سونامی گرانی در مناطق روستایی

اطلاعات مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌ای در پایان آذرماه از 37درصد گذر کرده است. در آذرماه امسال نرخ تورم ماهانه 2.6درصد نسبت به‌ماه قبل افزایش یافته و تورم نقطه‌به‌نقطه آذرماه امسال نسبت به آذرماه پارسال نیز 37.4درصد است؛ یعنی خانوارهای ایرانی به‌طور میانگین برای تهیه یک سبد کالایی یکسان باید 2.6درصد بیش از آبان‌ماه امسال و 37.4درصد بیش از آذرماه پارسال هزینه کنند.  در این‌ماه بیشترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه به استان‌های ایلام و کردستان (بالای 44درصد) اختصاص داشته و در مقابل استان قم کمترین تورم (معادل 30.9درصد) را به‌خود اختصاص داده است. در‌ماه گذشته تورم مناطق شهری از تورم کل کشور 0.1درصد کمتر بوده و نرخ تورم ماهانه به 2.5درصد رسیده است.

در‌ماه مورد گزارش نرخ تورم کل مناطق شهری کشور به 36.9درصد رسیده اما بررسی نرخ تورم مناطق شهری به تفکیک استان‌های 31گانه نشان می‌دهد که در این‌ماه خانوارهای شهری ایلام و کردستان بازهم بالاترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه را در کشور متحمل شده‌اند و جایگاه کمترین نرخ تورم نیز مشترکا به خانوارهای شهری قم و کرمان رسیده است. آمارها از افزایش فشار تورمی به خانوارهای روستایی خبر می‌دهند؛ به‌گونه‌ای که در آذرماه تورم ماهانه مناطق روستایی به 3درصد رسیده که 0.5درصد از مناطق شهری و 0.4درصد از تورم کل کشور بیشتر است.

در این‌ماه تورم نقطه‌به‌نقطه مناطق روستایی کل کشور 39.9درصد برآورد شده اما خانوارهای روستایی کردستان و خراسان شمالی تورم بالاتر از 47درصد را تجربه کرده‌اند و خانوارهای روستایی در استان کرمان با تورم 32.4درصد کمترین گرانی را نسبت به سال قبل شاهد بوده‌اند.

دنده معکوس تورم پیش‌نگر

تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از شاخص بهای تولیدکننده در آذرماه به‌عنوان شاخص پیش‌نگر تورم بخش مصرف نشان می‌دهد که روند افزایش بهای تولید در آخرین‌ماه پاییز نسبت به‌ماه قبل روندی معکوس را تجربه کرده و با کاهشی 4.5درصدی مواجه شده است. دلیل اصلی کاهش نرخ تورم ماهانه ناشی از کاهش 9.5درصدی هزینه تمام‌شده بخش صنعت بوده؛ درحالی‌که شاخص کل بهای تولید در آذرماه امسال نسبت به آذر پارسال با رشدی 54درصدی مواجه شده است.



   توقف انتشار نرخ تورم پس از 82سال

پس از 5روز انتظار فعالان اقتصادی برای انتشار نرخ تورم در آذرماه، بانک مرکزی اعلام کرد: نرخ تورم تا اطلاع ثانوی برای بررسی مشترک با مرکز آمار ایران منتشر نخواهد شد. اقدام بانک مرکزی در توقف انتشار نرخ تورم از سال 1316تاکنون بی‌سابقه بوده است، این کار اقتصاد ایران را در یک شوک بزرگ فرو می‌برد، آن هم در شرایطی که بودجه سال آینده به مجلس ارسال شده و نمایندگان نمی‌دانند چشم‌انداز نرخ تورم در سال آینده چگونه خواهد بود؟ اظهارنظر مدیر اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی نشان می‌دهد اختلاف نظر بین بانک مرکزی و مرکز آمار ایران وارد مرحله جدیدی شده و فعلا بانک مرکزی ناخواسته مجبور به کتمان نرخ تورم است. اقدامی که البته مردم و به‌ویژه کارشناسان و فعالان اقتصادی را با شوک مواجه کرده و مشخص نیست چه نهاد یا شخصی در دولت به بانک مرکزی دستور داده تا اطلاع ثانوی از انتشار نرخ تورم خودداری کند. مدیر اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی در واکنش به انتقادهای مطرح شده گفت: آمارهای تولید شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار، طیف گسترده‌ای از موضوعات و متغیرها را پوشش می‌دهد و در مواردی هم آمارهای مشترکی تولید می‌شود که به‌عنوان مثال می‌توان به نرخ تورم شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی اشاره کرد. محمود چلویان با اشاره به تفاوت نتایج نرخ تورم بانک مرکزی و مرکز آمار تأکید کرد: در برخی مقاطع زمانی بین نتایج نرخ تورم بانک مرکزی و مرکز آمار اختلاف محسوسی رخ می‌دهد و در بررسی‌های انجام شده عمده دلایل این امر مربوط به تفاوت سال پایه، دوره‌های احصای هزینه‌های خانوارها، تناسب نظام جمع‌آوری داده‌ها به‌منظور کاهش خطای غیرنمونه‌گیری و عوامل دیگر بوده است. این مقام مسئول بانک مرکزی درخصوص دلیل منتشر نشدن نرخ تورم آذرماه توسط بانک مرکزی گفت: اخیرا نیز بین نتایج شاخص تورم اعلامی بانک مرکزی و مرکز آمار تفاوت‌‌هایی رخ داده که ممکن است برای عموم باعث سردرگمی و سوء تفاهم شود؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شده تا نتایج شاخص تورم بانک مرکزی فعلا منتشر نشود تا با انجام بررسی‌های تخصصی و کارشناسی دوجانبه درخصوص اختلافات آمارها، این اختلافات به حداقل ممکن کاهش یابد. او افزود: بانک مرکزی کماکان به فرایند تولید آمارهای خود و انتشار دیگر شاخص‌های اقتصادی نظیر شاخص بهای تولید‌کننده ادامه خواهد داد.

استدلال این مقام بانک مرکزی به‌گونه‌ای مخدوش‌‌کننده اعتبار و استقلال بانک مرکزی است زیرا اگر این استدلال پذیرفته شود، این نهاد نباید دیگر آمارهای اقتصادی ازجمله شاخص رشد اقتصادی را هم منتشر کند، چون بین آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در برآورد شاخص‌های کلان اقتصادی به‌دلیل آنچه باعث متوقف‌شدن انتشار نرخ تورم شده، اختلاف وجود دارد. سیاست یک بام و دوهوای بانک مرکزی در حالی به‌دلیل چالش بین عبدالناصر همتی و محمدباقر نوبخت وارد فاز تازه‌ای شده که این نهاد حاکمیتی، روز گذشته جزئیاتی از شاخص بهای تولیدکننده (نرخ تورم تولید) را منتشر کرد. به گفته اقتصاددانان منتشر‌نشدن آمارهای بانک مرکزی به لحاظ دقت بیشتری که دارد می‌تواند باعث اشتباه در تصمیم‌گیری فعالان اقتصادی شود. قدرت‌الله امام‌وردی از کارشناسان اقتصادی تأکید کرده است: بانک مرکزی در جمع‌آوری آمارهای اقتصادی از نمونه آماری گسترده‌تر و بزرگ‌‌تری استفاده می‌کند و همین هم باعث می‌شود آمارهای این نهاد دقیق‌تر باشد. همچنین تعداد شاخص‌هایی هم که این نهاد از شهرها و روستاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌دهد بیشتر است.