در شهر
فضای سبز اصفهان تغییر چهره می‌دهد
برای کاشت درختچه‌ها، درختان و بوته‌های گل مقاوم به خشکی برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است
شیرین شفیعی| اصفهان- خبرنگار:
آمارها نشان می‌دهد استان اصفهان امسال بدترین سال آبی در 70 سال گذشته را پشت سر گذاشته است. در چنین شرایطی تامین آب آشامیدنی نیز بارها دستخوش چالش‌های جدی شد و ترکش‌های بحران بی‌آبی محیط زیست و طبیعت اصفهان را نیز بی‌نصیب نگذاشت. رنگ‌پریدگی، خشکی و خزان زودرس درختان کهنسال و جوان در گوشه و کنار شهر، به خوبی ردپای بحران آب را در اصفهان به نمایش گذاشته است.
سرانه هر شهروند کمتر از 17 متر مربع
رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز اصفهان درباره گستره فضای سبز شهری به همشهری می‌گوید: ۴۰ سال پیش ۱۲ هزار هکتار فضای سبز، باغ و بوستان در اصفهان وجود داشت اما کم‌کم باغ‌ها تغییر کاربری دادند و به ساختمان تبدیل شدند تاجایی که امروزه فقط 3۷۰۰ هکتار باغ و فضای سبز در اختیار شهرداری است.
«فروغ مرتضایینژاد»، فضای سبز را به دو بخش عمومی و در حصار دستگاه‌های اجرایی، خانه‌ها و باغ‌ها تقسیم می‌کند و یادآور می‌شود: سرانه هر شهروند اصفهانی به نسبت فضای سبز موجود کمتر از 17 متر مربع است؛ البته با توجه به شرایط زیست‌محیطی حاکم بر شهر اصفهان و همچنین آلاینده‌های موجود در هوا باید سرانه مطلوب فضای سبز برای هر شهروند این شهر به 49 متر مربع برسد و همان گونه که می‌بینید با سرانه اکولوژیک تعریف‌شده برای شهر فاصله زیادی داریم. مرتضایینژاد پرداخت هزینه‌های سنگین از سوی شهرداری برای آب‌رسانی با تانکر به فضای سبز و همکاری مناطق پانزده‌گانه را باعث ادامه حیات درختان و طبیعت اصفهان می‌داند و می‌گوید: اکنون در حال رایزنی و برنامه‌‌ریزی برای تامین آب مورد نیاز فضای سبز در سال آینده هستیم و محور گفت‌و‌گوها نیز مربوط به استفاده از پساب و امکان تصفیه آن است.
تقویت خاک و تغییر فضای سبز حاشیه خیابان‌ها
رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز اصفهان از توقف طرح‌های توسعه‌ای در فضای سبز خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: امسال توسعه‌ای در این بخش نداریم اما برای کاشت درختچه‌ها، درختان و بوته‌های گل مقاوم به خشکی برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است که باعث تغییر چهره فضای سبز خواهد شد؛ از جمله این برنامه‌ها تغییر گونه‌هایی است که در جداره و حاشیه بزرگراه‌ها کاشته شده و اکنون به دلیل خشکی و آلودگی هوا، شکل ناموزونی پیدا کرده‌اند.
مرتضایینژاد از ابلاغ دستورالعمل‌های جدید برای مناطق پانزده‌گانه شهرداری خبر می‌دهد و می‌گوید: دستورالعمل بازکاشت، جایگزینی و حذف گونه‌های از دست رفته به مناطق ابلاغ شده که بیشتر شامل درختچه‌های از بین رفته در جداره اتوبان‌های شهر می‌شود. این مسئول همچنین درباره طرح ممنوعیت کاشت چمن در فضای سبز اصفهان می‌گوید: برای حذف چمن از اصفهان یک برنامه 5 ساله تدوین شده و قرار است تا پایان این مهلت، هر سال بخشی از چمن‌های موجود حذف و با گونه‌های مقاوم و گونه‌های گیاهی دیگر یا چیپس چوب و شن، سنگ‌ریزه و قلوه‌سنگ جایگزین شوند.
حذف 217 هزار متر مربع چمن
این مدیر شهری از حذف 217 هزار متر مربع از چمن‌های کاشته‌شده در اصفهان تا پایان سال خبر می‌دهد و می‌افزاید: در برنامه 5 ساله‌ای که برای حذف و جایگزینی چمن تعریف شده، قرار است امسال 5 درصد و سال آینده 10 درصد از گستره چمن‌کاری‌شده در شهر را جایگزین کنیم.
برای درختانی که در 10 سال گذشته از خشکسالی آسیب دیده‌اند و اکنون دچار خزان زودرس می‌شوند نیز با همکاری متخصصان و شرکت‌هایی که پیشنهادهایی در این بخش ارائه داده‌اند، برنامه ویژه‌ای داریم. مرتضایینژاد گام بعد از درمان درختان بیمار را توسعه فضای سبز دیمی در اصفهان می‌داند و می‌گوید: این موضوع هنوز در حد یک طرح مطرح شده و اگر مطالعات اجرای آن به نتیجه برسد، کار کاشت گونه‌های دیم در برخی مناطق مستعد شهر از جمله ارتفاعات کوه نخودی و کوه صفه را آغاز می‌کنیم.
طلای کثیف نجات‌بخش طبیعت
بحران آب باعث شده بسیاری از کارشناسان استفاده از پساب تصفیه‌شده را بهترین راهکار موجود برای نجات فضای سبز از خطر خشکی و نابودی معرفی کنند؛ از جمله کارشناس ارشد آلودگی محیط زیست که در این باره می‌گوید: استانداردهای کیفی پساب هنوز صد درصد قابل قبول نیست، اما برای آبیاری فضای سبز مناسب است، چون در شرایط خشکسالی چاره‌ای غیر از استفاده از این پساب برای آبیاری فضای سبز نیست.
«اردشیر خسروی» با تاکید بر اهمیت مطالعات و استفاده از نظر کارشناسی، پایش آب، خاک و آفت‌ها برای حفظ منابع خاک گیاهان و فضای سبز ادامه می‌دهد: بسیاری از پارامترهای استانداردهای کیفی پساب موجود در تصفیه‌خانه‌ها در حد قابل قبول است و فقط برخی پارامترها نیاز به توجه بیشتری از طرف متولی دارد که این توجه بدون کنترل دقیق تصفیه‌خانه‌ها امکان‌پذیر نیست.
تغییر راهبرد در توسعه فضای سبز
«محمد کوشافر»، دکترای خاک‌شناسی و فعال محیط زیست، نیز درباره چالش‌های کنونی فضای سبز اصفهان می‌گوید: در اصفهان به تغییر راهبرد فضای سبز نیاز داریم، به این معنا که از توسعه بر مبنای سرانه خارج شویم و به سمت توسعه بر مبنای ظرفیت‌های زیست‌بومی حرکت کنیم، یعنی این‌که ببینیم چه میزان آب یا دیگر منابع را در اختیار داریم و توسعه فضای سبز مبتنی بر آن میزان آب باشد. کوشافر معتقد است اگر بر اساس سرانه حرکت کنیم، جمعیت در حال اضافه شدن است و در نتیجه مدام به توسعه فضای سبز نیاز داریم و به همین دلیل با بحران آب روبه‌رو خواهیم شد. اما اگر بر مبنای ظرفیت زیست‌بومی حرکت کردیم، ناخودآگاه مجبور هستیم بر اساس میزان آب، گونه‌های پرمصرف را حذف و گونه‌های منطبق با میزان آب را جایگزین کنیم.
