کمبود امکانات در بازارچه مرزی ریمدان

سیدامیرحسین عظیمی|  خبرنگار:


ایران و پاکستان 5 سال پیش، در اردیبهشت 93، توافق کردند میزان مبادلات تجاری خود را تا 5 میلیارد دلار بالا ببرند. این افزایش مبادلات تجاری در واقع راهی برای توسعه و به گواه تحلیلگران بهانه‌ای برای امن کردن مرز بوده است. مرز 900 کیلومتری ایران و پاکستان یکی از ناپایدارترین مرزهای ایران به‌حساب می‌آید. 

تقویت بازارچه‌های مرزی در توافق 5 سال پیش ایران و پاکستان بارها تاکید و تایید شد تا راهی برای امن کردن مرز و تبدیل آن از تهدید به فرصت شود؛ علاوه بر آن پاکستان چشم به نفت، مواد فرآوری‌شده معدنی و محصولات پتروشیمی ایران دارد و خواهان واردات این محصولات است، در مقابل ایران نیز در شرایط فعلی به‌شدت به دام تولیدی پاکستان نیازمند است. 
بازارچه‌های مرزی مشترک دوطرف که در توافق 5 سال پیش بر ایجاد آن‌ها تاکید شد، هرچند در چند سال اخیر افزایش پیدا کرد، به‎دلیل نبود و کمبود زیرساخت آنچنان عملیاتی نشده است. 


افزایش بازارچه‌های مرزی

مدیر کل بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان می‌گوید: در 5 سال گذشته تعداد بازارچه‌های مرزی رسمی و بین‌المللی دو طرف از تنها یک بازارچه میرجاوه به 5 بازارچه ریمدان در شهرستان چابهار، دوکوهک و جالق در شهرستان سراوان، پیشین در شهرستان سرباز و خود میرجاوه در شهرستان میرجاوه افزایش پیدا کرده است. 

«کورش محمدی» می‌افزاید: در تلاشیم زیرساخت‌های این بازارچه‌ها توسعه پیدا کند تا بتوانیم میزان صادرات و واردات را افزایش دهیم. از میان 5 بازارچه موجود، ریمدان به‌صرفه‌ترین گذرگاه و بازارچه مرزی به‌حساب می‌آید. ریمدان در 120 کیلومتری شرق چابهار، فاصله کوتاه‌تری تا مراکز تجاری‌اقتصادی پاکستان دارد. این بازارچه تا قلب تجارت پاکستان یعنی «کراچی» حدود 700 کیلومتر و تا قطب آینده تجارت پاکستان یعنی «گوادر» حدود 89 کیلومتر فاصله دارد. علاوه‌بر آن دسترسی ریمدان به مراکز تجاری پاکستان به گواه تاجران از نقاط امن ایالات بلوچستان پاکستان می‌گذرد. مدیر بازارچه مرزی ریمدان می‌گوید: این بازارچه از سال 1387 در هیات دولت تصویب شده و شروع به‌کار کرده است، اما پس از توافق ایران و پاکستان، این بازارچه در سال 95 مورد تایید پاکستان قرار گرفته و بازارچه بین‌المللی رسمی شده است. 

«عبدالسلیم هوت» در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: در سال‌های اولیه فقط واردات دام از پاکستان به ریمدان صورت می‌گرفت، به مراتب در سال‌های اخیر پس از رسمی شدن و توسعه زیرساخت، صادرات غالب ‌بر واردات شده است. 
وی می‌افزاید: درسال 97، ما از این بازارچه علی‌رغم تمایل تجار دو طرف به واردات دام، به‌دلیل مشکلاتی که دولت پاکستان داشت وارداتی نداشتیم و صرفاً تبادلات بازارچه صادرات بوده است؛ همچنین در سال 97 نیم میلیارد تومان صادرات از بازارچه صورت گرفته است. 

وی با تشریح اقلام صادراتی می‌گوید: علاوه بر سوخت مرزنشینان، سیمان، قیر، میلگرد، کرینکر و مواد غذایی و دوغ نیز از دیگر محصولات صادراتی بوده که از ریمدان به پاکستان در سال گذشته صادر شده است. این محصولات با 6724 کامیون از شهرهایی مانند بیرجند، یزد، اصفهان، شیراز و زاهدان به ریمدان حمل و صادر شده‌اند؛ همچنین درصدد هستیم امسال با توجه به نیاز مبرم کشور واردات دام از ریمدان را از سر بگیریم. 


