زخم چرخ آفرود بر پیکر طبیعت

اشکان جهان‌آرای | ساری-خبرنگار 


آسیب‌هایی که به طبیعت وارد می‌شوند یکی، دو تا نیستند. از برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز گرفته تا آلودگی‌های گوناگون به پیکره طبیعت فشار وارد می‌کنند. به این موارد در سال‌های اخیر یک تفریح آسیب‌زای پرهیجان نیز اضافه شده است؛ آفرود. 

چند سال است که خودروهای شاسی‌بلند حضورشان در شمال کشور به‌ویژه مازندران بیشتر به چشم می‌خورد؛ خودروهایی که با افزایش ارتفاع و اضافه شدن برخی تجهیزات سر و شکلی متفاوت به خود گرفته‌اند.

 این خودروها که در اصطلاح به آنها آفرود گفته می‌شود طی سال‌های اخیر با ورود به مناطق بکر طبیعت مازندران، مسیرهایی ایجاد کردند که به مرور به عنوان مسیرهای همیشگی آفرودی شناخته شدند و همین حضورشان آسیب‌های متعددی به طبیعت وارد کرده است. 

از بین رفتن پوشش گیاهی، ناامن شدن مناطق بکر جنگلی و کوهستانی برای حیات‌وحش، ایجاد مسیرهای دسترسی به اعماق طبیعت و افزایش حضور علاقه‌مندان به این شکل از تفریح در طبیعت و برپا کردن آتش در مناطق جنگلی صعب‌العبور، تخریب آبراهه‌های طبیعی موجود در جنگل‌ها و مراتع برخی از تهدیدها و آسیب‌های حضور خودروها و تورهای آفرودی در طبیعت مازندران هستند. 

هرچند برخی از این گروه‌ها با وجهه‌ای محیط‌زیستی در طبیعت حاضر می‌شوند و تلاش می‌کنند بدون برجا گذاشتن زباله، منطقه را ترک کنند، اما آسیب ردی که از چرخ خودروهای آنان و تقلای این خودروهای تقویت شده برای عبور از بعضی نقاط برجا می‌ماند، گاهی به مراتب بیشتر از زباله‌هاست.

 ضمن این‌که همه این گروه‌های ماجراجو چنین دیدگاه‌های محیط‌زیستی و طبیعت‌دوستانه‌ای ندارند و بسیاری از آنها صرفا با هدف تجربه هیجانی متفاوت از رانندگی وارد جنگل‌ها و طبیعت مازندران می‌شوند. 


اعلام برائت هیات اتومبیلرانی 

رئیس هیات اتومبیلرانی و موتورسواری مازندران در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که هیچ‌کدام از این خودروها زیر نظر هیات اتومبیلرانی استان یا فدراسیون اتومبیلرانی نیستند، گفت: خودروهای آفرودی از نظر ما عبارتند از خودروهای شاسی‌بلند دارای ویژگی‌های خاص که برای مسابقات مختلف داخلی و بین‌المللی اعزام می‌شوند.

 برای مثال جمعه همین هفته (31 خرداد) مسابقات آفرود قهرمانی کشور قرار است به میزبانی قزوین برگزار شود که تیم آفرود مازندران نیز در این مسابقات حضور دارد. 

خودروهای زیر نظر هیات اتومبیلرانی هم به دلیل خاص بودن و قیمت بالایی که دارند معمولا تا محل مسابقات با تریلی انتقال داده می‌شوند و در جاده تردد نمی‌کنند. 

«علی یگانگی» اظهار کرد: این خودروها که طی چند سال اخیر در مازندران و عرصه‌های منابع طبیعی بیشتر به چشم می‌خورند و با نام آفرود در جامعه شناخته می‌شوند، زیر نظر هیات نیستند و معمولا به صورت مستقل با هماهنگی‌های خودشان تورهایی را تشکیل می‌دهند.

 علاوه بر این‌که این تورها ارتباطی به هیات اتومبیلرانی استان و فدراسیون مربوطه ندارند، این خودروها و رانندگانشان هم عضویتی در این مجموعه ورزشی ندارند. 

وی از ارائه گزارش این هیات به نهادهای مربوطه در مورد بی‌ارتباط بودن آنها با هیات اتومبیلرانی خبر داد و بیان کرد: پارسال با اداره کل منابع طبیعی مازندران و امسال هم با اداره کل ورزش و جوانان استان در این زمینه مکاتبه داشتیم و خواستیم که برای پیگیری ماجرا و جلوگیری از فعالیت بی‌ضابطه این گروه‌ها اقدام کنند. 

حدود یک ماه پیش جلسه‌ای در بخشداری سوادکوه برگزار شد. در جلسه فیلمی به دستمان رسید که نشان می‌داد گروهی از همین افراد با حضور در مناطق بکر اقدام به روشن کردن آتش کردند و پس از رفتن هم آتش را خاموش نکردند. در همان جلسه هم اعلام کردیم که این گروه‌ها ارتباطی به ما ندارند. 

عضو شورای سیاست‌گذاری فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری ایران با بیان این‌که این مشکل در سایر استان‌ها نیز وجود دارد، گفت: در شورای سیاست‌گذاری فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری کشور نیز این موضوع را مطرح کردیم و مسئولان هیات‌های سایر استان‌ها نیز نسبت به آن انتقاد داشتند.

 هیات اتومبیلرانی موضوع را به نهادهای مربوطه ارجاع داده است. باز هم اعلام می‌کنیم که اعضای این هیات هرگز فعالیتی که سبب تخریب طبیعت شود، انجام نمی‌دهند. 

یگانگی ادامه داد: اداره کل منابع طبیعی مازندران و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان باید با این گروه‌ها برخورد کنند. این موضوع در گیلان و مازندران بیشتر به چشم می‌خورد. فعالیت و تبلیغ در فضای مجازی سبب شده که از استان‌های مختلف برای حضور در عرصه‌های منابع طبیعی حضور ‌یابند. 

تعداد مناطقی که مورد توجه گروه‌های آفرودی یا سافاری قرار می‌گیرد رو به افزایش است. از شرق تا غرب مازندران و البته به‌ویژه در مناطق شرقی استان به دلیل شیب کمتر، مناطق گوناگونی وجود دارند که به عنوان مقصد سفر آفرودی‌ها انتخاب می‌شوند.

 هفته گذشته یک گروه آفرودی در ارتفاعات بیش از 2700 متری سوادکوه و مرز مازندران و سمنان که منطقه‌ای کاملا صعب‌العبور است کمپ ایجاد کرده بودند و این یعنی به واسطه فعالیت این گروه‌ها، دورترین نقاط طبیعت مازندران هم دیگر در امان نیستند. 

طرح موضوع در شورای ترافیک 

مسئولیت برخورد یا دست‌کم سازماندهی این تورهای آفرودی هنوز مشخص نیست که با کدام نهاد است و در حالی که مجوزی برای آنها صادر نمی‌شود، هر هفته تعداد زیادی از این خودروها در دل طبیعت بکر مازندران حضور می‌یابند و زخم‌های حضورشان را برجا می‌گذارند. 

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی مازندران معتقد است اگر ضرورتی برای برخورد قانونی با این خودروها و رانندگانشان وجود دارد، باید به صورت قانون و مصوبه ابلاغ شود. 

سرهنگ «علیرضا قدمی» با بیان این‌که پلیس راهور به این خودروها به عنوان وسایل نقلیه نگاه می‌کند و در صورتی که تخلف رانندگی داشته باشند با آنها برخورد می‌شود، گفت: اگر این خودروها در مسیرهای اصلی و فرعی مرتکب تخلفی شوند یا شرایط فنی و ظاهری‌شان مصداقی از تخلف‌های قانونی را داشته باشد قطعا با آنها برخورد می‌شود، اما پلیس راه در مورد آسیب رساندن به طبیعت و محیط‌زیست نمی‌تواند به صورت مستقیم ورود کند. مگر این‌که مصوبه‌ای ابلاغ شود تا بر اساس آن به عنوان مجری قانون وارد عمل شویم. 

وی افزود: تاکنون در شورای ترافیک استان هیچ درخواستی از سوی ادارات کل منابع طبیعی و حفاظت محیط‌زیست مبنی بر تعیین تکلیف این گروه‌های آفرودی مطرح نشده است. 

موضوع ابتدا باید توسط نمایندگان این ادارات در شورای ترافیک مطرح شود و پس از این‌که جلوگیری از حضور آنان در مناطق مشخص به مصوبه شورای ترافیک استان تبدیل شد، پلیس راهور به وظیفه قانونی خود عمل می‌کند. 

به هر شکل خودروهای آفرودی در حال آسیب زدن به طبیعت مازندران هستند و هر سال نیز مسیرهای جدیدتری در طبیعت زخمی استان برای ورود این خودروها باز می‌شود، اما نه مجوزی برای آنها صادر می‌شود و نه فعالیتی برای ساماندهی این سفرهای متفاوت طبیعی صورت گرفته است. 

کمترین اقدام ممکن می‌تواند مشخص کردن چند مسیر ثبات پس از ارزیابی‌های محیط‌زیستی برای حضور این تورهای آفرودی باشد تا هم نیاز علاقه‌مندان به این تفریح پرهزینه و پرهیجان برآورده شود و هم آسیب به طبیعت مازندران زیر چرخ‌های این خودروها بیشتر نشود.