باز هم وعده اصلاح ساختار اقتصاد

محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور دیروز گفت: شرایط سخت فرصت خوبی برای اصلاحات ساختاری است و هم‌اکنون فرصتی است که ما به فعالان بنگاه‌های اقتصادی کمک کنیم، تاب‌آوری کنند، چون به عقیده بسیاری از کارشناسان، اگر ما 9‌ماه باقیمانده سال پیش رو را بگذرانیم، دشمن از ادامه فشارها ناامید خواهدشد.

اگر مردم فراموش کرده باشند، روزنامه‌نگاران خوب به یاد دارند که تقریبا 2دهه است که دولت‌ها مدام از جراحی اقتصادی سخن می‌گویند و همه را به تحمل و صبر دعوت می‌کنند. هنوز تیتر روزنامه‌های چاپ شده دولت قبلی در آرشیو‌ها موجود است که دولتمردان از جراحی بزرگ در اقتصاد سخن گفته بودند اما پرسش این است که کدام یک از این وعده‌ها محقق شده است.

ماجرا این است که بخش بزرگی از مشکلات امروز نه ناشی از تحریم‌ها بلکه ناشی از بی‌تدبیری سال‌های گذشته است که رانت را گسترده کرده و موجب شده ساختار اقتصادی ایران روزبه‌روز بیمار‌تر شود؛ به همین دلیل است که اغلب اقتصاددانان گام نخست جراحی اقتصادی را حذف رانت می‌دانند و معتقدند تا نظام یارانه‌ای که فقط به‌نفع عده‌ای خاص کار می‌کند، حذف نشود سخن گفتن از اصلاح ساختار اقتصادی گزافه‌گویی است. نسخه اقتصاددانان جلوگیری از سرکوب قیمت‌ها و آزاد‌سازی‌ اقتصادی است اما پرسش این است که دولتمردان تا چه حد اراده و شجاعت این آزاد‌سازی‌ اقتصادی را دارند؟ آیا آنها قادرند افرادی که از نظام توزیع یارانه بهره‌های کلان می‌برند، پس بزنند؟

اگر دولتمردان قدری کتاب‌های اقتصادی را ورق بزنند متوجه می‌شوند مبارزه با این رانت که گام نخست جراحی اقتصادی است راه‌حل اقتصادی دارد و نباید آن را در سیاست یا فرهنگ جست‌وجو کرد. این بیماری است که در بسیاری از کشور‌ها وجود داشته و تا زمانی که این بیماری درمان نشود سخن گفتن از شرایط خوب در آینده چندان محلی از اعراب ندارد.