شهرداری استانبول ؛ صحنه جنگ قدرت احزاب ترکیه

«آن کس که استانبول را در اختیار داشته باشد بر ترکیه حکومت خواهد کرد.» این یکی از جملات مشهور در میان سیاستمداران و رسانه‌های ترکیه است؛ جمله‌ای که جایگاه بی‌نظیر استانبول در ساختار سیاسی و اقتصادی ترکیه را نشان‌ می‌دهد. درحالی‌که هنوز چند‌ماه تا آغاز انتخابات شهرداری‌های ترکیه زمان مانده، روز شنبه رجب طیب‌اردوغان در مراسمی که به‌طور زنده توسط تلویزیون ملی این کشور پخش شد، بن‌علی‌ییلدیریم، رئیس فعلی پارلمان ترکیه را به‌عنوان کاندیدای حزب عدالت و توسعه برای شهرداری استانبول معرفی کرد. اردوغان گفت: بهترین گزینه با قدرت اجرایی بسیار بالا را برای این منصب معرفی کرده‌ایم، استانبول این ارزش را دارد.
اگرچه تصمیم اردوغان قابل‌پیش‌بینی بود اما از همان ساعات اولیه با انتقاد گسترده مخالفان دولت ترکیه روبه‌رو شد؛ مخالفینی که می‌گویند کاندیداتوری رئیس پارلمان برای شهرداری نقض قانون اساسی ترکیه است. حامیان دولت در مقابل می‌گویند این مخالفت‌ها به‌دلیل اطمینان از رأی بالای ییلدیریم در انتخابات است. اما چرا اردوغان چنین شخصیت مهمی (رئیس پارلمان) را برای شهرداری استانبول درنظر گرفته و اصولا برنامه حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه برای انتخابات شهرداری‌ها در سال2019 چیست؟
برای پاسخ به این پرسش قبل از هر چیز باید به موقعیت بی‌نظیر استانبول توجه داشت؛ شهری مهم در سطح جهان با بیش از 15میلیون شهروند که بودجه هنگفت آن معادل بودجه چندین وزارتخانه دولت ترکیه است و علاوه بر تمام اینها موقعیت تاریخی و نمادین بسیار ویژه‌ای در اختیار دارد. البته اهمیت این شهر به تنهایی نمی‌تواند به‌عنوان دلیل کاندیداتوری شخصیت مهمی همچون بن علی‌ییلدیریم 63ساله برای شهرداری استانبول ارزیابی شود. به گفته شبکه اسکای‌نیوز عربی، در پی بحران‌های اقتصادی اخیر ترکیه به‌نظر می‌رسد محبوبیت حزب عدالت و توسعه کاهش یافته و این در حالی است که بخش عمده احزاب مخالف دولت برای انتخابات شهرداری‌ها به نوعی اجماع رسیده‌اند که می‌توانند ائتلافی قدرتمند را تشکیل دهند؛ ائتلافی که شاید سیطره درازمدت اسلام‌گرایان بر استانبول را پایان دهد. بنابراین طرح نام چشمگیری همچون ییلدیریم علاوه بر اهمیت استانبول، می‌تواند نشانه‌ای از نگرانی عدالت و توسعه نسبت به کاهش محبوبیت این حزب و در نتیجه از دست دادن استانبول باشد.
تمام اینها در حالی است که رقابت سخت احزاب سیاسی ترکیه بر سر شهرداری‎ها محدود به استانبول نمی‌شود و آنکارا و ازمیر را هم در بر می‌گیرد؛ 3شهری که مثلث طلایی در شهرداری‌های ترکیه را تشکیل می‌دهند. بر همین اساس عدالت و توسعه نام 3تن از کارکشته‌ترین اعضای خود را به‌عنوان کاندیدای شهرداری این 3شهر مطرح کرده است. بن علی ‌ییلدیریم برای استانبول، محمد اوزحسکی برای آنکارا و نهاد زیبکجی برای ازمیر. اوزحسکی وزیر محیط‌زیست و سازندگی و زیبکجی نیز وزیر فعلی اقتصاد است. نکته قابل توجه اما این است که اوزحسکی و زیبکجی هر دو پیش از این در دوره‌های مختلفی شهرداری شهرهای دینیزلی و قیصریه ترکیه را برعهده داشته‌اند و بر این اساس علاوه بر مهارت‌های اجرایی تجربه قابل‌توجهی نیز در اختیار دارند. اگرچه ییلدیریم به‌رغم سوابق اجرایی بسیار مهم از سال2002 تاکنون، هیچ‌گاه شهردار نبوده است. تحولات ماه‌های آینده و مشخصا نتایج انتخابات شهرداری‌ها برای آینده مسیر سیاست در این کشور بسیار تأثیرگذار است. بسیاری پیروزی رجب طیب اردوغان در انتخابات شهرداری استانبول در سال1994 را مقدمه‌ای برای انتخاب او به‌عنوان رئیس‌جمهور در سال2002 به‌شمار می‌آورند. این نخستین بار طی سال‌های گذشته است که حزب عدالت و توسعه با چالشی بسیار جدی بر سر آینده مدیریت استانبول روبه‌رو است؛ شهری که به‌گفته اردوغان اگر عدالت و توسعه آن را از دست دهد ترکیه را از دست خواهد داد.