هنر روایت تلخیها برای کودکان
محمدرضا شمس/ نویسنده داستانهای کودک و نوجوان
جهان ما پراز وقایع و اخبار ناخوشایند است. بهخصوص در روزگار ما که از هرگوشهای از دنیا غریو جنگ و آشوب بلند است. این همه سختیها و تلخیهایی نیست که بشر با آن مواجه است. بیماریهای لاعلاج، جدایی، طلاق، ناسازگاریها و بیمهریها. اما به جز مصایبی که بشر خود برای خویش رقم میزند، بلایایی هم هستند که یا انسان در وقوع آنها نقش ندارد یا نقش او در این رخدادها غیرمستقیم است. سیل، زلزله، آتشفشان، سونامی، گردباد و... . به هر رو کودکان چه بخواهیم یا نه از این اخبار باخبر میشوند و در پی یافتن چرایی آنها برمیآیند و از ما در اینباره سؤال و پرسوجو میکنند. اگر واقعیت را کتمان کنیم در واقع به آنها گفتهایم که چیز زیادی از جهانی که در آنیم نمیدانیم و اگر در اینباره دروغ بگوییم خیلی زود حقیقت را خواهند دانست و دیگر به حرفهای ما توجه و البته اعتماد نخواهند داشت. بهترین راه بازگویی چنین وقایعی به کودکان استفاده هنرمندانه از حکایت و داستان است. به یاد داشته باشیم که همواره میتوانیم درباره همهچیز حتی علم و فلسفه با آنها صحبت کنیم، منتها با زبان و ادبیات مناسب. داستانها و رمانهای مطرح و موفقی که برای کودکان و نوجوانان با موضوعاتی مانند جنگ، اشغال سرزمین، خشکسالی و طوفان نوشته شده از چنین زبان و ادبیاتی بهره بردهاند. از آنجا که در همه مرارتها، سختیها و مصایب، رگههای درخشانی از ویژگیهای انسانی وجود دارد، پرداختن و واکاوی این خصیصهها چنین روایتهایی را شیرین و برای بچهها قابل شنیدن میکند. خصیصههایی چون رازداری، خلاقیت، انساندوستی، فداکاری و هر خصلتی که به مخاطب کودک و نوجوان قدرت انسان را در خوب بودن در هر وضعی یادآوری میکند. کودکانی که از این رهگذر با وقایع و رخدادها آشنا میشوند در مقابل مشکلات، رفتاری بهتر، پایداری بیشتر، مهارت ارزیابی موقعیت و توانایی بهترین انتخاب را دارند.