انگور ملایر در راه جهان

این روزها که جهانی ‌شدن راهی برای بیشتر و بهتر دیده ‌شدن محسوب می‌شود، همه مناطق مختلف دنیا در تلاشند داشته‌های تاریخی، فرهنگی و کشاورزی خود را با ثبت جهانی به دنیا معرفی کنند. شهرستان ملایر یکی از همین مناطق است. 
شهرستان ملایر و به‌ویژه دره‌جوزان با داشتن باغ‌های انگور سرسبز و آباد حدود 25درصد از کشمش صادراتی ایران را تامین می‌کند. مرغوبیت کشمش ملایر موجب شده است این شهرستان در زمینه صادرات جایگاه خوبی به دست بیاورد و بیش از 60 کارخانه برای پاک ‌کردن، فرآوری و بسته‌بندی کشمش در آن فعال باشد. 

از سوی دیگر به‌روز کردن و به اصطلاح مدرنیزاسیون باغ‌های قدیمی هم گام مهمی برای تولید بیشتر کشمش مرغوب بوده است. انواع کشمش آفتابی، دودی و تیزابی، شیره، باسلق و دیگر محصولاتی که از این باغ‌ها به دست می‌آیند همه و همه موجب شده است ملایر نامزد دریافت عنوان شهر جهانی انگور در سازمان جهانی خوار و بار و کشاورزی شود. 
مسئولان شهرستان اعم از فرماندار، بخشدار و رئیس سازمان میراث فرهنگی هم در تلاشی ستودنی در کنار سازمان جهاد کشاورزی برای ثبت جهانی انگور ملایر همراه شده‌اند. پرونده این محصول به سازمان فائو رسیده و اقدامات مقدماتی صورت گرفته بسیار امیدبخش بوده است. نمایندگان سازمان جهانی فائو 25 و 26مهر از ملایر بازدید کردند و امید اهالی ملایر و مسئولان به جهانی شدن این شهرستان بسیار بیشتر شده است، هرچند نتیجه نهایی بررسی‌ها تا یک ماه دیگر مشخص می‌شود.

تأثیر ثبت جهانی انگور
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی همدان درباره تاثیر ثبت جهانی انگور در فائو بر جذب گردشگر به همشهری می‌گوید: در همه جهان اگر کسی بخواهد درباره محصولات کشاورزی و باغداری اطلاعات تخصصی کسب کند به سایت سازمان فائو مراجعه می‌کند. اگر ما بتوانیم انگور ملایر را به ثبت برسانیم، این موضوع در جست‌وجوهای اولیه سایت سازمان منعکس می‌شود. در ایران دراستان و شهرستان همدان در دره‌ای به نام «دره جوزان» انگوری وجود دارد که از نظر تاریخی هم قدمت زیادی دارد. چشم‌انداز این منطقه با عکس‌ها و فیلم‌هایی که در سایت بارگذاری خواهد شد به تصویر کشیده می‌شود و به همین دلیل، زیبایی فضاهایی که برای خشک کردن کشمش دراطراف باغ‌ها تعبیه شده و بسیار خیره‌کننده است، می‌تواند برای جذب گردشگر مفید باشد.

حجت‌الله شهبازی با بیان این‌که در صورت ثبت، افرادی که درباره انگور پژوهش می‌کنند هم به شهرستان ملایر مراجعه خواهند کرد، می‌افزاید: افرادی که برای خرید انگور صادراتی به ملایر می‌آیند در مدت اقامت خود به عنوان گردشگر برای این شهرستان آورده مالی خواهند داشت. این برندسازی می‌تواند از جعل برند جلوگیری کند تا انگورهایی که به نام انگور ملایر به فروش می‌رسند، دیگر در بازار جهانی طرفدار نداشته باشد. 
از سوی دیگر، ثبت جهانی این محصول که خود نوعی برندسازی و معرفی برند به شمار می‌رود، در دنیای گردشگری تبلیغ کارآمدی برای ملایر و دره جوزان خواهد بود. دره جوزان به عنوان میراث تاریخی و طبیعی تولید انگور درجهان مطرح خواهد شد.

 پرونده 2 ساله
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی همدان درباره فعالیت‌های صورت گرفته برای برندسازی و ثبت جهانی انگور توضیح می‌دهد: از سال 95 درخواست همدان به فائو تقدیم و پروپوزال ارائه و پرونده ثبت تشکیل شد. چند بار پروپوزال را برای اصلاح برگردانده‌اند، اشکالات آن رفع و دوباره به فائو تحویل داده شده است. 
نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی برای بازدید و تایید به ملایر سفر کرده‌اند، نماینده ثبت جهانی محصولات کشاورزی هم به این شهرستان آمد و در مرحله نهایی کارشناس فائو از این منطقه بازدید کرد. این بازدید بسیار امیدوارکننده بود و در ماه‌های آینده نتیجه این بازدید به ایران اطلاع داده خواهد شد. 

