاطمه اللهیاری» نام دارد، گفت: زندگی در طبیعت و دشت به دلیل هوای پاکیزه و استفاده از مواد غذایی طبیعی بسیار خوب است، اما همه همین زیبایی‌ها را می‌بینند و به سختی‌هایی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم توجه ندارند.
بارندگی برای ما مصیبت است
اللهیاری اظهار کرد: جاده ما تا روستای شاخن خاکی است و این وضعیت در موقع بارندگی یعنی مصیبت، چراکه نمی‌توانیم با دام‌های خود از جاده گلی بگذریم. این بانوی عشایر ادامه داد: در موقع بارندگی مجبوریم پیاده و با سختی فراوان مسیر را طی کنیم و این در شرایطی است که فرزندان ما در مدرسه روستا تحصیل می‌کنند. «قلی‌پور» از دیگر عشایر منطقه گفت: در سال‌هایی که بارندگی بسیار خوب است ما از ۱۴ فروردین تا اواسط اردیبهشت‌ماه به منطقه زیرکوه می‌رویم و زندگی‌مان را این‌گونه می‌گذرانیم. وی با اشاره به این‌که همه این ییلاق و قشلاق‌ها برای یافتن چراگاه دام و برای تولید گوشت و سایر محصولات دامی است، افزود: اگر منطقه ما یک شرکت تعاونی مستقل برای فروش محصولات داشته باشد، بی‌شک از لحاظ درآمدی برای ما بهتر خواهد بود.
محصولات را خرده‌فروشی می‌کنیم
قلی‌پور بیان کرد: در حال حاضر محصولات خود را بیشتر به صورت خرده می‌فروشیم که سبب می‌شود درآمد چندانی نداشته باشیم. «صغری غمین» از دیگر بانوان عشایر منطقه دهستان شاخن با اشاره به مشکل برق عشایر منطقه گفت: تا چاه عمیق برق آمده است ولی اگر تا چادرهای ما برق‌رسانی شود از جهات مختلف مانند نگهداری محصولات بهتر خواهد بود. وی نیز به مشکل راه و جاده خاکی اشاره کرد و افزود: فرزندان ما در روستای شاخن به مدرسه می‌روند در حالی که در فصل زمستان رفت‌وآمد در این جاده گلی بسیار سخت و طاقت‌فرساست.
شب‌ها و نور چراغ دستی
غمین توضیح داد: این خاکی بودن راه موجب افزایش گردوخاک منطقه شده است و نبود برق تا چادرها در این روزگار ما را مجبور به استفاده از چراغ دستی در هنگام شب می‌کند. با این بی‌برقی در صورت نیاز به نگهداری محصولاتی در یخچال به روستای شاخن می‌رویم و در آنجا محصول را در یخچال به امانت می‌گذاریم. این بانوی عشایر تصریح کرد: تولیدات ما کشک، شیر، ماست، دوغ، قره‌قروت و گوشت است که بیشتر به صورت خرده به مشتریان خانگی می‌فروشیم در حالی که داشتن شرکت تعاونی مستقل در این زمینه به ما کمک بسیاری می‌کند. نکته قابل تأمل این است که خواست و درد دل عشایر نه برای داشتن امکانات ویژه، بلکه برای برخورداری از امکانات اولیه یک زندگی معمولی نظیر برق و راه آسفالت است. آسفالت راهی که فرزندان آنان را به محل تحصیل علم می‌رساند.
«حسین حسین‌پور» مدیر کل عشایر خراسان جنوبی در زمینه برنامه‌های در نظر گرفته شده برای رفع مشکلات عشایر خراسان جنوبی و منطقه شاخن گفت: شکل‌گیری شرکت تعاونی عشایری یک سری ضوابط دارد. برای ارائه خدمات به حوزه عشایری منطقه معذوریتی نداریم، چراکه شرکت تعاونی عشایری داریم که حوزه شهرستان خوسف و بیرجند (منطقه شاخن در این محدوده است) را از منظر خدمت‌رسانی تحت پوشش قرار می‌دهد. وی افزود: اگر ظرفیت، سرمایه و تعداد افراد متقاضی به حد مطلوب برسد، امکان تشکیل شرکت تعاونی مستقل برای عشایر منطقه وجود دارد تا در آن زمان خرید نهاده‌ها را نیز داشته باشند.
برق‌رسانی خورشیدی به جامعه عشایر
مدیر کل عشایر خراسان جنوبی با اشاره به این‌که موضوع برق‌رسانی به چادرهای عشایری در دستور کار است، گفت: تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان امور عشایر ایران با شرکت توزیع نیروی برق به امضا رسیده است که در خراسان جنوبی اجرای این تفاهم‌نامه را رصد می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: با این پیگیری‌ها امیدواریم بتوانیم براساس نیاز جامعه عشایری خراسان جنوبی از طریق پنل‌های خورشیدی برق مورد نیاز مردم را تأمین کنیم. حسین‌پور افزود: از طریق مالیات بر ارزش افزوده که از محل حوزه فرمانداری شهرستان‌ها در اختیار ماست برق خورشیدی برخی از مناطق عشایری را تامین کرده‌ایم و امیدواریم برای سایر مناطق نیز این اتفاق رخ دهد.
مدیر کل امور عشایری خراسان جنوبی یادآور شد: با توجه به قول فرماندار بیرجند در صورت تأمین اعتبار فاز یک جاده منطقه را پیگیری می‌کنیم. عشایر از کم‌توقع‌ترین مردمان این سرزمین هستند که طبیعت بی‌نظیر و آب‌وهوای سالم و تمیز و محصولات طبیعی آنان را از امکانات مصنوعی زندگی شهری بی‌نیاز کرده است. انصاف حکم می‌کند که برای اجرایی شدن درخواست‌های اولیه آنان نهایت تلاش را داشته باشیم.
