4 سیگنال جدید برای کاهش قیمت دلار

در شرایطی که بانک مرکزی در تلاش برای بستن حفره‌های خروج دلار است، به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، یک مصوبه هیأت وزیران به عاملی برای رشد قیمت دلار در هفته گذشته تبدیل شد؛ با این حال پیش‌بینی می‌شود تحت‌تأثیر لغو احتمالی این مصوبه در دولت، افزایش ورود ارز در روزهای آخر سال، مهلت دوباره FATF به ایران و مصوبه مجلس برای تنبیه صادرکنندگانی که به تکالیف ارزی‌شان برای بازگرداندن ارز عمل نمی‌کنند، قیمت ارز در روز‌های آینده با کاهش مواجه شود.
به گزارش همشهری، قیمت دلار هفته گذشته 2 هزار تومان افزایش یافت و در روز پنجشنبه حتی تا مرز 14هزار تومان هم پیشروی کرد. قیمت دلار 2هفته پیش در محدوده 11هزار و 700 تومان بود. برخی تحلیلگران بر این باورند که تصویب نشدن مجموعه لوایح مرتبط با تامین مالی تروریسم و مبارزه با پولشویی(FATF) عامل رشد قیمت دلار در هفته گذشته بوده، اما رئیس‌کل بانک مرکزی که به تازگی از چین بازگشته این رشد را ناشی از آزادسازی ورود ده‌ها قلم کالا از طریق مرزنشینان و ملوانان می‌داند که قبلا ممنوع شده بود.

ماجرا چیست
مدتی قبل بانک مرکزی برای بستن حفره‌های خروج ارز، واردات 1339 قلم کالای غیرضروری را ممنوع کرد و ‌ماه قبل هم با تأکید بیشتر اعلام کرد که این کالاها حتی از مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هم اجازه ورود ندارند. بانک مرکزی این تصمیم را با هدف بستن حفره‌های خروج ارز از کشور اجرا کرده بود تا درعین حال فشار موجود بر ذخایر ارزی کم شود، اما همین که عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی به چین سفر کرد، هیأت دولت طرحی را تصویب کرد که براساس آن واردات 100قلم کالا از فهرست 1339 کالای ممنوعه دوباره آزاد شد. به گفته شهریار حیدری، مدیرکل امور مرزی وزارت کشور با این مصوبه مرزنشینان، ملوانان و شرکت‌های تعاونی مناطق مرزی استان‌های کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر و هرمزگان می‌توانستند بدون نیاز به ثبت سفارش نسبت به ورود 100قلم کالا از فهرست 1339 قلم از کالاهای ممنوعه اقدام کنند. با تصویب هیأت دولت، واردات این کالا‌ها از 100درصد معافیت حقوق ورودی هم برخوردار شده بود.

ناهماهنگی دولتی
تصویب این طرح در هیأت وزیران به واکنش عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی منجر شد به‌طوری که او بلافاصله پس از بازگشت از چین، روز پنجشنبه در یک یادداشت اینستاگرامی نوشت: در شرایط تحریم و محدودیت‌های ارزی، این دسته از تصمیمات، واردات اجناس غیرضروری در موقعیت زمانی تحریم را افزایش داده و قطعاً موجب افزایش تقاضای ارز در سلیمانیه، دوبی و هرات و متعاقبا در بازار ایران شده است. همتی با بیان اینکه باید روش دیگری برای این کار یافت، تأکید کرد: از هیأت وزیران با فوریت تجدید نظر در این مصوبه را خواهم خواست. همتی در عین حال برگزاری اجلاس FATF را هم عامل مهم روانی دانست که بر رشد قیمت دلار در هفته قبل اثر گذاشت. با این حال مجید شاکری، یک کارشناس اقتصادی که مخالف پیوستن ایران به FATF است، می‌گوید: پیوند زدن FATF به قیمت دلار خطای آشکار جناحی و ملی است. به گفته او، تغییر وضع پرونده FATF اثر فنی بر نرخ ارز ندارد چون به لحاظ اثر بر طرف عرضه ارز، تفاوت معناداری بین وضع اقدام متقابل(کانترمژر) و وضع تعلیق، که در آن قرار داریم، وجود ندارد.

چشم‌انداز آینده
با وجود رشد هفته قبل قیمت دلار، اما به‌نظر می‌رسد با توجه به اعطای مهلت دوباره گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به ایران و همینطور شتاب گرفتن بازگشت ارز‌های صادراتی به سامانه نیما و در عین حال مصوبات جدید مجلس برای تنبیه صادرکنندگانی که به تکالیفشان عمل نمی‌کنند، قیمت ارز در روزهای آینده با کاهش مواجه شود؛ به‌ویژه آنکه رئیس‌کل بانک مرکزی هم تأکید کرده تلاش می‌کند مصوبه جدید هیأت دولت برای واردات 100قلم کالا لغو شود. مطابق تازه‌ترین اطلاعات بانک مرکزی، در 3‌روز پایانی هفته قبل صادرکنندگان و بانک مرکزی 275میلیون یورو را برای تأمین ارز ثبت سفارش‌های وارداتی در سامانه نیما فروخته‌اند که سهم صادرکنندگان غیرنفتی از مبلغ ارز فروخته شده، 60درصد بوده؛ یعنی به‌طور متوسط در هر روز 100میلیون دلار ارز برای واردات تأمین شده است. بانک مرکزی اعلام کرده روند عرضه ارز حاصل از صادرات و نیز تأمین ارز در روزهای پایانی سال افزایش می‌یابد. از سوی دیگر به موازات اقدامات بانک مرکزی، نمایندگان مجلس هم در جلسه علنی روز پنجشنبه، همه صادرکنندگان را مکلف کردند ارز حاصل از صدور کالا و خدمات را به چرخه اقتصاد ایران بازگردانند در غیراین صورت معافیت‌های مالیاتی و جوایز صادراتی آنها لغو می‌شود. با این رویه می‌توان پیش‌بینی کرد حفره به‌وجود آمده بسته و مقدار ورود ارز در روز‌های آینده افزایش یابد و به کاهش قیمت دلار منجر شود.


ذخایر ارزی دوبرابر میزان مصارف است

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به رشد قیمت دلار در هفته گذشته گفت: بین منابع و مصارف ارزی منطق حکمفرماست و در طول سال‌های اخیر میزان منابع ارزی کشور همیشه دوبرابر میزان مصارف ارزی بوده و هر میزان کشور نیاز به ارز داشته، دوبرابر آن، منابع بوده است. پورابراهیمی، با بیان اینکه منابع ارزی از فروش نفت و صادرات غیرنفتی حاصل می‌شود، افزود: حتی اگر کشور یک بشکه نفت نفروشد، مجموع منابع ارزی ناشی از صادرات غیرنفتی نیازهای وارداتی را پوشش می‌دهد، بنابراین از جهت منابع و مصارف ارزی در شرایط گذشته و کنونی هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌شود. او با تمجید از سیاست‌های بانک مرکزی گفت: با روش و رویکردی که بانک مرکزی در پیش گرفته، نوسان‌ها را به حداقل ممکن رسانده است.