جایی برای قاچاقچی‌ها نیست

عیسی محمدی

در آن‌سوی  مرزهای شرقی ما، بهشت مواد‌مخدر و تریاک جهان واقع شده است. به همین نسبت، مرزهای شرقی ما و دیگر راه‌های مواصلاتی کشورمان، می‌تواند درگیر قاچاق مواد‌مخدر هم باشد که کم‌و‌بیش درگیر هم هست. به همین نسبت از چند دهه گذشته تا به امروز، نیروهای امنیتی و قانونگذاری ایران، به‌شدت درگیر مبارزه با این بلای خانمانسوز بوده و هستند؛ گاه در این مبارزه موفق هستند و گاه نیز شکست می‌خورند.

واردات تریاک از هند

در سال 1360، یعنی 2 سال بعدتر از پیروزی انقلاب اسلامی، بحث مبارزه با مواد‌مخدر کاملا جدی بود. انقلابیون اسلامی، نگاهی کاملاً منفی به مواد‌مخدر داشتند و صلاح نمی‌دانستند که جوانان کشور، درگیر این مواد افیونی باشند و این امر را، ناشی از رضایت امپریالیسم جهانی برای به حاشیه راندن جوانان انقلابی کشور می‌دانستند. پس از پیروزی انقلاب، یکی از نخستین قوانینی که برای مبارزه با مواد‌مخدر تبیین شد، به سال 58شمسی بر‌می‌گردد. در این سال، قوانینی برای رسیدگی به وضعیت معتادانی که به رسمیت شناخته شده و باید مداوا می‌شدند، تبیین شد. قرار بر این شد که واردات تریاک از هندوستان، برای مصرف این معتادان اتفاق بیفتد.

شدت گرفتن مبارزه با مواد‌مخدر

در خرداد‌ماه سال1359 بود که قانون‌های سفت و سختی برای مبارزه با معتادان و جرائم مرتبط با مواد‌مخدر شکل گرفت، تحت عنوان «لایحه قانونی تشدید مجازات مرتکبین جرائم مواد‌مخدر و اقدامات تأمینی و درمانی به‌منظور مداوا و اشتغال به‌کار معتادین». در این قانون، کشت خشخاش، برای بار اول حبس و برای بارهای بعدی اعدام را در پی داشت و سرانجام در سال1360 بود که سازمان معاملات تریاک که برای موارد درمانی و معتادان مجاز و... شکل گرفته بود، منحل شد. از این سال به بعد بود که مبارزه با مواد‌مخدر و کسانی که درگیر تجارت و کاشت و مصرف آن بودند، شدت گرفت.

محموله 3میلیارد تومانی

یکی از مسائلی که در حوزه مواد‌مخدر و به سال1360 اتفاق افتاد، ماجرای کشف بزرگ‌ترین محموله هروئین تاریخ مبارزه با مواد‌مخدر بود. این اتفاق در اردیبهشت‌ماه این سال افتاد و روزنامه‌ها آن را پوشش دادند. البته در گزارش‌های منتشره، اشاره نشده بود که بر چه اساسی ادعا شده که این محموله، بزرگ‌ترین در نوع خودش بوده است. رئیس اداره مبارزه با مواد‌مخدر شهربانی تهران، گفت که 416کیلو هروئین را از 4 قاچاقچی بین‌المللی کشف کرده‌اند. قیمت خالص این محموله 6میلیون تومان و قیمت آن در بازار مصرف، 3میلیارد تومان بود. بد نیست بدانید که قیمت سکه در آن سال، ‌3500تومان بوده است؛ یعنی با پول این محموله، 857هزار و142سکه بهار آزادی می‌شد خرید؛ به قیمت حالای این سکه‌ها، می‌شود نزدیک به 3هزار میلیارد تومان! همچنین مقامات شهربانی، اشاره کرده بودند که وجود پناهندگان افغان و بیکاری و مسائل ناشی از جنگ تحمیلی، باعث رشد قاچاق مواد‌مخدر در شرق کشور شده است.

اخبار مخدری سال 60

البته در همان سال60، با اینکه روحیه انقلابی‌گری به‌شدت پررنگ بود و ممکن بود بخشی از نگاه عقلانی و علمی را زیر سؤال ببرد، باز هم نگاه‌هایی وجود داشت دال بر اینکه باید به جای معلول، به‌علت گرایش جوانان و مردم به مواد‌مخدر پرداخت. همچنین در سال1360، معتادان علنی و متجاهر، توسط نیروهای کمیته، بسیج و... دستگیر شده و راهی اردوگاه‌های ترک اعتیاد می‌شدند. یکی از این اردوگاه‌ها در اطراف تهران واقع شده بود؛ اردوگاه شورآباد. هزار نفر را در سال60 دستگیر کردند تا راهی این اردوگاه کنند. البته گنجایش اسمی این اردوگاه را 2هزار نفر اعلام کرده بودند؛ ولی چون امکاناتی وجود نداشت، حتی برای هزار نفر هم شرایط کمی بغرنج شده بود. پزشکان هر هفته 2بار مراجعه می‌کردند تا تشخیص بدهند که حاضران این اردوگاه هنوز معتاد هستند یا موفق به ترک شده‌اند. باز هم در همین سال، ژاندارمی اعلام کرد که در مهرماه سال گذشته و در کل کشور، 200کیلوگرم مواد‌مخدر کشف کرده است. از دیگر نکات جالب سال1360، انتصاب آیت‌الله خلخالی به سمت سرپرست کمیته مبارزه با مواد‌مخدر بود که منجر به اعدام بخشی از افراد مرتبط و منتسب به تجارت مواد‌مخدر هم شد.