سهم ما از مبارزه با فساد

محمد حسنی سعدی/دانش‌آموخته جامعه‌شناسی

همه ما بحق از بروز فسادها ناراضی و نگرانیم. بخشی از فساد را هم به‌درستی ناشی از سیستم‌های کنترل و نظارت ناکارآمد و انتصاب برخی مدیران نالایق می‌دانیم. در هر محفل و جمعی هم که می‌نشینیم همه از اخباری که از سوءاستفاده و فساد شنیده‌اند، می‌گویند و راه بهبود این وضعیت را مبارزه با فساد می‌دانند.
اما به‌راستی سهم ما از مبارزه با فساد چیست و ما به‌عنوان یک شهروند چقدر می‌توانیم به اصلاح این وضعیت کمک کنیم؟ به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین کاری که می‌توانیم بکنیم جدی گرفتن کوچک‌ترین تخلف و مشکل است. در هر موردی اعم از تخلفات اداری یا صنفی می‌توانیم با گزارش تخلفات هرچند کوچک به دستگاه‌های نظارتی، به حل موضوع کمک کنیم. مبارزه با تخلفات کوچک و بزرگ‌نمایی قبح آن می‌تواند زیربنای جلوگیری از تخلفات بزرگ‌تر باشد.
گام دوم مطالبه‌گری است. به‌عنوان یک شهروند با استفاده از ابزار رسانه و ارتباط با دستگاه‌های نظارتی مرتبا مطالبه ‌خود را برای اصلاح بخش‌هایی که معیوب می‌دانیم، عنوان کنیم. مطمئن باشید مطالبه مرتب این خواسته‌ها وقتی تبدیل به یک موج فراگیر شود، با بی‌اعتنایی روبه‌رو نمی‌شود.
سومین بخش هم بازخواست خودمان است که کوچک‌ترین تخلف و تخطی از قانون را در هر شرایطی مجاز ندانسته و توجیه نکنیم. از تخلفات رانندگی گرفته تا سوءاستفاده از اموال عمومی یا زرنگی‌های اقتصادی مخرب و هر حرکتی را که منطبق بر قانون نباشد در بدترین شرایط روا ندانیم.
مطمئن باشید اگر اکثر شهروندان به آنچه گفتیم پایبند باشند، فساد و تخلفات بزرگ هم از جامعه‌مان ریشه‌کن می‌شود. اصلاح جامعه از اصلاح کنش‌های تک‌تک ما آغاز می‌شود. با غرزدن و انتقاد دائمی هیچ مشکلی حل نمی‌شود و تنها روزبه‌روز قبح قانون‌شکنی و سوءاستفاده شکسته شده و چه‌بسا باعث شود عده‌ای فساد را به بهانه فراگیر بودن آن بر خود مجاز بدانند.