برخورد نزدیک
آنطور نیست
سیدمحمد فخار | خبرنگار
در سال‌های نخست دهه 90، سوخت، متهم ردیف اول آلودگی هوا بود و تا ابر سیاهی بالای سر مردم شکل می‌گرفت، سراغ بنزین پالایشگاهی عصر خودکفایی و گازوئیل 7500 PPM را می‌گرفتند اما حالا آنطور که فکر می‌کنید نیست. خودروساز سال‌هاست لطف می‌کند خودرو می‌سازد و پس از تولید یورو2بی‌کیفیت، 2پله را یکی کرده و خودروی یورو4 بیرون می‌دهد. از قضا این خودرو چنین استانداردی را هم چند ماهی یدک می‌کشد اما در پایداری کیفیت آنطور که فکر می‌کنید، نیست.
جنس آلودگی هوا اگرچه از ذرات و گازهای مختلفی تشکیل شده که همه از منابع خانگی و کارخانه‌ها و وسایل نقلیه بیرون می‌آیند اما همه‌اش آنطور که فکر می‌کنید نیست. در 6ماه دوم هر سال با فرارسیدن پاییز و زمستان موجی از باد و باران شهرهای کشور را در برمی‌گیرد و آسمان چنان سیاه و سفید می‌شود که هر کس آن را ببیند فکر می‌کند تا چند روز خبری از آلودگی هوا نخواهد شد اما آنطور که فکر می‌کنید نیست. معاینه فنی اصلی مؤثر برای پیشگیری از آلودگی هوای خودروهای بالای 4سال است اما بسیاری فکر می‌کنند این قانون که 44سال پیش تصویب شده، راهی مهم برای کاهش آلودگی هوای تهران است.
بله، اینجا هم آنطور که فکر می‌کنید نیست. هم‌اکنون 17نهاد دولتی و عمومی و نظامی در کنترل آلودگی هوای تهران وظیفه دارند. این یعنی 17نهاد بودجه می‌گیرند تا در برابر 2هزار تن ذرات معلق و گازهای سمی که هر روز در شهر پراکنده می‌شوند، صف آرایی و مقابله کنند اما آخرین دستاورد موفق همه آنها برای کنترل انتشار آلاینده‌ها هنوز به اندازه ساعتی باد و باران مؤثر نبوده و نیست. حتی برخی نهادهای محیط‌زیستی تا همین چند‌ماه پیش معتقد بودند معاینه فنی موتورخانه منازل شخصی، مهم‌ترین گام برای کاهش آلودگی هواست. قبل‌تر برخی فکر می‌کردند باید برای تهران پنکه‌های بزرگ خرید یا خیابان‌ها را آبپاشی کرد اما هیچ مستند کارشناسی برای آن وجود ندارد و از اساس آنطور که فکر می‌کنند و می‌کردند، نیست.
قصه پرغصه آلودگی هوا حتی به اگزوز وسایل نقلیه هم ختم نمی‌شود و در شهرهای بزرگ، موضوعی نظیر آلاینده‌های ثانویه وجود دارد که حاصل بازگشت دود ناشی از احتراق‌های بنزینی و گازوئیلی است. بدین‌ترتیب پدیده‌ای مثل ذرات معلق اگرچه متهمی جدی چون موتورسیکلت‌ها و دیزلی‌ها دارد اما پدیده آلودگی هوا به همین دوده‌های سیاه ختم نمی‌شود و آنطور که فکر می‌کنید نیست.
در چنین شرایطی باید برای ریه مردم فکری کرد. برای تنفس کوتاه شده نوزادان شهر که بخش قابل توجهی از عمر خود را در هوای آلوده بوده‌اند. شاید فکر کنید حتما دیگر برای آنها فکری شده است اما....
