بغداد در میانه

عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، ظهر روز چهارشنبه در جریان نخستین سفر رسمی خود به عربستان بعد از تشکیل دولت جدید عراق وارد ریاض شد؛ سفری که ازقضا به فاصله کوتاهی بعد از حضور عبدالمهدی در تهران صورت گرفت. اگرچه گزارش‌های رسمی صرفا از امضای توافقنامه‌های اقتصادی و البته امنیتی متعدد میان عراق و عربستان خبر می‌دهند، اما برخی منابع از انتقال پیام‌های سیاسی میان تهران و ریاض سخن می‌گویند؛ پیام‌هایی که البته محتوای آن همچنان مشخص نیست. به گفته دفتر اطلاع‌رسانی دیوان پادشاهی سعودی، عادل عبدالمهدی در این سفر با پادشاه، ولیعهد و وزرای دولت عربستان در فضایی گرم و دوستانه ملاقات و رایزنی داشته است. خبرگزاری دولتی عراق نیز به نقل از نخست‌وزیر این کشور در ورود به خاک عربستان نوشت: این سفر نمادی از اداره بغداد برای توسعه همه‌جانبه روابط 2کشور است؛ توسعه‌ای که در سایه آن، افق‌های گسترده‌ای برای تأمین منافع دو ملت و همچنین سرتاسر منطقه گشوده خواهد شد.

در جریان این سفر 13توافقنامه میان وزرای عراق و عربستان، در حوزه‌های مختلفی ازجمله معاملات تجاری، همکاری امنیتی، رسیدگی به وضعیت مرزهای مشترک، تسهیل صدور ویزا و زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری‌های دو‌جانبه به امضا رسیده است. از سوی دیگر مقامات بغداد و ریاض وعده دادند گذرگاه مرزی میان 2کشور بعد از نزدیک به 30سال بازگشایی شود. این در حالی است که در جریان سفر اخیر هیأت عالی‌رتبه سعودی به بغداد (با حضور ماجد القصبی؛ وزیر تجارت و سرمایه‌گذاری عربستان) هم توافق‌های اقتصادی قابل توجهی میان وزرای 2کشور به امضا رسید که بیشتر آنها، ناظر به سرمایه‌گذاری دولت و تجار سعودی در عراق (به‌ویژه مناطق جنگ‌زده) بوده است. به گفته روزنامه العربی الجدید، دولت عراق در جریان این سفر، 186پیشنهاد سرمایه‌گذاری برای سعودی‌ها داشته است؛ ازجمله تأسیس منطقه آزاد میان 2کشور و ساخت نیروگاه برق در استان‌های جنوبی عراق.

عادل عبدالمهدی بعد از بازگشت از ریاض در جریان کنفرانس خبری که در فرودگاه بغداد برگزار شد با توجه به بازتاب گسترده این سفر در رسانه‌های منطقه‌ای گفت: این سفر همچون دیگر سفرهای من به مصر و ایران بود؛ سفرهایی که بسیار مهم است و سیاست عراق نسبت به محیط عربی و اسلامی خود را نشان می‌دهد. نوری صباح الدیلمی، وزیر تجارت و برنامه‌ریزی عراق هم که در سفر ریاض، عادل عبدالمهدی را همراهی می‌کرد با اشاره به نتایج این سفر گفت: تلاش می‌کنیم فرصت‌های سرمایه‌گذاری در عراق را افزایش داده و درها را به روی شرکت‌های عربی و بین‌المللی باز کنیم.

با این حال و به‌رغم پیشتازی اقتصاد در عناوین سفر مهم نخست‌وزیر عراق به ریاض، برخی نمایندگان پارلمان این کشور، ازجمله ضیاءالمرسومی، از پرونده‌ها و البته پیام‌های سیاسی سخن می‌گویند. به گفته المرسومی «این سفر بیش از آنکه تجاری یا اقتصادی باشد سیاسی بود، چراکه از یک‌سو فاصله سعودی‌ها با بازار عراق همچنان بسیار زیاد است و نمی‌توان انتظار داشت روابط اقتصادی میان 2کشور به این زودی وارد مرحله جدیدی شود و از سوی دیگر، دولت عبدالمهدی از ابتدا نشان داده اراده‌ای جدی برای همسو‌سازی‌ منافع تهران و ریاض در عراق دارد؛ بهترین نشانه برای اثبات این امر، شباهت توافقنامه‌های اقتصادی است که توسط نخست‌وزیر در ریاض و تهران به امضا رسیده است.

میهمان بی‌سروصدا


درحالی‌که بیشتر رسانه‌ها از حضور وزرای اقتصادی و تجار عراقی به همراه عادل عبدالمهدی در سفر به عراق گفتند و نوشتند، به‌نظر می‌رسد نام سامی المسعودی در این هیأت چندان مورد توجه قرار نگرفت. المسعودی، روحانی شیعه و از رهبران شبه‌نظامیان حشد الشعبی است که به شکل مستقیم فرماندهی نیروهای وعدالله را بر عهده داشته و البته از نیروهای سیاسی نزدیک به عادل عبدالمهدی نیز به شمار می‌رود. تنها اطلاعات موجود از حضور وی در هیأت عراقی به اظهارات احمد لعیبی، سخنگوی گروه وعدالله برمی‌گردد، او ضمن تأیید حضور المسعودی در هیأت عراقی گفته این روحانی شیعی در ریاض درباره تسهیل سفر زوار عراقی به سعودی برای ادای مراسم حج مذاکراتی داشته است. با این حال برخی منابع عراقی معتقدند سفر این فرمانده حشد شعبی به ریاض، بی‌ارتباط با مناسبات میان ایران و عربستان نبوده است.