نبود زیرساخت 

مدیر بازارچه مرزی ریمدان تاکید می‌کند: صرفه اقتصادی ریمدان نسبت به بازارچه‌های دیگر فاصله کوتاه آن با مراکز تجاری پاکستان و پایین آمدن هزینه‌های حمل‌و‌نقل برای تجار است که تاجران به همین دلیل ترجیح می‌دهند کار صادرات و واردات را از این مرز انجام دهند. 

هوت ادامه می‌دهد: پاکستان به‌دلیل موقعیت امن و به‌صرفه ریمدان به‌شدت تمایل به توسعه آن دارد، از سال 95 زیرساخت‌هایی که پاکستان در آن طرف مرز مستقر کرده نشان از عزم جدی برای مبادلات است. تاسیسات و تجهیزاتی که پاکستان در بازارچه مرزی خود مستقر کرده بیشتر از ایران است. علاوه بر آن شرکت‌های برند مسافری و تجاری آن همچون الممتاز و جاویدکوچ در آن طرف مرز مستقر هستند. 
وی می‌گوید: علی‌رغم تاکید تجار و پاکستان برای توسعه مبادلات، زیرساخت‌های طرف ایران مناسب و کافی نیست. بازارچه ریمدان 4 سال پس از بین‌المللی شدن همچنان از نبود و کمبود زیرساخت‌های اولیه‌ای مانند شبکه آب، شبکه برق و جاده‌های دسترسی رنج می‌برد. 

مدیر بازارچه مرزی ریمدان می‌گوید: سال 95، 5/1میلیارد تومان صرف توسعه بازارچه شده است که مهم‌ترین اقدام آن دسترسی بازارچه به فیبر نوری و شبکه تلفن است تا کار صادرات و واردات سرعت گیرد. تا پیش از این صادرات از بازارچه به‌دلیل نبود تلفن به کندی پیش می‌رفت. همچنین نماینده گمرک به‌دلیل نبود اینترنت مجبور بود برای هر کامیون 120 کیلومتر از چابهار بیاید، کامیون را بازدید کند و دوباره برگردد و اسناد گمرکی را صادر و تأیید کند.


گلایه تاجران از کمبود زیرساخت‌ها 

یکی از تجار بازارچه ریمدان می‌گوید: بعد از گذشت 4 سال همچنان نماینده نهادهایی که کار صادرات و واردات را انجام می‌دهند در ریمدان مستقر نیستند. تجار ایران و پاکستان به‌دلیل نزدیکی ریمدان به مراکز تجاری پاکستان به‌شدت علاقه‌مند به واردات مرکبات به‌ویژه انبه از این کشور هستند، اما به‌دلیل مستقر نبودن نماینده حفظ نباتات نمی‌توانیم مرکبات وارد کنیم. 

 «انور هوت» در گفت‌وگو با همشهری می‌افزاید: مرکبات وارداتی ایران از پاکستان در حال حاضر از مرز پیشین وارد می‌شود که به‌دلیل فاصله زیادتر پیشین نسبت به ریمدان به مراکز تجاری پاکستان، موجب بالارفتن چندین برابری قیمت برای مصرف‌کننده می‌شود. 

این تاجر ادامه می‌دهد: زیرساخت‌های دیگر بازارچه نیز تعریفی ندارد؛ علی‌رغم آن‌که با پیگیری تجار برق بازارچه وصل شده، مرتباً شاهد سوختن ترانس و قطع برق بازارچه برای ساعت‌ها و روزها هستیم. علاوه ‌بر آن بازارچه هنوز شبکه آب، پایانه باری و مسافری و حتی محوطه‎سازی مناسب ندارد. 
هوت تاکید می‎کند: اصلی‌ترین مشکل بازارچه در حال‌ حاضر جاده‌های خراب، فاقد شانه و باریک منتهی به آن است که موجب دل‌زدگی تجار می‌شود. کرایه متوسط ماشین‌ها از مرکز ایران 7 میلیون تومان است و چندین برابر بیشتر از حد معمول پای تجار می‌افتد و این در حالی است که پاکستان علی‌رغم محدودیت‌های خود به‌دلیل عزم راسخ برای توسعه مبادلات و امن کردن مرز، جاده‌های منتهی به ریمدان را توسعه و تجهیز کرده است. 

وی با بیان این‌که در حال حاضر 7 تاجر بومی در مرز مشغول تجارت هستند، می‌گوید: ما مرزنشینانِ بحران‌دیده از خشکسالی تنها امیدمان همین ریمدان است؛ 20 سال است در بلوچستان خشکسالی شده و کشاورزی و دامداری از بین رفته، دلخوشی ما تجارت و رونق در ریمدان است. مسئولان لطفاً به ریمدان برسند و فقط وعده و وعید ندهند.