فاجعه مصرف بی‌رویه پلاستیک

محمد حسنی سعدی/دانش آموخته جامعه‌شناسی

هفته قبل پارلمان اتحادیه اروپا قانونی را برای ممنوعیت ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی تا سه سال آینده برای ظروفی که جایگزین غیرپلاستیکی دارند، تصویب کرد. تهدیدی که ظروف یک‌بار مصرف در دنیا برای محیط‌زیست و سلامت انسان ایجاد کرده‌اند دیگر برای همه روشن شده اما در کشور ما به‌نظرم فاجعه‌ای در این زمینه در حال وقوع است. همه آب‌های روان و همه عرصه‌های طبیعی پر شده‌اند از پلاستیک و نایلون و هیچ تلاشی هم برای کنترل مصرف آنها نمی‌شود. صنایع بالادستی پتروشیمی ما که با خوراک و انرژی یارانه‌ای محصولات خود را تولید می‌کنند بخش اعظم تولیدات خود را صادر و بخشی را هم بسیار ارزان به صنایع پایین دستی پتروشیمی می‌فروشند و تولید ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی نیز تکنولوژی بسیار ساده‌ای دارد و در هر کارگاه کوچکی قابل تولید است. نهایتا این ظروف و بسته‌بندی‌ها با وجود افزایش قیمت اخیر بسیار ارزان به‌دست مردم می‌رسد و همین امر سبب مصرف بی‌رویه این محصولات در سال‌های اخیر شده است. در مواردی دیده‌ام که خانواده‌ها در مصارف عادی و روزمره خود از ظروف و سفره‌های یک‌بار مصرف استفاده و زباله‌های پلاستیکی بیشتری را وارد محیط‌زیست می‌کنند. نقش دولت در کنترل این معضل بسیار مهم است و به‌طور مثال مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته باید بر اینگونه محصولات آلاینده، تعرفه‌های زیست‌محیطی وضع کرده و عایدی آن را برای پاکسازی و فعالیت‌های زیست‌محیطی اختصاص دهیم. اما به‌نظرم نقش محوری را خود ما مردم باید ایفا کنیم. استفاده از ظروف یک‌بار مصرف را مگر در ضرورت باید حذف و در زمانی که مثلا بسته‌بندی شیشه‌ای و کاغذی برای محصولی وجود دارد از خرید محصولات با بسته‌بندی پلاستیکی خودداری کنیم. استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای و چندبار مصرف برای خرید را جایگزین کیسه‌های نایلونی کنیم. خصوصا در این ایام که نذری دادن به اوج می‌رسد می‌توانیم با خرید ظروف یک‌بار مصرف غیرپلاستیکی و تحمل کمی هزینه بیشتر به حفظ سلامت و محیط زندگی‌مان کمک کنیم. زنگ هشدار فاجعه زیست‌محیطی ناشی از مصرف بی‌رویه پلاستیک خیلی وقت است به صدا درآمده و متأسفانه گوش شنوایی برای آن وجود ندارد.