نمونه‌های موفق اکوتوریسم
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی همدان هم با بیان این‌که کشاورزی، یکی از راهکارهای جذب گردشگر است به همشهری می‌گوید: هر جایی که از نظر طبیعی، طبیعت سرسبزتری داشته باشد معمولا برای گردشگر جذابیت بیشتری ایجاد می‌کند. 
ایجاد و توسعه فضاهای سبز در حوزه کشاورزی موجب خواهد شد از نظر زیبایی برای علاقه‌مندان به طبیعت فضاهای کافی ایجاد شود و هم از نظر اقتصادی برای مردم منطقه درآمدزایی کند.
محمدرضا شهسواری با بیان این‌که بسیاری از کشورهای دیگر با ایجاد و توسعه کشاورزی‌های مرتبط و منطبق با گردشگری توانسته‌اند اکوتوریسم را در کشور خود سرو سامان دهند، می‌افزاید: یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در این زمینه کشور فرانسه است. آنها مناطق روستایی را، که بعضی از آنها هم خالی از سکنه شده بود، طبق برنامه توسعه مبتنی بر اکوتوریسم مجدد با ساخت فضاهای طبیعی و پارک‌های جنگلی احیا کردند و با این برنامه توانستند نیروی کار زیادی را در این روستا‌ها مشغول به کار کنند و بخشی از جمعیت روستا را که به مهاجرت تن داده‌بودند با مشوق‌هایی به روستا بازگردانند. 

او درباره ارتباط کشاورزی و گردشگری به نوع دیگری از گردشگری اشاره و اظهار می‌کند: برخی از گردشگران دوست دارند در شهرها، روستاها و به طور کلی جوامع و مللی که برای دیدار آنها رنج سفر را بر خویش هموار کرده‌اند، غذاهای بومی و محلی را که با فرهنگ آن منطقه همخوانی دارد، امتحان کنند و با فرهنگ غذایی آن مردم آشنا شوند. کشاورزی و باغداری یکی از مهم‌ترین منابع تولید غذا در هر منطقه به شمار می‌رود. دامپروری، شیلات و آبزی‌پروری هم در همین راستا به تولید غذا کمک می‌کند. مثلا ممکن است گردشگری برای دیدن معماری و طبیعت روستای پالنگان و خوردن ماهی‌کباب به این منطقه سفر کند و برای اهالی این روستا آورده اقتصادی به همراه داشته باشد. 

ظرفیت‌های کم‌نظیر همدان
شهسواری در پاسخ به این پرسش که همدان چه ظرفیت‌هایی در این زمینه دارد، می‌گوید: در شهرستان‌های مختلف همدان جاذبه‌های گوناگونی برای جذب گردشگران طبیعت‌گردی که به دنبال چشیدن و تجربه کردن غذاها و خوراکی مختلف هستند، وجود دارد. مثلا درشهرستان تویسرکان باغ‌های گردو هم از نظر طبیعی محیطی جذاب برای گردشگر ایجاد کرده و هم محصولاتی مانند گردو توانسته به برندی برای جذب مسافر بدل شود. حال اگر در کنار این دو، گردشگری غذا هم فرصتی برای ابراز وجود بیابد، گردشگری این شهرستان متحول می‌شود. مثلا غذاهایی مانند فسنجان که با گردو تهیه می‌شود یا خورش‌هایی که با آلو درست می‌شود، همچنین آش‌های محلی این منطقه می‌تواند برای مردم بومی این شهرستان آورده مالی به همراه داشته باشد. 

او توضیح می‌دهد: در شهرستان ملایر هم محصولات باغی موجب جذب گردشگر و انگور و شیره ملایر به یک برند بدل شده است. شیوه برداشت انگور، شیوه پخت شیره و تهیه باسلق از شیره هم می‌تواند برای جذب گردشگر مفید باشد. کما این‌که در سال‌های اخیر جشنواره شیره‌پزی در مانیزان گردشگران بسیاری را از شهرها و استان‌های دیگر به ملایر کشانده است و با تبلیغات و معرفی بیشتر هر سال تعداد بازدیدکنندگان بیشتر و بیشتر می‌شود. محل خشک کردن کشمش مناظر دیدنی و جذابی را برای گردشگران به وجود می‌آورد. 
به گزارش همشهری، کشاورزی و توریسم ارتباط محکم و ناگسستنی با هم دارند و همدان هم از این قاعد مستثنی نیست. می‌توان امیدوار بود درآینده‌ای نزدیک با ثبت جهانی محصولاتی مانند انگور بخشی از ظرفیت‌های گردشگری کشاورزی استان که مغفول مانده هم مورد استفاده قرار گیرد و با حضور گردشگران شاهد رونق اقتصادی همدان باشیم. 

تولید سالانه 220 هزار تن انگور در ملایر 
ملایر یکی از شهرستان‌‌های استان همدان با ظرفیت‌های فراوان در بخش کشاورزی و محصولات باغی است. بیش از 10 هزار هکتار از باغ‌های این شهرستان زیر کشت انگور و میانگین میزان برداشت انگور از باغ‌های آن به طور متوسط 22 تن در هر هکتار است. در مجموع سالانه 220 هزار تن انگور در شهرستان ملایر تولید می‌شود. از این مقدار 160 هزار تن آن به کشمش تبدیل می‌شود و بقیه به صورت تازه‌خوری، شیره، باسلق، آبغوره و سایر مشتقات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
27 هزار بهره‌بردار در زمینه تولید انگور در این شهرستان فعالیت می‌کنند که به‌ صورت کلی 3 برابر متوسط جهان انگور تولید می‌کنند.